Inspektorat Południowy Okręgu Lwów Armii Krajowej
Inspektorat Południowy Okręgu Lwów Armii Krajowej – terenowa struktura Okręgu Lwów Armii Krajowej.
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1941 |
| Rozformowanie |
1944 |
| Organizacja | |
| Kryptonim |
"17" "Skarbiec", "Korona", "Topaz", "San", "Zielony", "Selen", "Śliwa", "Mleko", "Rama", "Suwak" |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Organizacja inspektoratu edytuj
Inspektorat rozpoczęto organizować na przełomie lipca i sierpnia 1942. W sztabie komendy Inspektoratu był jeden oficer rezerwy - oficer organizacyjny, pełniący obowiązki komendanta, (NN) por. rez. piech. "Podskarbi", "Stolnik", oraz jeden podchorąży. Komenda Inspektoratu mieściła się Mikołajowie. W obwodzie Mikołajów organizowano dwa plutony z 6 drużynami, a w obwodzie Bóbrka utworzono zawiązki dziewięciu plutonów z 31 drużynami.
W sierpniu 1943 w trzech obwodach inspektoratu funkcjonowało 12 rejonów, a w nich w 109 punktach organizacyjnych 38 plutonów kadrowych ze 118 drużynami i 2184 żołnierzami. Sztab komendy Inspektoratu liczył 9 osób: trzech oficerów zawodowych - komendant kpt. Anatol Sawicki "Młot", oraz prawdopodobnie oficer organizacyjny ppor. sł. st. kaw. Bronisław Kawka "Andrzej" [a]) i oficer informacyjny ppor. Jastrzębski "Strzała".
W październiku było już 2263 ludzi w 30 pełnych plutonach i 11 szkieletowych, a w grudniu 2802 partyzantów w 40 pełnych plutonach i 7 szkieletowych. Brakowało jednak oficerów. Było ich zaledwie 24. Miejscem postoju komendy Inspektoratu znajdowało się formalnie na terenie obwodu Bóbrka, a później w największym polskim skupisku w Starym Siole. Często jednak członkowie sztabu przebywali we Lwowie.
Działania UPA w inspektoracie edytuj
W 1943 na terenie inspektoratu UPA dokonała pierwszych zamachów. Pod koniec września miał miejsce napad na plebanię ks. dr Romana Dacy [b] Ukrywające księdza: jego matka i gospodyni, zostały także zamordowane. W połowie października zastrzelono pod Hanaczowem nauczyciela, ppor. Stanisława Weissa. Przed śmiercią odczytano mu wyroku w imieniu "Samostijnej Ukrainy". W nocy z 2 na 3 lutego nastąpił masowy napad UPA na Hanaczów. W połowie lutego zamordowano dwóch księży rzymsko - katolickich - ks. Józefa Kaczorowskiego w Wołkowie i ks. Stanisława Kwiatkowskiego ze Świrza.
Dowództwo Inspektoratu edytuj
- Dowódcy (inspektorzy)
- p.o. komendanta por. "Podskarbi", "Stolnik" (1 sierpnia 1942 - styczeń 1943)
- kpt. art. Anatol Sawicki "Młot"[c] (styczeń 1943 - 31 lipca 1944)
- zastępca komendanta - kpt. sł. st. piech. Jan Antonów "Janek"
- referentka WSK - Maria Etterle "Magda" [d]
- oficer informacyjny - ppor. Jastrzębski "Strzała", potem plut. pchor. piech. Stanisław Krutin "Miku"
- kwatermistrz - kpt. Bosek "Franciszek"
Obwody inspektoratu edytuj
W 1942[1]
- Obwód Mikołajów Armii Krajowej ("18", "Trepy")
- Obwód Bóbrka Armii Krajowej ("19", "Kołacz") - ppor. sł. st. piech, Paweł Jastrzębski "Strzała"[e]
- Obwód Stare Sioło Armii Krajowej
W 1944[2]:
Uwagi edytuj
- ↑ Zastępca dowódcy szwadronu 21 p.uł. w Równem
- ↑ Ks. dr Daca - st. kapelan - kapelan w Szkole Straży Granicznej w Rawie Ruskiej, we wrześniu 1939 przydzielony do duszpasterstwa w DOK nr VI we Lwowie. Jako oficer AK "Longin" organizował samoobronę polską na pograniczu powiatów bóbreckiego i rohatyńskiego.
- ↑ Kpt. Anatol Sawicki "Młot" - oficer 28 pal w Lublinie. W kampanii wrześniowej był dowódcą dywizjonu artylerii w ośrodku zapasowym. Do września 1942 był komendantem obwodu Krasnystaw, a następnie - obwodu i Inspektoratu Chełm AK. Wobec groźby aresztowania opuścił teren Okręgu Lublin AK.
- ↑ w kwietniu 1944 r. WSK liczyła 202 uczestniczki w 42 zespołach
- ↑ ppor. Paweł Jastrzębski "Strzała" – początkowo żołnierz 49 pułku strzelców huculskich w Kołomyi, w kampanii wrześniowej dowódca 1 kompanii 53 pp. Po walkach odwrotowych Frontu Południowego zdołał przedrzeć się do oblężonego Lwowa i wziął udział w jego obronie. Aresztowany podczas próby przekroczenia granicy węgierskiej; wkrótce zwolniony powrócił do Lwowa, gdzie działał w ZWZ-2. Od sierpnia 1940, po ukończeniu sowieckiego kursu pedagogicznego, uczył w szkole w Stokach koło Bóbrki
- ↑ st. sierż. Józef Tuła - żołnierz kompanii Zebrzydowice Batalionu Cieszyńskiego Obrony Narodowej
Przypisy edytuj
- ↑ S. Pempel, ZWZ-AK we Lwowie s. 72
- ↑ Wnuk 2007 ↓, s. 58.
Bibliografia edytuj
- Jerzy Węgierski: Armia Krajowa na południowych i wschodnich przedpolach Lwowa "6". Kraków: "Platan", 1993.
- Stanisław Pempel: ZWZ - AK we Lwowie : 1939-1945. Warszawa: "Bis" : Trust, 1990. ISBN 83-85102-01-9.
- Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.