Historia polskich lotników w PAF

Historia polskich lotników w Pakistan Air ForcePakistańskich Królewskich Siłach Powietrznych (RPAF) – utworzonych 14 sierpnia 1947 roku po podziale Indii Brytyjskich.

Po zakończeniu II wojny światowej polscy oficerowie służący w polskich formacjach wojskowych sprzymierzonych z armią brytyjską pozostawali w pełnym umundurowaniu ze względu na podział polityczny i ideologiczny, jaki istniał wśród państw koalicji antyfaszystowskiej. Zachód i polskie władze emigracyjne obawiały się wybuchu kolejnego konfliktu. W związku z tym potrzebne były wyszkolone kadry wojskowych, które mogłyby natychmiast znaleźć się na linii frontu. Pobyt emigrantów wojskowych przedłużał się i polscy wojskowi przeszli do kolejnego etapu przygotowywania się do życia cywilnego. Duża część z nich wybrała Argentynę, USA, Australię czy Kanadę.

Po powstaniu państwa pakistańskiego władze tego kraju wysłały do Wielkiej Brytanii misję wojskową w celu pozyskania kadr do szkolenia – ok. 30 lotników polskich, którzy mogliby zastąpić pilotów angielskich odchodzących ze służby na subkontynencie indyjskim. Kontrakt podpisywano na 3 lata. Misję rekrutacji powierzono oficerowi lotnictwa Władysławowi Turowiczowi. Polscy lotnicy w ramach swojej służby brali również udział w wojnie o Kaszmir w 1949 roku.

Z upływem kontraktu piloci podejmowali decyzje odnośnie do ich pobytu w Pakistanie: jedna grupa zdecydowała się na dłuższe pozostanie w Pakistanie (Turowicz, Franczak, Żuromski, Mikulski z żoną – też pilotką, Hedinger). Druga grupa zdecydowała się na wyjazd z Pakistanu i podjęcie dalszej emigracji do krajów takich jak USA, Australia czy Kanada. W trzeciej grupie znaleźli się piloci poszukujący dalszych przygód związanych z lataniem (np. Roman Hrycak[1], który zajął się między innymi szkoleniem kadry nigeryjskiej). Dwóch polskich pilotów zginęło w czasie pełnienia służby w PAF (Kaczmarek i Kossakowski).

Służbę pełnioną przez polskich pilotów doceniono w miejscowych kołach politycznych i wojskowych. Z uznaniem o Polakach pisała prasa pakistańska. W podobnym tonie wyrażali się poszczególni dowódcy pakistańscy[2].

W uznaniu zasług za wkład w organizację i rozwój lotnictwa pakistańskiego Władysław Turowicz był kilkakrotnie odznaczony najwyższymi orderami pakistańskimi. W 1965 roku, po kolejnej wojnie z Indiami otrzymał z rąk prezydenta, marszałka Ayuba Khana, odznaczenie Tamgha-i-Pakistan. Później udekorowany został jeszcze Sitarai-i-Pakistan oraz Sitara-i-Quaid-e-Azam. Są to najwyższe odznaczenia wojskowe nadawane w tym państwie.

Polscy lotnicy brali udział w misjach bojowych w Kaszmirze w 1948 roku.

Częściowa lista polskich lotników zarejestrowanych w Pakistan Air Force od 1948[3]
Ranga Imię/Nazwisko Numer w PAF Jednostka Data służby
generał brygady

(Air Commodore)

Władysław Turowicz

inżynier

888 TTS RPAF,No 102 MU PAF, ACAS (INŻ.) 10.08.1956,14.10.1957, –
major

(squadron leader)

Julian K. Żuromski

czynny pilot

835 No 9 FB Sqn, No 14 FB Sqn, No 5 FB Sqn, HQ No 1 Group, AHQ Karachi, No 12 Sqn 28.12.1948, 16.12.1949, 17.07.1950, 26.11.1951, 15.07.1953, 01.09.1953
major

(squadron leader)

Jan Z. Mikulski

czynny pilot

898 CGS PAF Base Faisal 1949 – 1964
kapitan

(flight lieutenant)

Wiktor Dobrzański

czynny pilot

830 AHQ Karachi, RPAF College, Risalpur,No 6 Sqn 16.12.1948, 21.03.1949, 13.06.1949
kapitan

(flight lieutenant)

Bolesław Kaczmarek

czynny pilot

836 RPAF College, Risalpur 15.01.1949 zginął w katastrofie lotniczej w zderzeniu swojego Tempesta z samolotem kursanta
kapitan

(flight lieutenant)

Stanisław Dudek

czynny pilot

863 PAF Base Chaklala, RPAF College, Risalpur
kapitan

(flight lieutenant)

