Frynosoma szerokonosa
Frynosoma szerokonosa (Phrynosoma platyrhinos) – gatunek jaszczurki z rodziny frynosomowatych (Phrynosomatidae).
| Phrynosoma platyrhinos[1] | |||
| Girard in Baird & Girard, 1852 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
frynosoma szerokonosa | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Systematyka edytuj
Zwykle wyróżniano dwa podgatunki frynosomy szerokonosej:
- Phrynosoma platyrhinos calidiarum (Cope, 1896)
- Phrynosoma platyrhinos platyrhinos Girard in Baird & Girard, 1852
W 2021 roku Köhler zsynonimizował je ze sobą[2][4]. Przywrócił też Phrynosoma goodei do rangi podgatunku Phrynosoma platyrhinos[2][4], ale nie jest to zmiana powszechnie akceptowana[2].
Zasięg występowania edytuj
Frynosoma szerokonosa występuje w zachodniej części Ameryki Północnej – od zachodniej części USA po północno-zachodni Meksyk[3].
Budowa ciała edytuj
Osiąga ok. 12 cm długości. Głowa krótka, kanciasta, wybitnie szeroka, zaś pysk tępo ścięty. Nad oczami występują duże rogowe guzy, w okolicach skroni i w kątach szczęk znajdują się grube, pojedyncze kolce, z tyłu głowy znajdują się 3 lub 4 duże, ostro zakończone rogi tworzące rodzaj kryzy. Grzbiet, ogon i kończyny pokrywają guzowate skupienia łusek i różnej wielkości kolce, szczególnie rozwinięte na ogonie.
Grzbiet ubarwiony szaro-żółto-brązowo jest z jasnymi i ciemnymi plamami nietworzącymi wyraźnego deseniu. Ogon pokrywają na przemian poprzeczne, jasne i ciemne pręgi.
Biologia i ekologia edytuj
Występuje na terenach półpustynnych. Prowadzi dzienny tryb życia. Podobnie jak frynosoma rogata w przypadku zagrożenia potrafi strzelać strumieniami krwi z oczu.
Żywi się głównie mrówkami.
Jest gatunkiem jajorodnym.
Ochrona edytuj
Gatunek ten od 2023 roku jest objęty załącznikiem II konwencji waszyngtońskiej (CITES)[5][6] i aneksem B UE[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Phrynosoma platyrhinos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f P. Uetz & J. Hallermann, Phrynosoma platyrhinos, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-15] (ang.).
- ↑ a b Phrynosoma platyrhinos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Gunther Köhler, Taxonomy of Horned Lizards, Genus Phrynosoma (Squamata, Phrynosomatidae), „Taxonomy”, 1 (2), 2021, s. 83–115, DOI: 10.3390/taxonomy1020009 (ang.).
- ↑ Krzysztof Lis, Lista gatunków, które weszły na listę CITES w 2023 roku [online], Terrarium [dostęp 2023-02-03] (pol.).
- ↑ a b Species+ [online], speciesplus.net [dostęp 2023-12-15].
Bibliografia edytuj
- Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.