George Gipps
George Gipps (ur. 1791 w Ringwold, zm. 28 lutego 1847 w Canterbury) – brytyjski żołnierz i administrator kolonialny, w latach 1837–1846 gubernator Nowej Południowej Walii.
![]() | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Gubernator Nowej Południowej Walii | |
Okres |
od 5 października 1837 |
Poprzednik | |
Następca |
Życiorys
edytujKariera wojskowa
edytujBył synem księdza Kościoła Anglii, ukończył studia w Królewskiej Akademii Wojskowej w Woolwich (dziś część Londynu). W 1809 wstąpił do brytyjskich wojsk inżynieryjnych. Służył podczas wojen napoleońskich w Hiszpanii i Portugalii, a także m.in. w Belgii. W 1824 opuścił czynną służbę wojskową.
Służba kolonialna
edytujW tym samym roku dołączył do służby kolonialnej i został skierowany do pracy na obszarze Indii Zachodnich. W 1834 powrócił do Londynu, gdzie został sekretarzem osobistym lorda Aucklanda, ówczesnego Pierwszego Lorda Admiralicji. W latach 1835–1837 przebywał w Kanadzie jako jeden z trzech komisarzy królewskich wysłanych w celu zbadania i rozwiązania konfliktów w tamtejszej administracji kolonialnej. Na czele tej misji stał lord Gosford, a trzecim komisarzem był Charles Edward Grey, późniejszy gubernator Barbadosu i Jamajki. W kwietniu 1837 powrócił do Anglii, gdzie w uznaniu swoich zasług został awansowany na majora (co miało znaczenie głównie honorowe, gdyż był już poza służbą czynną), a także otrzymał tytuł szlachecki Sir (tzw. rycerstwo).
Gubernator Nowej Południowej Walii
edytuj5 października 1837 został mianowany gubernatorem Nowej Południowej Walii, faktycznie objął tam rządy na początku lutego 1838. Głównym wątkiem jego kadencji gubernatorskiej okazały się konflikty z tzw. squatters, hodowcami bydła i owiec, którzy wypasali swoje zwierzęta na pastwiskach należących do Korony, nie odprowadzając z tego tytułu żadnych opłat ani nie poddając się jakiejkolwiek urzędowej regulacji. Przy okazji wysiedlali często grupy Aborygenów z ich siedlisk, co wiązało się z rozlewem krwi na dużą skalę.
Gipps wprowadził system licencji dla hodowców. Opłata licencyjna wynosiła 10 funtów rocznie (co w ówczesnych australijskich warunkach było dość pokaźną sumą), przy czym dodatkowo postanowiono, iż jedna licencja obejmuje maksymalnie 20 mil kwadratowych, na których można hodować do 7000 owiec i 500 krów. Rozwiązanie to spotkało się ze zrozumiałą niechęcią hodowców, zaś jego praktyczne egzekwowanie napotykało na trudności ze względu na duże odległości między poszczególnymi stadami w połączeniu z brakiem infrastruktury transportowej.
W 1839 mandat królewski Gippsa został rozszerzony i objął również Nową Zelandię. Pozwala to uznać go za pierwszego gubernatora Nowej Zelandii, choć wyłącznie w sensie formalnym. W praktyce administracją brytyjską na Nowej Zelandii kierował od początku William Hobson, początkowo posiadając oficjalnie rangę zastępcy Gippsa. W 1841 Nowa Zelandia została administracyjnie oddzielona od Nowej Południowej Walii, zaś Hobson został jej pierwszym samodzielnym gubernatorem.
Późniejsze życie
edytujChoć oficjalnie jego kadencja zakończyła się dopiero 2 sierpnia, Gipps opuścił Sydney w lipcu 1846, z mocno nadwątlonym zdrowiem. Po powrocie do kraju osiadł w Canterbury, gdzie 28 lutego 1847 doznał śmiertelnego ataku serca. Żył 55 lub 56 lat (nie jest znana data dzienna jego urodzin, stąd trudno dokładnie określić jego wiek w chwili śmierci).
Życie prywatne i upamiętnienie
edytujGipps był żonaty z Elizabeth Ramsay, córką generała George’a Ramsaya. Ich syn Reginald Ramsay Gipps również został generałem.
W czasie pobytu w Australii Gipps zaprzyjaźnił się z przebywającym tam polskim podróżnikiem Pawłem Edmundem Strzeleckim, który nazwał na jego cześć region Gippsland, dziś wchodzący w skład stanu Wiktoria.
Bibliografia
edytuj- Samuel Clyde McCulloch: Gipps, Sir George (1791–1847). [w:] Australian Dictionary of Biography [on-line]. Australian National University. [dostęp 2012-01-07]. (ang.).
- Percival Serle: GIPPS, SIR GEORGE (1790–1847),. [w:] Dictionary of Australian Biography [on-line]. Project Gutenberg Australia, 1949. [dostęp 2012-01-07]. (ang.).
- Bernard John Foster: GIPPS, Sir George. [w:] An Encyclopaedia of New Zealand 1966 [on-line]. [dostęp 2012-01-07]. (ang.).