Wikipedia

IV Poznański Batalion Etapowy

IV Poznański batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

IV Poznański batalion etapowy
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1919

Rozformowanie

1921

Organizacja
Dyslokacja

Świerżeń Nowy
Prużana
Stołpce

Formacja

Wojska Wartownicze
i Etapowe

Podległość

IVc Brygada Etapowa

Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj

Batalion sformowano w Poznaniu w marcu 1920[1]. Otrzymał on nazwę okręgu generalnego, w którym powstał i kolejny numer porządkowy oznaczany cyfrą rzymską. Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji[2]. W pierwszej połowie sierpnia 1920 batalion wzmocnił obronę 7 Dywizji Piechoty nad Bugiem i dozorował linię Bugu między Dorohuskiem i Uhruskiem[3].

W październiku 1920 zreorganizowano brygady etapowe 4 Armii. Batalion wszedł w podporządkowanie dowódcy IVc Brygady Etapowej[4]. W lutym 1921 bataliony etapowe przejęły ochronę granicy polsko-rosyjskiej[5]. Początkowo pełniły ją na linii kordonowej, a w maju zostały przesunięte bezpośrednio na linię graniczną z zadaniem zamknięcia wszystkich dróg, przejść i mostów[6].

W 1921 bataliony etapowe ochraniające granicę przekształcono w bataliony celne[7].

Służba etapowa edytuj

15 kwietnia 1920 IV Poznański batalion etapowy został skierowany do dyspozycji kwatermistrza 2 Armii. W rejonie Zwiahla ochraniał magazyny, urządzenia i przejazdy mostowe oraz linię kolejową Zwiahl-Szepetówka. W maju 1920 przeszedł w podporządkowanie dowództwa 3 Armii w Kijowie. W dniach 6-20 czerwca cofał się spod Kijowa przez Korosteń i Sarny. W tych ostatnich pełnił służbę garnizonową. Od 25 czerwca był w składzie DOE „Korosteń" i pełnił służbę wartowniczą w Powursku, Wielicku, Hołubach, Bruchowiczach i Mielnicy. Od 22 lipca podlegał DPE „Kowel" i ochraniał linię kolejową od Stachocka do Czartoryska[1]. 31 lipca 1920 batalion otrzymał zadanie ochraniać linie kolejowe: Kowel–Powursk i Kowel–Rożyszcze[8]. 26 września przeszedł do Prużan i podlegał DOK „Baranowicze". Od 2 grudnia w Kłecku, a kompanie w Iwieńcu, Sieniawce, Nieświeżu i Stołpcach. 3 grudnia został przesunięty do Baranowicz. W lutym 1921 batalion liczył tylko 322 żołnierzy[1]. 14 marca 1921 batalion stacjonował w Stołpcach[9]. W maju ochraniał Stację Kontrolną „Stołpce" i odcinek kordonu od Niemna do Liwja. Jedną kompanią ochraniał także Stację Przekazywania Jeńców i Uchodźców w Kołosowie[10]. W lipcu do dyspozycji batalion przydzielono do dyspozycji dowódcy odcinka kordonowego „Grodno". 1 sierpnia po przyjeździe batalionu ze Stołpc do Augustowa, ze względu na brak możliwości zakwaterowania, dowództwo rozlokowano w Augustowie, kompanie zakwaterowano we wsiach: Reszki, Pomian i Grabowo. W ostatnich dniach sierpnia dowództwo i kompanie zostały przesunięte do garnizonu suwalskiego[11].

Dowódcy batalionu edytuj

  • por. Franciszek Pawlak (był 23 IV 1921[12])

Struktura organizacyjna edytuj

Organizacja batalionu 23 kwietnia 1921[12]
pododdział miejsce stacjonowania dowódca
dowództwo batalionu Nowy Świerżeń por. Franciszek Pawlak
1 kompania etapowa Mała Jaczonka ppor. Krupa
2 kompania etapowa Mała Jaczonka sierż. Maciejewski
3 kompania etapowa Zasule por. Domaracki

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Ochał 2017 ↓, s. 153.
  2. ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.
  3. ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 352.
  4. ↑ Rozkaz organizacyjny DOE 4 A ↓, s. 2.
  5. ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.
  6. ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.
  7. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 64.
  8. ↑ Materiały dyslokacyjne 3 A ↓, s. 2.
  9. ↑ odpis rozkazu Dowództwa 4 A ↓, s. 45.
  10. ↑ Ochał 2017 ↓, s. 154.
  11. ↑ Ochał 2017 ↓, s. 94.
  12. ↑ a b Zarządzenia organizacyjne Dowództwa 4 A ↓, s. 57.

Bibliografia edytuj

  • Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
  • Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
  • Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca-1 września 1920. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281. 
  • Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych 3 Armii → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Rozkaz organizacyjny Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
  • Dowództwo 4 Armii. Zarządzenia i wytyczne dotyczące spraw organizacyjnych. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=IV_Poznański_Batalion_Etapowy&oldid=72339577”