Wikipedia

Hala Michajłowa

góra na Ukrainie, najwyższy szczyt Połonin Hryniawskich

Hala Michajłowa (ukr. Погребина, Pohrebyna, także Галя Михайлова, Hala Mychajłowa; więcej zob. niżej) – najwyższy szczyt Połonin Hryniawskich, pasma górskiego w ukraińskiej części Beskidów Połonińskich położony w rejonie wierchowińskim obwodu iwanofrankiwskiego[1][2][3][4][5].

Hala Michajłowa
Погребина, Галя Михайлова
Państwo

 Ukraina

Obwód

 iwanofrankiwski

Położenie

rejon wierchowiński

Pasmo

Połoniny Hryniawskie, Beskidy Połonińskie, Karpaty Wschodnie

Wysokość

1605 m n.p.m.

Wybitność

229 m

Położenie na mapie Karpat Marmaroskich, Czarnohory i Połonin Hryniawskich
Mapa konturowa Karpat Marmaroskich, Czarnohory i Połonin Hryniawskich, w centrum znajduje się czarny trójkącik z opisem „Hala Michajłowa”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, po prawej nieco u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Hala Michajłowa”
Ziemia47°56′08″N 24°43′59″E/47,935556 24,733056

Topografia edytuj

Szczyt stanowi kulminację głównego grzbietu Połonin Hryniawskich ciągnącego się z północnego zachodu na południowy wschód, określanego w źródłach ukraińskojęzycznych mianem Pnewje (Пнев’є lub Pnewe, Пневе; pol. hist. Pnewie[6]). Z uwagi na występowanie w grzbiecie tym jedynie płytkich przełęczy oddzielających poszczególne wzniesienia, wierzchołek jest stosunkowo słabo wyodrębniony[7][8][9]. Najwyższy punkt osiąga 1605 m n.p.m.[4][10][11][12] (według starszych źródeł 1610 m n.p.m.)[7]. Wybitność szczytu to 229 m, izolacja 7,5 km[13]. Na północnym zachodzie sąsiaduje z Halą Łukawicą (Łukawiec), zaś w kierunku południowo-wschodnim znajdują się Masny Prysłup i Baba Ludowa. Południowe i zachodnie stoki opadają w kierunku doliny Czarnego Czeremoszu[7][14].

Sam wierzchołek jest lekko spłaszczony[15], przykryty zarastającą lasem połoniną[16][17][18], jeszcze w latach 30. XX wieku stanowiącą część największego w Karpatach Wschodnich kompleksu halnego (ok. 50 km²)[15][2]. Ze szczytu widok przesłonięty jest w znacznej mierze przez roślinność[16][17], jednak w jego pobliżu otwiera się panorama okolicznych pasm obejmująca Czarnohorę (Petros, Hutyn Tomnatyk, Pop Iwan), Świdowiec (Bliźnica), Góry Rodniańskie (Pietrosul Rodnei), Góry Czywczyńskie (Czywczyn, Budyjowska Wielka), pozostałą część Karpat Marmaroskich (Fărcău, Toroiaga, Mihăilecu, Pietros Budyjowski), Beskidy Pokuckie (Rotyło) oraz na inne szczyty Połonin Hryniawskich (Baba Ludowa, Skupowa, Ludowa)[13][19][18].

Turystyka edytuj

Na szczyt nie prowadzi żaden szlak turystyczny. Poniżej wierzchołka (po stronie północnej) przebiega dawny płaj pasterski zamieniony współcześnie w drogę kołową użytkowaną przez samochody ciężarowe[3][17][18].

Zdobycie szczytu wymagane jest dla uzyskania odznaki „Korona Beskidów” przyznawanej przez Hutniczo-Miejski Oddział PTTK w Krakowie[20], który na wierzchołku zamieścił tabliczkę z nazwą góry i wskazaniem wysokości[17].

Nazwa edytuj

Zarówno obecnie, jak i w przeszłości dla określenia opisywanej góry stosowano zamiennie kilka nazw. Na urzędowej mapie austriackiej z 1892 roku kota 1610 nie została opisana (w przeciwieństwie chociażby do niższej Baby Ludowej), a jedynie połoninę w jej rejonie oznaczono jako Halę Mihailewą. Jednocześnie termin Pochreptina przypisano do bocznego grzbietu pomiędzy spływającymi na północ potokami Mihailewy i Odzirny[21]. Analogiczną nomenklaturę stosowano w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego (tomy z lat 1884–1887)[22]. Podobnie na polskiej mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1932 roku zaznaczono jedynie połoninę Halę Michajłową oraz grzbiet Pochreptynę. Dodatkowo tym samym mianem określono niższy, położony ok. 1200 metrów na południowy zachód wierzchołek o wysokości 1420 m n.p.m.[23] (na mapie austriackiej pod nazwą Odzirne)[21]. Po aktualizacji mapy w 1938 roku termin Hala Michajłowa zastąpiono nazwą Połonina Michajłowa, główny wierzchołek otrzymał nazwę Pohreptyna, usunięto zaś nazwę wierzchołka południowego[7]. W ówczesnej literaturze polskiej na określenie szczytu konsekwentnie stosowano przy tym nazwę Hala Michajłowa[8][9][24][25][26].

