Ida Münzberg
Ida Münzberg, Ida Leontyna Münzberg[1], cz. Münzbergová (ur. 19 lutego 1876 w Trzycieżu[2], zm. 11 lipca 1955 w Czeskim Cieszynie) – czeska malarka[3][4].
 Tablica na domu rodzinnym Idy Münzberg umieszczona w 1996 r. - aut. Herbert Kisza | |
| Imię i nazwisko |
Ida Leontyna Münzberg |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
19 lutego 1876 r. |
| Data i miejsce śmierci |
11 lipca 1955 r. |
| Język |
czeski |
| Dziedzina sztuki | |
 Podpis Idy Münzberg | |
Życiorys
edytujUrodziła się w budynku administracji leśnej, gdzie jej ojciec Adolf pracował jako leśniczy arcyksięcia[5]. Matka miała na imię Cecylia[6].
Studiowała za granicą, a potem mieszkała w Cieszynie i Czeskim Cieszynie. Malowała kwiaty, portrety i pejzaże[7][8]. Przez 6 lat przed podziałem Cieszyna pracowała jako nauczycielka rysunku w cieszyńskim liceum żeńskim, potem uczyła malarstwa i rysunku prywatnie, a w 1912 r. otworzyła kurs rysunku, malowania, drzeworytu z natury i prac w metalu[9][5][10]. W kolejnym okresie twórczości motywy malarskie czerpała ze środowiska robotniczego obserwowanego na budowach. We wszystkich jej obrazach widać dążenie do realistycznego przedstawienia świata, który widziała[11][3]. W 1924 roku jej obrazy były prezentowane w polskim Cieszynie. Wielkim sukcesem okazała się jej indywidualna wystawa w ratuszu w Czeskim Cieszynie w grudniu 1933 roku. Zaprezentowała tam 80 swoich prac[6]. W czasie wojny miała wystawę objazdową w Niemczech[5]
W dniach 10–31 lipca (wg innego źródła 17–31 lipca[5]) 1955 roku 60 prac Idy Münzberg było prezentowanych w Czeskim Cieszynie na Wystawie Śląska Cieszyńskiego (cz. Výstava Těšínska), którą odwiedziło 200 tysięcy osób. Dzień po rozpoczęciu (lub wg innego źródła pięć dni przed otwarciem wystawy[5]) wydarzenia malarka zmarła. Została pochowana na miejscowym cmentarzu[6].
Edukacja i twórczość
edytujPierwsze podstawy rysunku i malarstwa zdobyła u profesora Funke[5]. W latach 1903–1911 uczęszczała do szkoły artystycznej dla panien i dziewcząt oraz do Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu[11]. Studiowała tam pod kierunkiem profesorów Hansa Tichego i Rudolfa Jetmara[6]. W Wiedniu miała możliwość zapoznania się z wszelkimi rodzajami rzemiosła artystycznego, ale poza chwilowym zainteresowaniem małą rzeźbą w metalu w klasie profesora Gustava Klimta tylko malarstwo i rysunek przyciągnęły ją na stałe[6]. Słynęła z obrazów kwiatów (szczególnie kaczeńców i słoneczników) oraz portretów i widoków z podróży. Na ogół stosowała technikę malarstwa olejnego[10]. Współpracowała z malarzami takimi jak: Karol Niedoba, Bronisław Małkowski, Franz Aschenbrenner, którzy tak jak ona uczyli rysunku w szkołach w Cieszynie[12][10]. Jej uczniem był m.in. Brunon Kotula, księgarz, wydawca i społecznik śląskocieszyński[9].
Upamiętnienie
edytujPo ukończeniu studiów zamieszkała na stałe w Cieszynie przy ulicy Przykopa[5], natomiast po II wojnie światowej osiadła w domu przy ulicy Praskiej w Czeskim Cieszynie, o czym informuje tablica umieszczona w 1996 r., czyli w 120. rocznicę urodzin malarki[5][8].
W roku 1976 oraz w roku 1996 Muzeum w Czeskim Cieszynie zorganizowało dwie retrospektywne wystawy Idy Münzberg[5].
Wybrane dzieła
edytuj- Polské Beskydy
- Autoportrét
- Feldblumen in Vase[13]
Dom w Czeskim Cieszynie, w którym mieszkała Ida Münzberg - Květiny[14]
- Dítě 1
- Dítě 2
- Grünzig
- Kytice[15]
- Olza
- Slezská dívka
- Vesnice
Przypisy
edytuj- ↑ Józef Golec, Stefania Bojda, Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, 1993, s. 151.
- ↑ Digitální archiv ZA v Opavě [online], digi.archives.cz [dostęp 2022-03-29].
- ↑ a b Milan Myška, Biografický slovník Slezska a severní Moravy. Nová řada, Ostrava 2003, s. 74-75.
- ↑ W. Iwanek, Artysta – plastyk Ida Münzberg, „Kalendarz Cieszyński 2001”, Cieszyn 2000.
- ↑ a b c d e f g h i Ida Münzberg, [w:] Władysława Magiera, Cieszyński Szlak Kobiet, Cieszyn: Stow. Klub Kobiet Kreatywnych w Cieszynie, Kongres Polaków w Republice Czeskiej, 2012.
- ↑ a b c d e Zapomenute, Ida Münzberg. Malířka Těšínska, Muzeum Těšínska, s. 3.
- ↑ Kalendárium 2016, Orlová 2016, s. 7.
- ↑ a b Všeobecný adresář města Český Těšín, [1932] - Śląska Biblioteka Cyfrowa, www.sbc.org.pl, 1932, s. 127 [dostęp 2022-03-29] (pol.).
- ↑ a b Marzena Bogus, Kotulowie i ich działania oświatowe na Śląsku Cieszyńskim w XIX i XX wieku, Ostrava 2006, ISBN 80-7368-173-0.
- ↑ a b c Münzberg Ida, [w:] Z. Jasiński, B. Cimala (red.), Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej, t. III, Opole 2014.
- ↑ a b POLAR televize Ostrava, Muzeum Těšínska nabízí portréty Idy Münzberg | Orlová | Zprávy | POLAR TV [online], polar.cz [dostęp 2022-03-29] (cz.).
- ↑ W muzeum o Karolu Niedobie [online], zwrot.cz, 28 listopada 2014 [dostęp 2022-03-29] (pol.).
- ↑ Ida Münzberg * - Kunst, Antiquitäten und Schmuck 2015/03/04 - Starting bid: EUR 180 - Dorotheum [online], www.dorotheum.com [dostęp 2022-03-29] (ang.).
- ↑ Obrazy v aukci | Ida Münzberg [online], www.obrazyvaukci.cz [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Ida Münzberg - Galerie umění [online], galerieumeni.cz [dostęp 2022-03-29].
Linki zewnętrzne
edytujWideo prezentujące twórczość Idy Münzberg
Szkice z teki malarki z czasów studiów w Wiedniu