Gnojanka usiatkowana
Gnojanka usiatkowana (Bolbitius reticulatus (Pers.) Ricken) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gnojanka usiatkowana |
| Nazwa systematyczna | |
| Bolbitius reticulatus (Pers.) Ricken Die Blätterpilze 1: 68 (1915) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Bolbitius, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1798 Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus reticulatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1915 A.Ricken[1].
Synonimów nazwy naukowej ma około 20. Niektóre z nich[2]:
- Bolbitius aleuriatus (Fr.) Singer 1951
- Bolbitius reticulatus var. aleuriatus (Fr.) Bon 1990
- Bolbitius reticulatus var. australis (E. Horak) Garrido 1985
- Bolbitius reticulatus (Pers.) Ricken 1915, var. reticulatus
- Pluteolus aleuriatus var. reticulatus (Pers.) J.E. Lange 1938
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 roku[3].
Morfologia
edytujŚrednica 1,5-5 cm, początkowo dzwonkowaty, później wypukły, w końcu płasko rozpostarty. Powierzchnia gładka, śluzowata, liliowa, szarawa lub fioletowawa, zazwyczaj na środku ciemniejsza, niż przy brzegu. Zazwyczaj jest prążkowany, czasami do samego środka[4].
Wolne, lub bardzo słabo przyrośnięte, dość gęste, początkowo białawe, potem lekko różowe, w końcu cynamonowe[4].
Wysokość 3–7 cm, grubość około 0,5 cm, cylindryczny. Powierzchnia biała, drobno łuskowata, oprószona lub drobno owłosiona[4].
Białawy, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki eliptyczne, gładkie, z porą rostkową na jednym końcu. Rozmiar: 9-13 × 4-6 μm. Na blaszkach występują brachybazydiole[4]. Mają maczugowaty lub butelkowaty kształt i rozmiar 20–50 × 5–14 μm[5].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[6]. W Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony[4]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Norwegii, Szwecji, Finlandii[3].
Saprotrof[3]. Rozwija się na próchniejącym drewnie drzew liściastych, na kłodach, zrębkach i resztkach drewna[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2017-12-15].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-12-15].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Bolbitius reticulatus [online], Mushroom Expert [dostęp 2017-12-15].
- ↑ E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-12-15].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.