Góry wulkaniczne
Góry wulkaniczne – góry, które powstały w wyniku działalności wulkanicznej. Erupcja wulkanu wyrzuca na powierzchnię lawę, która zastyga i tworzy nową warstwę skalną. Góry wulkaniczne zbudowane są ze skał wulkanicznych, piroklastycznych, lawy oraz popiołów wulkanicznych.
Mają postać stożków lub kopuł z obniżeniami kraterowymi. Niektóre góry wulkaniczne w wyniku wyjątkowo silnej erupcji ulegają częściowemu zniszczeniu – powstaje rozległe zagłębienie zwane kalderą. W jej obrębie lub na brzegach powstają młodsze stożki wulkaniczne z kraterami, np. Kibo (Kilimandżaro) i Mauna Loa.
Na lądach tworzą najczęściej pojedyncze stożki lub ich zespoły, pokrywające pewien obszar[1]. Tylko w wyjątkowych wypadkach, kiedy kilka wulkanów bezpośrednio sąsiaduje ze sobą, możliwe jest powstanie pasma gór wulkanicznego pochodzenia. Inaczej wygląda rozwój rzeźby na dnie oceanu. Góry podmorskie przeważnie są pochodzenia wulkanicznego. W pobliżu rowów oceanicznych przetapianie skał w procesie subdukcji tworzy łańcuchy gór równoległych do rowu, często widoczne na powierzchni jako łuk wyspowy. Plamy gorąca na dnach oceanów tworzą łańcuchy gór (i wysp) wulkanicznych na pełnym morzu; góry wulkaniczne, które uległy erozji są skryte pod powierzchnią oceanu jako gujoty. Ponadto proces rozrostu dna oceanicznego tworzy grzbiety wulkaniczne o łącznej długości 65 tysięcy kilometrów, noszące nazwę grzbietów śródoceanicznych, rzadko widoczne ponad powierzchnią (np. na Islandii)[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Grażyna Niemczynow, Jan Burchart: Mały słownik geologiczny. Warszawa: Wiedza powszechna, 1963, s. 243.
- ↑ Piotr Migoń: Geomorfologia. Warszawa: PWN, 2013, s. 33–35. ISBN 978-83-01-15979-5.
Bibliografia
edytuj- Wojciech Jaroszewski, Leszek Marks, Andrzej Radomski: Słownik geologii dynamicznej. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1985, s. 84. ISBN 83-220-0196-7.
- Mieczysław Klimaszewski: Geomorfologia. Warszawa: PWN, 1978, s. 120, 132, 560-562.