Fryderyk von Wettyn

książę Rzeszy i wielki mistrz krzyżacki
(Przekierowano z Fryderyk Wettyn)

Fryderyk von Wettyn (niem. Friedrich von Wettin, także jako Friedrich von Sachsen, ur. 26 października 1473 w Torgau, zm. 14 grudnia 1510 w Rochlitz) – książę Rzeszy, 36-ty wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1498–1510[1].

Fryderyk von Wettyn
Ilustracja
Friedrich von Sachsen Lucas Cranach Młodszy um 1580
Wizerunek herbu
Herb Fryderyka von Wettyn jako wielkiego mistrza
wielki mistrz zakonu krzyżackiego
Okres

od 1498
do 1510

Poprzednik

Johann von Tieffen

Następca

Albrecht Hohenzollern (1490–1568)

Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia

26 października 1473
Torgau

Data i miejsce śmierci

14 grudnia 1510
Rochlitz

Miejsce spoczynku

katedra w Miśni

Życiorys edytuj

Syn księcia Saksonii Albrechta Odważnego i Zdenki z Podiebradów, córki króla Czech Jerzego z Podiebradów. Był najmłodszy z rodzeństwa i przez rodziców został przeznaczony do stanu duchownego[2].

Otrzymał staranne wykształcenie. Studiował w Sienie i w Lipsku. W młodym wieku został kanonikiem w Kolonii. Po zakończeniu edukacji znalazł się na dworze arcybiskupa Moguncji. W 1498 po śmierci Johanna von Tieffena poselstwo krzyżackie zaproponowało mu urząd wielkiego mistrza i natychmiastową elekcję po wstąpieniu do zgromadzenia. Niespotykany do tej pory przebieg kariery w zakonie krzyżackim był spowodowany chęcią zdobycia przez tę organizację zwierzchnika, który swoim autorytetem i pochodzeniem mógł wzbudzać respekt, a także dodać blasku osłabionemu i przeżywającemu trudne chwile zgromadzeniu[3].

29 września 1498 w Królewcu Fryderyk Wettyn został przyjęty do zakonu i jednocześnie wybrany wielkim mistrzem. Jego wybór spowodował natychmiastowy kryzys w stosunkach z Polską, gdyż jako książę Rzeszy, Fryderyk nie miał zamiaru składać hołdu lennego królowi polskiemu i nie uznawał postanowień pokoju toruńskiego z 1466[3].

W związku z zaistniałą sytuacją w latach 1498–1501 Jan I Olbracht dwukrotnie zagroził zakonowi wojną i stanowczo upominał się o spełnienie przez Wettina jego powinności. Kryzys osiągnął swoje apogeum w 1501, gdy król zaczął przygotowania do konfrontacji zbrojnej, gromadząc wojska na granicy z Prusami. Przygotowania przerwała śmierć monarchy.

Po wstąpieniu na tron Aleksandra Jagiellończyka Fryderyk Wettyn nadal odwlekał spotkanie z królem i złożenie hołdu lennego[4]. Gdy Zygmunt I Stary objął tron polski i w 1507 postawił ultimatum wielkiemu mistrzowi, ten wyjechał z Prus i udał się do Rochlitz w Saksonii; do państwa zakonnego już nie wrócił. Rezydował głównie w Saksonii, w dobrach rodzinnych. Pochowany został w katedrze w Miśni[3].

Przypisy edytuj

  1. Paweł Pizuński, Poczet wielkich mistrzów krzyżackich, Wydawnictwo Arenga, Wydanie 2, Skarszewy, s. 145.
  2. Ein Reichsfürst als Hochmeister – Zwei Welten prallen aufeinander. www.grin.com. [dostęp 2021-11-03].
  3. a b c Friedrich, Herzog von Sachsen. daten.digitale-sammlungen.de - w: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, S. 526. [dostęp 2021-11-03].
  4. Praca zbiorowa, Polska w rozwoju dziejowym. Warszawa 1966, s. 379.

Bibliografia edytuj

  • Paweł Pizuński, Poczet wielkich mistrzów krzyżackich 1198-2000, wyd. 3 popr. i uzup., Gdańsk: [s.n.], 2003, ISBN 83-909057-7-9, OCLC 749170928.