Gumy naturalne – bardzo lepkie, zestalające się na powietrzu substancje wytwarzane przez rośliny wyższe[2], glony[3] oraz bakterie[4]. Głównym składnikiem gum naturalnych są substancje o charakterze polisacharydów innych niż skrobia. Szczegóły składu różnią się w zależności od organizmu, z którego pochodzi substancja, warunków w jakich wzrastał, jego wieku oraz metody pozyskiwania[3]. Zbliżone są pod względem składu chemicznego do śluzu roślinnego. Wydzieliny roślinne stanowiące mieszaniny gum i żywic nazywane są żywicami gumowymi[5].

Guma arabska jest wydzielana przez zranione pnie i gałęzie roślin z rodzaju akacja Acacia.
Mirra składa się z rozpuszczalnej w wodzie gumy naturalnej, rozpuszczalnej w alkoholach żywicy oraz olejków eterycznych[1].

Powstawanie i wykorzystanie

edytuj

Gumy naturalne u roślin wyższych są efektem zranienia tkanki[2]. Proces ten nazywany jest gumozą. Początkowo przy udziale enzymów hydrolitycznych rozpuszczeniu ulegają zewnętrzne warstwy ścian komórkowych[5]. Z czasem cała zawartość komórek ulega upłynnieniu oraz ulega dalszym nie w pełni poznanym przemianom. U niektórych taksonów zdolność do wytwarzania gum jest cechą stałą, a po zranieniu przebiega jedynie bardziej intensywnie. Jest tak u roślin bobowatych Papilionaceae i różowatych Rosaceae[2]. Celowe zranienie pozwala uzyskiwać z wielu gatunków roślin nasiennych, a także z samych nasion substancje znajdujące szerokie zastosowanie komercyjne[3]. Gumy naturalne są składnikiem środków zagęszczających, stabilizatorów, emulgatorów, środków spieniających oraz dodatkiem kształtującym strukturę leków[6].

Przypisy

edytuj
  1. Lumir O. Hanus, Tomas Rezanka, Valery M. Dembitsky, Arieh Moussaieff. Myrrh - commiphora chemistry. „Biomedical Papers”. 149 (1), s. 3–28, 2005. DOI: 10.5507/bp.2005.001. ISSN 1213-8118. (ang.). 
  2. a b c Kączkowski Jerzy: Biochemia roślin. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 45. ISBN 83-01-10285-3.
  3. a b c Piotr Tomasik: Chemical and Functional Properties of Food Saccharides. CRC Press, 2003, s. 231–250. ISBN 978-0-203-49572-8. (ang.).
  4. S. V. A. Uzochukwu, P. O. Ngoddy, E. Balogh. The role of microbial gums in the color and consistency of palm wine. „Journal of Food Quality”. 17 (5), s. 393–407, 1994. DOI: 10.1111/j.1745-4557.1994.tb00160.x. ISSN 0146-9428. (ang.). 
  5. a b E. Strasburger, F. Noll, H. Schneck, A.F.W. Schimper: Botanika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 83, 151.
  6. Hamed Mirhosseini, Bahareh Tabatabaee Amid. A review study on chemical composition and molecular structure of newly plant gum exudates and seed gums. „Food Research International”. 46 (1), s. 387–398, 2012. DOI: 10.1016/j.foodres.2011.11.017. ISSN 0963-9969. (ang.).