Motyle różnoskrzydłe

(Przekierowano z Heteroneura)

Motyle różnoskrzydłe (Heteroneura) lub wędzidełkowce (Frenatae) – klad motyli klasyfikowany w randze infrarzędu.

Motyle różnoskrzydłe
Heteroneura
Tillyard, 1918
Ilustracja
Morpho rhetenor
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

motyle

Podrząd

Glossata

(bez rangi) Coelolepida
(bez rangi) Myoglossata
(bez rangi) Neolepidoptera
Infrarząd

motyle różnoskrzydłe

Synonimy

Frenatae

Dawniej wędzidełkowcom (różnoskrzydłym) nadawano rangę podrzędu i przeciwstawiano jarzemkowcom (równoskrzydłym)[1]. Te drugie okazały się jednak nie być grupą monofiletyczną. Współcześnie motyle dzieli się na 4 podrzędy, a Heteroneura ma rangę infrarzędu w obrębie podrzędu Glossata. Wędzidełkowce stanowią w jego obrębie grupę siostrzaną dla Exoporia, tworząc wraz z nimi klad Neolepidoptera[2].

Charakterystyczna dla Heteroneura jest obecność na przedniej krawędzi tylnego skrzydła wędzidełka (frenulum), które przybiera formę płatka lub kolca i zaczepia się na spodzie przedniego skrzydła[3]. U niektórych grup jednak wędzidełko wtórnie zanikło[4][5]. Heteroneura cechują się także zredukowanym użyłkowaniem tylnych skrzydeł, wskutek czego liczba i układ żyłek są różne na obu parach[3]. Z przodu żyłki medialnej na tylnych skrzydłach obecne są tylko dwie przednie żyłki poprzeczne. Uznaje się, że ta położona bardziej z przodu powstała z połączenia żyłki subkostalnej z radialną, a druga za trzonek żyłki R+Rs. Cecha ta uznawana jest za autapomorfię motyli różnoskrzydłych[6].

Motyle różnoskrzydłe stanowią największy infrarząd motyli. Należy tu ponad 99% wszystkich znanych gatunków motyli[3]. Infrarząd ten dzieli się na 34 nadrodziny oraz 3 rodziny niesklasyfikowane w żadnej z nich (zobacz: systematyka Heteroneura)[2].

Przypisy

edytuj
  1. Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 52.
  2. a b Erik J. van Nieukerken i inni, Order Lepidoptera Linnaeus, 1758, [w:] Zhi-Qiang Zhang (red.), Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, ''[w:] „Zootaxa”'', wyd. 3148, 2011, s. 212–221 [dostęp 2015-11-20].
  3. a b c Classification of Lepidoptera. W: Ross A. Layberry, Peter W. Hall, J. Donald Lafontaine: The Butterflies of Canada. University of Toronto Press, 1998.
  4. Robert Dudley: The biomechanics of insect flight: form, function, evolution. Princeton University Press, 2002, s. 476. ISBN 978-0-691-09491-5.
  5. Stanislav Gorb: Attachment devices of insect cuticle. Springer, 2001, s. 305. ISBN 978-0-7923-7153-3.
  6. Lepidoptera, Moths and Butterfiles. Vol 2: Morphology, Physiology, and Development. Niels P. Kristensen (red.). Berlin, Nowy Jork: Walter de Gruyter & Co., 2003, s. 88, seria: Handbook of Zoology.