Franciszek Berezowski

czynny pilot

891 RPAF Stn, Peshawar, RPAF PDC, D/Road 06.03.1949, 10.02.1953, –
kapitan lotnictwa

(1st Lieutenant)

Stefan Władysław Tronczyński

czynny pilot

841 No 5 Sqn
kapitan lotnictwa

(1st Lieutenant)

Stanisław Haczkiewicz

czynny pilot

892 AHQ Karachi, AHQ (U) 17.01.1949, 05.10.1949
kapitan

(flight lieutenant)

Karol Sienkiewicz 890 AHQ Karachi 17.01.1949
kapitan lotnictwa

(1st Lieutenant)

Bohdan Sokół-Szahin

czynny pilot

840 AHQ Karachi, No 6 Sqn, AHQ Comm Sqn 19.12.1948, 29.12.1948, 08.02.1949
kapitan lotnictwa

(1st Lieutenant)

Alfons Gluba

czynny pilot

854 AHQ Karachi, AHQ Comm Sqn 21.12.1948, 17.01.1949
kapitan

(flight lieutenant)

Roman Kozik

pilot

826 RPAF College Risalpur
major

(squadron leader)

Antoni Zbigniew Jędryszek

inżynier

828 AHQ Karachi, AHQ Karachi 12.03.1949, 01.01.1951
major

(squadron leader)

Wacław Kossakowski

inżynier

829 RPAF College Risalpur, AHQ Karachi (zginął 29.01.1959) 06.02.1950, 13.12.1957
kapitan

(flight lieutenant)

Mieczysław Wolański

pilot

839 AHQ Comm SQN,
kapitan

(flight lieutenant)

Stanisław Karol Susz 855 AHQ Karachi, RPAF College Risalpur, RPAF Lahore, RPAF Chaklala, PDC D/Road 21.12.1948, 01.03.1949, 23.08.1949, 04.09.1951, 05.05.1953
kapitan

(flight lieutenant)

Wacław Banach

czynny pilot

857 RPAF College Risalpur 21.12.1948
major

(squadron leader)

Przemysław Hedinger 859 HQ No GP 21.12.1948
kapitan

(flight lieutenant)

Stefan Maczulski
kapitan

(flight lieutenant)

Henryk Franczak
kapitan

(flight lieutenant)

Bronisław Malinowski
porucznik

(pilot officer)

Kazimierz Kozak, pilot 9.dywizjonu myśliwsko – bombowego
kapitan

(flight lieutenant)

Henryk Kudliński

pilot

major

(squadron leader)

Czesław Tarkowski

pilot

RPAF Base Faisal Pilot transportowy RPAF Base Faisal, oraz pilot VIP w eskadrze generalnego gubernatora. Wśród jego pasażerów był także Anthony Eden.
instruktor

(Civil Flight Instructor – CFI)

Maria Mikulska

instruktor szybownictwa

CGS PAF Base Faisal 1950–1956 Współorganizatorka Centralnej Szkoły Szybowcowej (Central Gliding School) w Karaczi, a następnie instruktor szybownictwa w PAF CGS[4]

Baza „Base Drigh Road” w Karaczi nosi obecnie nazwę „PAF Base Faisal” i jest cytowana w tabeli pod tą nazwą.

Przypisy

edytuj
  1. „Polacy w Nigerii” red. Machowski, Z.Łazanowski i W.Kozak, Warszawa 1997.
  2. Atta Ilahi Sheikh – Generał Dywizji Pakistani Air Force (emerytowany) – Wspomnienia.
  3. Lista dostępna w Konsulacie Generalnym RP w Karaczi udostępniona przez PAF w Karachi.
  4. Dziennik Polski, Londyn 8 kwietnia 1987 wspomnienie plk. Obs. A.A.Dabrowa.

Bibliografia

edytuj
  • Konsulat Generalny RP w Karaczi I.M.. polandconsulatekarachi.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-22)]. na podstawie zapisów własnych
  • Pakistańskie Siły Powietrzne wersja ang.
  • Atta Ilahi Sheikh – Generał Dywizji Pakistani Air Force (emerytowany) – Wspomnienia materiały dostępne w Konsulacie Generalnym RP w Karaczi
  • Akta personalne i inne dokumenty dostępne w Instytucie Polskim – Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie
  • The Story of Pakistan Air Force. A Saga of Courage and Honour Islamabad 1988
  • „Rząd RP na obczyźnie wobec zdarzeń w kraju w 1945-1950” T. Wolasz, Warszawa 1998
  • Informacje i materiały uzyskane od Ireneusza Makles Konsula Generalnego RP w Karaczi w posiadaniu Konsulatu
  • Dziennik Polski, Londyn 8 kwietnia 1987 wspomnienie plk. Obs. A.A.Dabrowa
  • Polskie Orły nad Himalajami. Głogowski A. Księgarnia Akademicka. Kraków 2012