Wikipedia

III Dwór

III Dwór (niem. III Hof), nazywany również „Polanką” – zabytkowa posiadłość przy ulicy Polanki 122, w dzisiejszej dzielnicy Gdańska, Oliwie.

III Dwór
Symbol zabytku nr rej. 15 z 15.11.1947[1]
Ilustracja
Budynek północny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Adres

Oliwa, ul. Polanki 122

Ukończenie budowy

XVIII wiek / 2. poł. XX wieku

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „III Dwór”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „III Dwór”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „III Dwór”
Ziemia54°24′00,382″N 18°33′43,276″E/54,400106 18,562021
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

 
Muszla widokowa z końca XVIII wieku, która była leśnym schronieniem i punktem widokowym na morze[2]
 
III Dwór: po lewej nieistniejący budynek południowy, po prawej północny, ok. 1900

Powstał, jak wszystkie inne dwory wzdłuż tego traktu, w pierwszej połowie XVII wieku. 8 VIII 1625 roku budynek nabył od Christiana Tempskiego, Helmich von Tweenhuysen[3]. W 1784 roku dwór przeszedł na własność Henryka Florisa Schopenhauera, ojca Arthura Schopenhauera – najsłynniejszy gdański filozof spędził w dworku pięć lat ze swojego dzieciństwa (lata 1788–1793). W wyniku rozbiorów Polski i przejścia Gdańska pod administrację zaboru pruskiego rodzina Schopenhauerów opuściła dwór na Polankach.

Od 1855 roku funkcjonował tu zakład leczniczy, który w 1868 roku został zaadaptowany na przytułek dla sierot[4][5].

Budynek północny z XVIII wieku po 1945 roku został wyburzony do parteru i odbudowany w latach 80. Budynek południowy z XIX wieku został poddany około 1990 roku rozbiórce. Do września 2010 roku pozostałe budynki zespołu dworskiego pełniły funkcje schroniska dla nieletnich. Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości schronisko zostało zniesione z dniem 1 września 2010 roku i jednocześnie utworzono tu zakład poprawczy[6]. Do dnia dzisiejszego zachowały się resztki założenia parkowego oraz również stawy parkowe, stanowiące obecnie ostoję chronionych ptaków.

Na zapleczu III Dworu przez wiele lat funkcjonowała żwirownia.

Położenie edytuj

Obszar dworski znajduje się na wschodnim skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, u podnóża Góry Dantyszka. Na zboczu góry znajduje się zrujnowana, murowana muszla widokowa.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2014-02-25].
  2. ↑ Schodami do muszli widokowej. staraoliwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-26)].
  3. ↑ Lech Borusewicz: Zagadka tzw. Ecce homo z Kościoła św. Piotra na Helu: studium recepcji sztuki Rembrandta w siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Acta Iniversitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 25 (280). 59-88,1994. [dostęp 2014-04-28]. (ang.).
  4. ↑ W 35. rocznicę pożaru na Wale Elżbietańskim. trojmiasto.pl, 16 grudnia 2005. [dostęp 2005-12-16].
  5. ↑ Opowieść o przedwojennym domu dziecka. trojmiasto.pl, 20 września 2015. [dostęp 2015-09-20].
  6. ↑ Zakład Poprawczy. zakladpoprawczygdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-28)].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=III_Dwór&oldid=69171406”