Iryna Dobrianska
Iryna Dobrianska, ukr. Ірина Добрянська, pol. Irena Dobrzańska (ur. 11 września 1892 w Sanoku, zm. 14 marca 1982 we Lwowie) – ukraińska nauczycielka, etnograf, badacz łemkowskiej kultury ludowej, aktywistka polityczna w przedwojennym Sanoku.
.jpg) Iryna Dobrianska (1941) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
.jpg){kind=small}
| |
Życiorys edytuj
Była wyznania greckokatolickiego[1]. Uczyła się w szkole podstawowej w Sanoku, następnie w tamtejszym C. K. Gimnazjum (w charakterze prywatystki w 1909 VI klasę ukończyła jako chlubnie uzdolniona[2]), w Kołomyi i we Lwowie, które ukończyła w 1911. Od 1912 pracowała w firmie ubezpieczeniowej Dnister. Po I wojnie światowej przeniosła się do Przemyśla, gdzie zajęła się badaniami nad Łemkowszczyzną, gromadzeniem przedmiotów jej kultury i tradycji oraz kontynuowała naukę w przemyskim Seminarium Nauczycielskim do 1921. Dysponując egzaminem kwalifikacyjnym 1 września 1921 podjęła pracę nauczycielki w szkołach na tzw. Łemkowszczyźnie (m.in. w Międzybrodziu[1]), gdzie promowała pogląd o dominującej ukraińskiej proweniencji Łemków. W 1930 była współzałożycielką Muzeum Łemkowszyzna w Sanoku. W Sanoku była animatorką ukraińskiego życia narodowego, współpracowała razem z artystą Leonem Getzem, ks. Stepanem Wenhrynowyczem i burmistrzem Wanczyckim. W latach 30. była kierowniczką szkoły w Międzybrodziu[3].
Po 1939 kierownik powołanego przez władze niemieckie, przy ukraińskiej radzie miasta Muzeum Ukraińskiego w Sanoku. W latach 1941-1942 prowadziła badania archeologiczne razem z profesorem Wernerem Radigiem na stanowisku w Bachórzu.
W 1945 została przesiedlona do Ukraińskiej SRR, osiadła we Lwowie, gdzie pracowała w Muzeum Etnograficznym i Sztuki Przemysłowej. Tam też kontynuowała również swoje wcześniejsze prace dotyczące folkloru łemkowskiego. Była autorką wielu artykułów do ukraińskojęzycznego „Naszego Słowa” wydawanego w Polsce od 1956.
Była siostrzenicą prof. Włodzimierza Kulczyckiego i projektantką krypty grobowej Kulczyckich i Dobrzańskich o piramidalnym kształcie[4][5] na cmentarzu przy Cerkwi Świętej Trójcy w Międzybrodziu[6][7].
Publikacje edytuj
- Хатні розписи українців західних Карпат (1964)
- Настінний розпис Лемківщини (1968)
Przypisy edytuj
- ↑ a b Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 64.
- ↑ XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 67.
- ↑ Irena Dobrzańska: Archiwum miasteczek i wsi pow. sanockiego, leskiego, ustrzyckiego. Kwestionariusze z badania środowiska: Międzybródź. 1936, 1939, s. 2, 3.
- ↑ Tygodnik Podhalański nr 29, 2006 r..
- ↑ Parki krajobrazowe. sanok-przyroda.website.pl. [dostęp 2013-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (pol.).
- ↑ Cerkiewnik polski - karta obiektu nr 00452. cerkiewne.tematy.net. [dostęp 2013-08-08]. (pol.).
- ↑ Osobliwość międzybrodzkiej nekropolii. esanok.pl, 2013-08-04. [dostęp 2013-08-08]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- І. Історія і етнографія. lemko.org. [dostęp 2014-10-09]. (ukr.).
- Вальдемар Балда: Загадка надсянської піраміди. nasze-slowo.pl, 13 stycznia 2013. [dostęp 2014-05-16]. (ukr.).