Góra Chełmo – wzniesienie (323 m n.p.m.) w pobliżu wsi Chełmo, położonej w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Masłowice.

Chełmo
Ilustracja
Góra Chełmo widziana spod Częstochowy
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Wysokość

323 m n.p.m.

Położenie na mapie gminy Masłowice
Mapa konturowa gminy Masłowice, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Chełmo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Chełmo”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, na dole nieco na prawo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Chełmo”
Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego
Mapa konturowa powiatu radomszczańskiego, blisko centrum na prawo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Chełmo”
Ziemia51°04′N 19°45′E/51,066667 19,750000

Na wzniesieniu pozostałości grodziska z IX w. otoczonego siedmioma pierścieniami wałów obronnych[1]. Archeolodzy odkryli, że pierwsze umocnienia na Górze Chełmskiej pochodzą z IX wieku. Istniały kilkadziesiąt lat i zostały spalone. Według historyka Tomasza Nowaka były to prawdopodobnie umocnienia obronne albo miejsce kultu[2]. W X wieku gród rozbudowano i funkcjonował on do wieku XIII. Przypuszcza się, że od XIV do XVII wieku istniał w tym miejscu dwór szlachecki, brak jednak źródeł, które pozwalają na potwierdzenie tych informacji[3].

Badania archeologiczne na stanowisku prowadziła Janina Kamińska w latach 1955–56. W czasie badań wykopaliskowych ustalono, że wały grodziska zbudowane były w konstrukcji drewniano- ziemnej, wzmacnianej kamieniami[4]. W latach 2014–15 przeprowadzono serie badań nieinwazyjnych. Wykonano zdjęcia lotnicze i analizy pomiarów LiDAR ALS (lotniczy skaning laserowy) oraz badania geofizyczne i fosforowe. Wyniki wyraźnie wskazują, iż mamy do czynienia z obiektem, który najpewniej był objęty intensywną aktywnością osadniczą, przestrzeń grodziska osiągała powierzchnię ponad 11 ha[5].

Na południowym stoku góry znajduje się złoże piaskowców kredowych „Zagórze” udokumentowane zostało w kategorii C1 i zajmuje powierzchnię 0,94 ha. Nadkład, o grubości od 0 do 2,5 m (średnio 1,35 m) stanowią gleba i rumosz piaskowca. Miąższość złoża waha się od 10,4 do 12,5 i średnio wynosi 11,5 m. Piaskowiec znajduje zastosowanie jako materiał okładzinowy w budownictwie i w drogownictwie[6].

Przez wzniesienie przebiega pieszy szlak turystycznySzlak partyzancki, oznaczony kolorem czerwonym szlak turystyczny czerwony[7].

Z południowego zbocza widoczne są wzniesienia Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Góra Chełmo to najdalej położony punktem z którego zaobserwowano Karpaty. Pierwsza obserwacja Tatr z tego miejsca (i województwa łódzkiego) została wykonana 20 października 2021 przez fotografa Pawła Kłaka[8][9].

Przypisy

edytuj

 Bibliografia

edytuj
  • Kostyrko Mikołaj: Góra Chełmo w perspektywie badań archeologicznych w przeszłości i przyszłości. „Zeszyty Radomszczańskie”, T. VII, s. 109–124.
  • Kostyrko Mikołaj, Ruciński Dominik: Przeszły krajobraz Góry Chełmo oraz jego zagrożenia w perspektywie lotniczego skaningu laserowego oraz zobrazowań satelitarnych. Zeszyty Radomszczańskie, T. X, 2015, s. 227–236.

Linki zewnętrzne

edytuj