Muhammad Ayub Khan (urdu محمد ایوب خان; ur. 14 maja 1907, zm. 19 kwietnia 1974)[1]pakistański wojskowy i polityk.

Muhammad Ayub Khan
محمد ایوب خان
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 maja 1907
Haripur

Data i miejsce śmierci

19 kwietnia 1974
Islamabad

Prezydent Pakistanu
Okres

od 27 października 1958
do 25 marca 1969

Przynależność polityczna

Liga Muzułmańska

Poprzednik

Iskander Mirza

Następca

Yahya Khan

Premier Pakistanu
Okres

od 7 października 1958
do 27 października 1958

Przynależność polityczna

Liga Muzułmańska

Poprzednik

Sir Feroz Khan Noon

Następca

Nurul Amin

Odznaczenia
Hilal-i-Jur’at Nishan-e-Pakistan Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Królewski Łańcuch Wiktorii (Wielka Brytania)

Życiorys

edytuj

Był synem oficera wojsk brytyjskich w Indiach. Kształcił się na Uniwersytecie Aligarh i w Royal Military Academy Sandhurst. W 1928 rozpoczął służbę w Brytyjskiej Armii Indyjskiej. Zwrócił na siebie uwagę przełożonych w czasie II wojny światowej, w związku z czym w 1947 mianowano go generałem sił zbrojnych nowo utworzonego Pakistanu[2]. W 1948 objął stanowisko dowódcy armii pakistańskiej na obszarze dzisiejszego Bangladeszu (ówczesny Pakistan Wschodni)[3]. W 1951 objął funkcję naczelnego dowódcy armii. Trzy lata później objął ministerstwo obrony. Kierował nim do 1956 r. Stopniowo tracił wiarę w skuteczność demokracji. 7 października 1958 r. przekonał prezydenta Iskandera Mirzę do wprowadzenia stanu wojennego, który powierzył mu wdrożenie go w życie. 27 października 1958 r., w bezkrwawym zamachu stanu, obalił Mirzę i przejął urząd prezydenta. Doprowadził do uchwalenia nowej konstytucji (1962), w której realizowano założenia stworzonej przez Ayub Khana koncepcji demokracji podstawowej. Wyeliminował dzięki temu posunięciu zorganizowaną opozycję na szczeblu krajowym i jednocześnie zwiększył zakres kompetencji działaczy lokalnych. W polityce zagranicznej utrzymywał dobre stosunki z USA. Dzięki ogromnej pomocy finansowej rządu amerykańskiego Pakistan przeżywał kilkuletni okres ożywienia gospodarczego i stabilizacji politycznej. Przegrana w II wojnie o Kaszmir przyczyniła się do gwałtownego spadku poparcia społecznego dla Ayub Khana. Pogorszył się również stan jego zdrowia. Ulegając namowom wojskowych, w 1969 ustąpił na rzecz generała Yahyi Khana[4]. W 1970 wycofał się z życia politycznego[5].

Przypisy

edytuj
  1. Index At-Az. Rulers.org. [dostęp 2011-02-12]. (ang.).
  2. Bogusław Mrozek: Nehru. Warszawa: Książka i Wiedza, 1974, s. 407.
  3. Słownik najnowszej historii świata 1900 - 2007 a-czecho. Warszawa: Rzeczpospolita, Prószyński i S-ka, 2008, s. 58. ISBN 978-83-7469-683-8.
  4. Słownik najnowszej historii świata 1900 - 2007 a-czecho. Warszawa: Rzeczpospolita, Prószyński i S-ka, 2008, s. 59. ISBN 978-83-7469-683-8.
  5. Atlas historyczny PWN – edycja 2004.