Współcześnie zamiennie stosuje się ukraińskie nazwy Погребина (Pohrebyna)[5][14][27], Похребтина (Pochrebtyna)[28][29] i Похрептина (Pochreptyna)[10][12], przy czym część map stosuje rozróżnienie pomiędzy głównym wierzchołkiem Pohrebyną a niższym, południowo-zachodnim – Pochreptyną[14][27][30][31]. Jednocześnie na określenie głównego szczytu w powszechnym użyciu pozostaje też termin Галя Михайлова (Hala Mychajłowa)[4][11][12][30][32], ew. Михайлова (Mychajłowa)[33][34] bądź rzadziej Myhałewa (Мигалева)[4]. W części publikacji jako alternatywną podaje się nazwę Озірна (Ozirna)[32][35].

W nielicznych źródłach polskojęzycznych spotyka się obecnie różne warianty nazwy szczytu. Internetowa Encyklopedia PWN podaje wersję Połonina Michajłowa[1], a ponadto w użyciu pozostają również nazwy Hala Michajłowa[2][36][37] lub Hala Michałowa[3][38], Pochreptyna[17], Pohreptyna[39][40], Pochrebtyna[17], Pohrebtyna[16][18][20].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Połoniny Hryniawskie, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-08-09] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-09].
  2. ↑ a b c Adam Dylewski, Ukraina. Praktyczny Przewodnik, wyd. 2, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2003, s. 208, ISBN 83-7304-152-4 (pol.).
  3. ↑ a b c Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman, Ukraina zachodnia. Tam szum Prutu, Czeremoszu..., wyd. 1, Wydawnictwo Bezdroża, 2004, s. 379 (pol.).
  4. ↑ a b c d Josyp Hilecki, Гринявські гори як геоморфологічний район Полонинсько-Чорногірських Карпат, [w:] Jarosław Chomyn (red.), Проблеми геоморфології та палеогеографії Українських Карпат і прилеглих територій [PDF], Lwów: Uniwersytet Lwowski, 2006, s. 48–49, ISBN 966-613-457-8 [dostęp 2022-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-10] (ukr.).
  5. ↑ a b Jarosław Olijnyk i inni, Рахівський район: природа, населення, господарство. Навчально-методичний посібник із професійно орієнтованої практики, Jarosław Olijnyk (red.), Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki, 2015, s. 28, ISBN 978-966-439-832-6 (ukr.).
  6. ↑ Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Hryniawa (pas 57, słup 40), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1934 (pol.).
  7. ↑ a b c d Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Burkut (pas 57, słup 39), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1932–1938 (pol.).
  8. ↑ a b Zygmunt Klemensiewicz, Turystyka, Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), „Wierchy”, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, t. XI, Kraków: Gebethner i Wolff, 1933, s. 103 (pol.).
  9. ↑ a b Henryk Gąsiorowski, Kronika | Na marginesie dyskusji nad terminologją poszczególnych części Karpat Wschodnich. Walery Goetel, Jan Alfred Szczepański (red.), „Wierchy”, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, t. XIII, Kraków: Gebethner i Wolff, 1935, s. 178 (pol.).
  10. ↑ a b Andrij Hraczew (red.), Алфавітний покажчик українських назв вершин [online], land.kiev.ua [dostęp 2022-08-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-30] (ukr.).
  11. ↑ a b Jarosław Krawczuk, Witalij Brusak, Рельєф і геологічна будова національних природних парків “Гуцульщина” і Верховинський [PDF], „Probłemy heomorfołogiji i pałeoheohrafiji Ukrajinśkych Karpat i pryłehłych terytorij”, 13 (2), Lwów: Uniwersytet Lwowski, 2021, s. 31, DOI: 10.30970/gpc.2021.2, ISSN 2519-2620 [zarchiwizowane z adresu 2022-06-07] (ukr.).
  12. ↑ a b c Гора Галя Михайлова (1605.2м): карта [online], drymba.com [dostęp 2022-08-09] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-09] (ukr.).
  13. ↑ a b Pohrebyna [online], peakvisor.com [dostęp 2022-08-09] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-09] (ang.).
  14. ↑ a b c Mapa, OpenTopoMap [dostęp 2022-08-10].
  15. ↑ a b Gąsiorowski 1933 ↓, s. 416.
  16. ↑ a b c Adam Rugała, Pohrebtyna (Похребтина) - 1605 m [online], rugala.pl [dostęp 2022-08-09] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-28] (pol.).
  17. ↑ a b c d e f Tomasz Gołkowski, Dwa dni przez Połoniny Hryniawskie [online], karpackilas.pl, 2016 [dostęp 2022-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2021-07-28] (pol.).
