Wikipedia

Gwiazdoszczetka ochrowa

gatunek grzyba

Gwiazdoszczetka ochrowa (Asterostroma cervicolor (Berk. & M.A. Curtis) Massee) – gatunek grzybów z rodziny powłocznicowatych (Peniophoraceae)[1].

Gwiazdoszczetka ochrowa
Ilustracja
Asterostroma cervicolor
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

powłocznicowate

Rodzaj

gwiazdoszczetka

Gatunek

gwiazdoszczetka ochrowa

Nazwa systematyczna
Asterostroma cervicolor (Berk. & M.A. Curtis) Massee
J. Linn. Soc., Bot. 25(no. 170): 155 (1889)
Multimedia w Wikimedia Commons
Zdjęcia mikroskopowe. Widoczny gwiaździsty kształt asterosetae
Zdjęcia mikroskopowe. Widoczny gwiaździsty kształt asterosetae

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum

Asterostroma, Peniophoraceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisali w roku 1873 Miles Joseph Berkeley i Moses Ashley Curtis nadając mu nazwę Corticium cervicolor[2]. Obecną nazwę, uznaną przez Index Fungorum, nadał mu w 1889 George Edward Massee przenosząc go do rodzaju gwiazdoszczetka (Asterostroma)[1]. Nazwa Asterostroma oznacza „gwiezdne ciało” i opisuje osobliwą formę asterosetae w grzybni oglądanej pod mikroskopem. Większość miąższu wydaje się być złożona ze struktur podobnych do gwiazd[3].

Synonimy nazwy naukowej[4]:

  • Corticium cervicolor Berk. & M.A. Curtis 1873
  • Terana cervicolor (Berk. & M.A. Curtis) Kuntze 1891
  • Asterostroma cellare Henn. 1908
  • Asterostroma ochroleucum Bres. ex Torrend 1913

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w roku 1999[5].

Morfologia edytuj

Owocnik

Owocnik (bazydiokarp) o grubości od 1,5 do 3,0 µm, rozpostarty, rozproszony, tworzący luźno przylegające łaty. Kolor od żółtego do brązowego. Powierzchnia gładka do delikatnie gąbczastej. Brzeg włóknisto-kłaczkowaty[6][7].

Cechy mikroskopowe

Miąższ złożony z cienkościennych, luźno ułożonych, hialinowych strzępek, szerokość 1,5–3 μm; asterosetae gwiaździste, grubościenne, jasnobrązowe, do 123 μm długości, z 4–5 promieniami, czasami dychotomicznie rozgałęzionymi, o średnicy 2–5 μm. Cystydy wrzecionowate, cienkościenne, 48–52 × 10–13 μm. Podstawka (basidium) od cylindrycznej do wybrzuszonej, 40–50 × 5–8 μm, 4-sterygmowa. Bazydiospory jajowate do kulistych, z tępymi brodawkami, o wymiarach 5,2–7,2 × 4,5–5 μm. Wysyp zarodników biały[6][7].

Występowanie i siedlisko edytuj

Występuje w obu Amerykach (Kanada, Stany Zjednoczone, Meksyk, Grenada, Argentyna), Europie (Hiszpania, Portugalia, Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Dania, Szwecja, Polska) i Azji (Indie, Nepal, Japonia) oraz Mikronezji[8]. W Polsce znany z sześciu stanowisk[9]. Saprotrof, powoduje białą i brunatną zgniliznę drewna[3]. W lasach występuje na kłodach sosnowych[7][10], a czasami też jodłowych[9][11]. Występuje także w pomieszczeniach zamkniętych na wilgotnym drewnie konstrukcyjnym i porastając mury[12][13][14]. Kategoria zagrożenia E (Wymierające – krytycznie zagrożone)[15]. Pojawia się od lipca do marca[7].

