Gabinet figur woskowych (film 1924)
Gabinet figur woskowych (oryg. Das Wachsfigurenkabinett) – niemiecki film niemy z roku 1924 w reżyserii Leo Birinskiego i Paula Leni.
Gatunek | |
---|---|
Rok produkcji | |
Data premiery | |
Kraj produkcji | |
Język | |
Czas trwania |
83 min |
Reżyseria | |
Scenariusz | |
Główne role | |
Zdjęcia | |
Scenografia | |
Produkcja |
Fabuła
edytujBohaterem filmu jest młody pisarz, który dostaje zlecenie na napisanie historii tyranów, upamiętnionych w gabinecie figur woskowych. Film stanowi składankę z napisanych przez bohatera opowiadań. Opisują one epizody z życia: Harun ar-Raszida, Iwana Groźnego i Kuby Rozpruwacza.
Charakterystyka
edytujNależy do niemieckiego ekspresjonizmu filmowego[1]. Narracja filmu oparta jest na tzw. Rahmenhandlung (ramie narracyjnej), modnej ówcześnie w kinie niemieckim – główna opowieść stanowi ramę dla szeregu epizodów z nią bezpośrednio niezwiązanych[2].
Paul Leni nadając obrazowi tytuł, świadomie nawiązał do Gabinetu Doktora Cagliari autorstwa Roberta Wiene (1920) i jarmarcznego, tajemniczego nastroju tego dzieła. Kostiumy i dekoracje, mieszanka epok i krajów były natomiast dziedzictwem zaczerpniętym ze Zmęczonej śmierci wyreżyserowanej przez Fritza Langa w 1921. Epizod z żoną piekarza, z jego krągłościami, wypukłościami, korytarzami i tajemnymi schodami przywodzą natomiast na myśl Golema Paula Wegenera i Carla Boese z 1920. Osobisty styl Leniego nie był jeszcze w tym filmie w pełni ukształtowany, niemniej obraz zrobiony jest zręcznie, także w sferze dekoracji, operowania światłocieniem i architekturą. Najbardziej ekspresjonistycznym momentem filmu jest rozdział poświęcony Kubie Rozpruwaczowi, pełen ruchu, transformacji, rozstępujących się ścian i pulsujących figur geometrycznych. Mimo zalet obraz stanowi, według historyka kina, Lotte H. Eisner, dowód na regres kina niemieckiego swoich czasów, jego utknięcia w martwej doskonałości, nazbyt wyrafinowanej kompozycji, przesadnym manieryzmie, który może zniechęcić widza. Podczas swojego pobytu w USA, Leni dostrzegł wady swojego dzieła i zaczął odchodzić od barokizujących i wielce obfitych form[3].
Z psychologicznego punktu widzenia umiłowanie dla schodów i korytarzy, licznie stosowanych w filmie różnych ujęciach, może być tłumaczone skłonnością niemieckiej psychiki do wznoszenia, stawania się (Werden) niż bycia (Sein)[3].
Obsada
edytuj- John Gottowt – Właściciel gabinetu
- Conrad Veidt – Iwan Groźny
- Werner Krauss – Kuba Rozpruwacz
- Emil Jannings – Harun al Raszid
Przypisy
edytuj- ↑ Adam Garbicz: Kino wehikuł magiczny : przewodnik osiągnięć filmu fabularneg. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007, s. 103. ISBN 978-83-08-04094-2.
- ↑ Tomasz Kłys Film niemiecki w epoce wilhelmińskiej i weimarskiej. W: Kino nieme. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2010, s. 410. ISBN 978-83-242-1297-2.
- ↑ a b Lotte H. Eisner, ''Ekran demoniczny'', WAiF, Warszawa, 1974, s. 91-97
Linki zewnętrzne
edytuj- Gabinet figur woskowych w bazie IMDb (ang.)
- Gabinet figur woskowych w bazie Filmweb