  18. ↑ a b c d Pohrebtyna i Baba Ludowa [online], gorskiewedrowki.blogspot.com, 9 września 2015 [dostęp 2022-08-09] [zarchiwizowane z adresu 2021-08-06] (pol.).
  19. ↑ Adam Rugała, Grzbiet Pohrebtyny - 1574 m [online], rugala.pl [dostęp 2022-08-09] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-25] (pol.).
  20. ↑ a b Korona Beskidów [online], Hutniczo-Miejski Oddział PTTK w Krakowie [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-09] (pol.).
  21. ↑ a b Mapa topograficzna 1:75 000, arkusz Ruszpolyána (Zone 14 Kol. XXXI.), Kaiserlich-Königliches Militär-Geographisches Institut, 1892 (niem.).
  22. ↑  • Ludowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 470.
     • Pochreptina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 349.
  23. ↑ Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Burkut (pas 57, słup 39), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1932 (pol.).
  24. ↑ Gąsiorowski 1933 ↓, s. 322, 415.
  25. ↑ Adam Lenkiewicz, Władysław Niedenthal, Część II turystyczna, [w:] Józef Moszczeński (red.), Szlakiem II Brygady Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich. Przewodnik historyczno-turystyczny po Gorganach i Czarnohorze, Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1937, s. 254, 285 (pol.).
  26. ↑ Bogdan Krzemieński, Przez Wschodnie Karpaty (dokończenie.), Edward Rumun (red.), „Ilustrowany Dziennik Śląski Polska Zachodnia”, Katowice, 8 lutego 1936, s. 7 (pol.).
  27. ↑ a b Mapa, mapy.cz [dostęp 2022-08-10].
  28. ↑ Josyp Hilecki, Nadija Tymofijczuk, Господарська освоєність природно-географічних областей у межах гірської частини басейну Черемошу, [w:] Ołeh Szablin (red.), Львівська суспільно-географічна школа: історія, теорія, українознавчі студії [PDF], Lwów: Uniwersytet Lwowski, 2015, s. 421, ISBN 978-966-397-273-2 [zarchiwizowane z adresu 2022-03-24] (ukr.).
  29. ↑ Похрептина на карті "Туристична" [online], karpaty.putivnyk.com [zarchiwizowane z adresu 2016-06-23] (ukr.).
  30. ↑ a b Галя Михайлова [online], vpohid.com.ua [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-16] (ukr.).
  31. ↑ Похрептина [online], vpohid.com.ua [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-16] (ukr.).
  32. ↑ a b Josyp Hilecki, Nadija Nystoruk, Особливості опису фізико-географічного положення, рельєфу та геологічної будови адміністративного району на прикладі Верховинського району [PDF], Wasyl Chruszcz (red.), „Hirśka szkoła Ukrajinśkych Karpat” (2–3), Iwano-Frankiwsk: Podkarpacki Uniwersytet Narodowy im. Wasyla Stefanyka, 2007, s. 159, ISSN 1994-4845 [zarchiwizowane z adresu 2022-04-01] (ukr.).
  33. ↑ Wołodymyr Matwijiw, Ihor Rożko, Придатність геокомплексів Гриняв для розвитку активного туризму [PDF], Sumy, 12 października 2017, s. 137 [dostęp 2022-08-13] [zarchiwizowane 2022-04-19] (ukr.).
  34. ↑ Taras Błystiw, Iwan Horbaćo, O. Nużny, Теорія і практика туристичних походів : навчальний посібник, Lwów: Ukrajinśki technołohiji, 2006, ISBN 966-345-090-8 [zarchiwizowane z adresu 2022-08-13] (ukr.).
  35. ↑ Wołodymyr Kłapczuk, Iryna Brodiak, Пейзажна оцінка Українських Карпат (на прикладі окремих природних об’єктів) [PDF], Wołodymyr Wełykoczy, Wołodymyr Kłapczuk (red.), „Karpatśkyj kraj” (1), Iwano-Frankiwsk: Podkarpacki Uniwersytet Narodowy im. Wasyla Stefanyka, 2013, s. 74, ISSN 2522-1329 [zarchiwizowane z adresu 2022-03-16] (ukr.).
  36. ↑ Lidia Hyz-Obrzut, Turystyka w Karpatach Wschodnich w okresie Drugiej Rzeczypospolitej, Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski, 2021, s. 155 [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-09] (pol.).
  37. ↑ Kronika wycieczki na Huculszczyznę [online], klub-karpacki.org [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-09] (pol.).
  38. ↑ Wycieczki objazdowe i górskie [online], Biuro Podróży PTTK Rzeszów, 2014, s. 58 [dostęp 2022-08-16] (pol.).
  39. ↑ Marcin Szymczak (red.), Karpaty Ukraińskie: mapa turystyczna 1:250 000, ExpressMap Polska, 2007, ISBN 978-83-88112-24-9 (pol.).
  40. ↑ Karpaty Huculskie [online], PTTK Oddział w Krośnie, 2021, s. 1 [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-09] (pol.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hala_Michajłowa&oldid=71718017”