Interakcje biotyczne

Interakcje biotyczne – oddziaływania między organizmami tego samego gatunku lub innych gatunków żyjących w tym samym środowisku. Efekty interakcji mogą być krótkotrwałe (drapieżnictwo lub zapylanie) albo długotrwałe (symbioza). Wpływają one na przeżywalność i ewolucję gatunków[1].

Klasyfikacja[2]

edytuj

Interakcje wewnątrzgatunkowe[3]

edytuj
  1. Antagonizm
    • Autointoksylacja – samozatruwanie się produktami własnej przemiany materii (drożdże szlachetne umierające od nadmiaru wyprodukowanego alkoholu)
    • Konkurencja – rywalizacja o ograniczone zasoby w środowisku (stada wilków walczące o tereny łowieckie)
    • Eksploatacja – kanibalizm (samice modliszek zjadające partnerów po kopulacji)
  2. Protekcjonizm
    • Allelokataliza – wzajemne pobudzanie się osobników do rozrodu i rozwoju poprzez produkty przemiany materii (nicienie i stawonogi wydzielają feromony)
    • Kooperacja – współpraca organizmów związana z rozrodem (np. opieka nad potomstwem) lub niezwiązana z rozrodem (np. podział funkcji w społeczności pszczół)
  1. Neutralizm
    • Koegzystencja – pokojowe współżycie organizmów, populacje nie oddziałują na siebie (wierzba i jeż)
    • Saprobioza – odżywianie się szczątkami martwych organizmów (martwy szczur i pleśnią)
  2. Antagonizm
    • Alleopatia (antybioza) – populacja jednego gatunku hamuje rozwój populacji drugiego gatunku poprzez własne metabolity
    • Konkurencja – współzawodniczenie organizmów z różnych gatunków o warunki bytowe, pożywienie itp. (hiena i sęp walczące o padlinę)
    • Eksploatacja – roślinożerność, drapieżnictwo, pasożytnictwo
  3. Protekcjonizm
    • Foreza – bierne przenoszenie przedstawicieli jednego gatunku przez osobniki drugiego
    • Synoikia – osiedlania się organizmu w gniazdach lub konstrukcjach innego
    • Epioikia – osiedlanie się jednego gatunku na innym gatunku
    • Endoikia – osiedlanie się jednego gatunku wewnątrz ciała innego gatunku (np. mikroflora fizjologiczna w przewodzie pokarmowym)
    • Komensalizm – interakcja przynosi korzyść dla jednej populacji, dla drugiej jest to obojętne (żuk gnojowy i koń)
    • Mutualizm – współżycie dwóch gatunków przynoszące obustronne korzyści, niezbędne dla tych gatunków (np.: porosty)

Przypisy

edytuj
  1. January Weiner, Życie i ewolucja biosfery, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 320, 449, ISBN 83-01-12668-X.
  2. Rościsław Kadłubowski, Zarys parazytologii lekarskiej, ISBN 83-200-2511-7.
  3. N.B. Davies, J.R. Krebs, Wprowadzenie do ekologii behawioralnej, ISBN 978-83-01-17853-6.