Józef Jedlicz
Józef Jedlicz, właśc. Józef Kapuścieński (ur. 20 marca 1878 we Wróblówce, zm. 20 lutego 1955 w Warszawie) – polski poeta, pisarz i tłumacz okresu Młodej Polski; także nauczyciel, popularyzator kultury oraz samorządowiec.
| |
| Imię i nazwisko |
Józef Kapuścieński |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
20 marca 1878 |
| Data i miejsce śmierci |
20 lutego 1955 |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Odznaczenia | |
| |
Za życia opublikował niewiele książek. Debiutancki tom, Słoneczna pieśń, ukazał się w 1904 roku, a następny, Nieznanemu Bogu, w 1912 roku. Publikacja trzeciego, Tajemnica obrazu[1], nigdy nie doszła do skutku. Jako poeta sytuował się blisko symbolizmu oraz tzw. „liryki nastrojowej”, której głównym tematem było poszukiwanie Boga w tajemnicy człowieka i natury[2]. Nowele opublikowane w tomie Jasny i Czarny z 1909 roku koncentrowały się na naturalistycznych obrazach biedy oraz trudnych warunków życia na Podhalu[3].
Poezja Jedlicza odzwierciedla typowe dla pokolenia Młodej Polski dążenia metafizyczne. Krytycy i historycy literatury wskazują jednocześnie na oryginalny rys tej liryki wynikający z chłopskiego pochodzenia poety[4].
Życiorys edytuj
Pochodził z rodziny chłopskiej na Podhalu. Był synem Jakuba Kapuściarza i Marii z Ciechanowskich. Żonaty z Heleną Kissowicz. Ukończył gimnazjum w Krakowie, później studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracował jako nauczyciel gimnazjalny w Jaśle i Krakowie, a od 1907 jako dziennikarz. W latach 1925–1928 był kierownikiem literackim Teatrów Miejskich we Lwowie oraz redagował „Wiadomości Teatralne”, a w sezonie 1938/39 „Scenę Lwowską”. Przez wiele lat pracował w lwowskim magistracie.
Twórczość edytuj
Wydał tom opowiadań Jasny i Czarny (1909), tomy poezji Słoneczna pieśń (1904), Nieznanemu Bogu (1912).
W poezji wykorzystywał motywy charakterystyczne dla epoki Młodej Polski. Obok nich łączył akcenty buntu przeciw światu, marzenia, ze zwątpieniem w możliwość realizacji ideałów. Wyrażał również przywiązanie do ziemi i chłopskim korzeni, ich mitologizację, eksponowanie wartości społecznych i moralnych związanych z tą warstwą.
Tłumaczył m.in. Arystofanesa, Walta Whitmana, E.T.A. Hoffmanna i Dario Niccodemiego.
Odznaczenia edytuj
- 4 listopada 1937 Józef Jedlicz został odznaczony Srebrnym Wawrzynem Akademickim w uznaniu „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Czabanowska-Wróbel 1997 ↓, s. 6.
- ↑ Czabanowska-Wróbel 1997 ↓, s. 19.
- ↑ Feldman 1985 ↓, s. 179.
- ↑ Hutnikiewicz 2012 ↓, s. 167.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 407
Bibliografia edytuj
- Anna Czabanowska-Wróbel: Na liściu pisać muszę. O poezji Józefa Jedlicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997. ISBN 83-08-02770-9.
- Wilhelm Feldman: Współczesna literatura polska, t. 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1985. ISBN 83-08-01276-0.
- Regina Gerlecka: Obraz Literatury Polskiej XIX i XX wieku. Młoda Polska. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968.
- Wojciech Gutowski: W splątanej tkaninie stuleci. O literaturze polskiej kulturowego przełomu. Białystok: Temida, 2020. ISBN 978-83-65696-47-2.
- Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-13850-9.
- Jan Kasprowicz: Cztery głosy o poecie. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego, 1910.
- Jan Parandowski: Wspomnienia i sylwety. Wrocław: Ossolineum, 1960.
- Maria Podraza-Kwiatkowska (red.): Młodopolskie światy wyobraźni. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1977.
Linki zewnętrzne edytuj
- Jedlicz Józef, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2014-04-30].
- Słoneczna pieśń (rękopis) w serwisie Polona