Gatunki podobne edytuj

  • Asterostroma gaillardii – różnice między obydwoma taksonami są szczególnie widoczne w kształcie zarodników: wypukłych, z brodawkami o długości do 1,5 μm u Asterostroma gaillardii i kulistych, z brodawkami o długości do 0,5 μm u gwiazdoszczetki ochrowej (Asterostroma cervicolor)[16].
  • Asterostroma laxum – zarodniki nie posiadają brodawek[17].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Index Fungorum – Names Record [online], www.indexfungorum.org [dostęp 2020-05-01].
  2. ↑ Index Fungorum – Names Record [online], www.indexfungorum.org [dostęp 2020-05-01].
  3. ↑ a b Brian Ridout, Timber Decay in Buildings: The Conservation Approach to Treatment, „APT Bulletin: The Journal of Preservation Technology”, 32 (1), 2001, s. 58–60, DOI: 10.2307/1504694, ISSN 0848-8525, JSTOR: 1504694 [dostęp 2020-05-01].
  4. ↑ Species Fungorum – GSD Species [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2020-05-01].
  5. ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  6. ↑ a b Jin Sung Lee i inni, Unrecorded Higher Fungi of the Songnisan National Park, synapse.koreamed.org, s. 70, DOI: 10.4489/myco.2004.32.2.068 [dostęp 2020-05-01].
  7. ↑ a b c d Asterostroma cervicolor, [w:] Edward Angus Burt, The Thelephoraceae of North America. XIII. Cladoderris, Hypolyssus, Cymatella, Skepperia, Cytidia, Solenia, Matruchotia, Microstroma, Protocoronospora, and Asterostroma, „Annals of the Missouri Botanical Garden”, 11 (1), 1924, s. 1–36, DOI: 10.2307/2394094, ISSN 0026-6493, JSTOR: 2394094 [dostęp 2020-05-01].
  8. ↑ Maps of Asterostroma cervicolor, Discover Life [dostęp 2020-05-01].
  9. ↑ a b Błażej Gierczyk i inni, Grzyby projektowanego Turnickiego Parku Narodowego i jego otuliny – wstępne wyniki badań, [w:] Mariusz Daniel Boćkowski, Iwona Bara, Radosław Michalski (red.), Projektowany Turnicki Park Narodowy. Stan walorów przyrodniczych – 35 lat od pierwszego projektu parku narodowego na Pogórzu Karpackim, Nowosiółki Dydyńskie: Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze, 2018, s. 185, ISBN 978-83-950568-2-6.
  10. ↑ Fragmenta chorologica occidentalia (Fungi), 138-173, „Anales del Jardín Botánico de Madrid”, 42 (2), 1986, s. 501, ISSN 0211-1322.
  11. ↑ Ilya Viner, Polyporoid and corticioid Basidiomycetes in pristine forests of the Pechora-Ilych Nature Reserve, Komi Republic, Russia, „Folia Cryptogamica Estonica”, 52, 2015, s. 81–88, DOI: 10.12697/fce.2015.52.10, ISSN 1736-7786 [dostęp 2020-05-01] (ang.).
  12. ↑ Olaf Schmidt, Indoor wood-decay basidiomycetes: damage, causal fungi, physiology, identification and characterization, prevention and control, „Mycological Progress”, 6 (4), 2007, s. 261–279, DOI: 10.1007/s11557-007-0534-0, ISSN 1617-416X [dostęp 2020-05-01] (ang.).
  13. ↑ Ilze Irbe, Ingeborga Andersone, Wood Decay Fungi in Latvian Buildings Including Cultural Monuments, Italy: Firenze University Press, DOI: 10.1400/151126, ISBN 978-88-6453-165-6 [dostęp 2020-05-01].
  14. ↑ T. Huckfeldt, O. Schmidt, H. Quader, Ökologische Untersuchungen am Echten Hausschwamm und weiteren Hausfäulepilzen, „Holz als Roh- und Werkstoff”, 63 (3), 2005, s. 209–219, DOI: 10.1007/s00107-004-0559-x, ISSN 0018-3768 [dostęp 2020-05-01] (niem.).
  15. ↑ Zarzycki K. Mirek Z., Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Wojewoda W., Szeląg Z., Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  16. ↑ M. Teresa Telleria, Ireneia Melo, Margarita Dueñas, An annotated list of the Aphyllophorales of the Balearic Islands, „Mycotaxon”, 65, 1997, s. 357, ISSN 0093-4666.
  17. ↑ Thomas Læssøe, Jens H. Petersen, Fungi of Temperate Europe, Princeston and Oxford: Princeston University Press, 2019, s. 1030, ISBN 978-0-691-18037-3.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwiazdoszczetka_ochrowa&oldid=72106052”