Ihor Juchnowski
Ihor Rafajiłowicz Juchnowski, ukr. Iгор Рафаïлович Юхновський (ur. 1 września 1925 w Kniahininie) – ukraiński fizyk, działacz społeczny i polityk, deputowany do Rady Najwyższej, wicepremier, p.o. prezesa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (2006–2010), Bohater Ukrainy.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 września 1925 |
|---|---|
| Deputowany do Rady Najwyższej I, II, III i IV kadencji | |
| Okres |
od 1990 |
| Przynależność polityczna | |
| Prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (p.o.) | |
| Okres |
od 2006 |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
       
| |
ŻyciorysEdytuj
W 1944 został zmobilizowany do Armii Czerwonej, w której pozostał do 1945. Absolwent fizyki na Uniwersytecie Lwowskim (1951), doktoryzował się w 1967. Pracował jako nauczyciel akademicki na macierzystej uczelni. Od 1969 był prezesem lwowskiego oddziału instytutu fizyki teoretycznej Akademii Nauk Ukraińskiej SRR, w 1982 został członkiem akademii, kierował też jednym z jej instytutów.
Należał do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W wyniku wyborów z marca 1990 uzyskał mandat posła do Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR w jednej z dzielnic Lwowa (z poparciem 59% wyborców). W maju 1990 wybrano go przewodniczącym Rady Ludowej (pierwszej organizacji opozycyjnej w Radzie Najwyższej Ukraińskiej SRR). Był jednym z autorów deklaracji niepodległości Ukrainy. Wystartował w wyborach prezydenckich z grudnia 1991, uzyskując 555 tys. głosów (1,7%) i zajmując piąte miejsce wśród sześciu kandydatów. W 1992 objął stanowisko pierwszego wicepremiera Ukrainy, które zajmował do 1993. W 1994 uzyskał reelekcję w tym samym okręgu lwowskim z poparciem ponad 60% wyborców. Cztery lata później został wybrany z listy krajowej Ludowego Ruchu Ukrainy, a w 2002 z ramienia Bloku Nasza Ukraina (jako kandydat Ukraińskiej Partii Ludowej).
W 2006 nie ubiegał się o reelekcję. W tym samym roku został mianowany przez prezydenta Wiktora Juszczenkę pełniącym obowiązki prezesa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej. Funkcję tę pełnił do 2010.
Został członkiem prezydium Ukraińskiej Akademii Nauk. Stanął na czele ukraińskiego związku weteranów II wojny światowej. Deklarował się jako zwolennik pojednania żołnierzy UPA i Armii Czerwonej. Opowiedział się za społeczną rehabilitacją Stepana Bandery[1].
W 2016 został wyróżniony tytułem honorowego obywatela Lwowa[2].
OdznaczeniaEdytuj
- Bohater Ukrainy (2005)[3]
- Order Wolności (2016)[4]
- Order Księcia Jarosława Mądrego III klasy (2020)[5]
- Order Księcia Jarosława Mądrego IV klasy (2009)[6]
- Order Księcia Jarosława Mądrego V klasy (2001)[7]
- Order „Za zasługi” I klasy (2000)[8]
PrzypisyEdytuj
- ↑ National Memory Institute will work to redeem Stepan Bandera’s honor. ukrinform.net, 19 grudnia 2008. [dostęp 2016-05-15]. (ang.).
- ↑ Ігор Юхновський став «Почесним громадянином Львова». gazeta.lviv.ua, 7 kwietnia 2016. [dostęp 2016-05-15]. (ukr.).
- ↑ Указ Президента України від 23 серпня 2005 року № 1195/2005 Про присвоєння І. Юхновському звання Герой України. rada.gov.ua, 23 sierpnia 2005. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
- ↑ Указ Президента України від 1 грудня 2016 року № 533/2016 Про відзначення державними нагородами України з нагоди 25-ї річниці підтвердження всеукраїнським референдумом Акта проголошення незалежності України 1 грудня 1991 року. rada.gov.ua, 1 grudnia 2016. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
- ↑ Указ Президента України від 21 серпня 2020 року № 335/2020 «Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня незалежності України». president.gov.ua, 21 sierpnia 2020. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
- ↑ Указ Президента України від 16 січня 2009 року № 26/2009 «Про відзначення державними нагородами України». rada.gov.ua, 16 stycznia 2009. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
- ↑ Указ Президента України від 21 серпня 2001 року № 697/2001 «Про відзначення державними нагородами України працівників підприємств, організацій та установ». rada.gov.ua, 21 sierpnia 2001. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
- ↑ Указ Президента України від 30 серпня 2000 року № 1036/2000 «Про нагородження орденом „За заслуги”». rada.gov.ua, 30 sierpnia 2000. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
BibliografiaEdytuj
- Nota biograficzna na stronie pic.com.ua. [dostęp 2022-04-03]. (ukr.).