Hirudyna (hirudynina) – białko o działaniu przeciwkrzepliwym, należące do bezpośrednich inhibitorów trombiny. Wytwarzana jest przez gruczoły ślinowe gardzieli pijawek żywiących się krwią. Hirudyna jest wydzielana przez pijawkę lekarską[1]. Rekombinowana hirudyna (lepirudyna, r-hirudyna) była stosowana jako lek w prewencji żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej[2].

Schemat kompleksu hirudyny i trombiny. Trombina przedstawiona jest jako model wstążkowy

Hirudyna jest polipeptydem składającym się z 65 reszt aminokwasowych. Wiąże się stereospecyficznie do trombiny, tworząc w zasadzie nierozerwalny kompleks. Trombina może być z niego uwolniona jedynie przez syntetyczny inhibitor trombiny, benzamidynę.

Hirudyna uniemożliwia przekształcenie protrombiny w trombinę, co powoduje zmniejszenie krzepliwości krwi. Jest to proces umożliwiający pijawkom odżywianie się – podczas ssania hirudyna zapobiega powstawaniu skrzepu w miejscu zranienia, co pozwala pijawce wyssać dużą ilość krwi przez powierzchowne nacięcie skóry żywiciela. Równocześnie hirudyna konserwuje połkniętą krew w przewodzie pokarmowym pijawki, dzięki czemu ciało najedzonej pijawki nie traci gibkości.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Fizjologia zwierząt. Podręcznik dla studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej, wydziałów biologii i hodowli zwierząt akademii rolniczych i uniwersytetów, Tadeusz Krzymowski (red.), Jadwiga Przała (red.), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2005, s. 272, ISBN 83-09-01792-8.
  2. Discontinued Drug Bulletin: Lepirudin Injection [online], web.archive.org, 23 lipca 2014 [dostęp 2022-06-20] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-23].

Bibliografia edytuj

  • W. Kostowski, Z.S. Herman, Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, ISBN 83-200-3350-0.