Józef Kiszkurno
Józef Kiszkurno (ur. 1 lutego 1895 w Nowowardowszczyźnie k. Mińska Litewskiego, zm. 8 lutego 1981 w Iwnie) – polski strzelec sportowy, specjalista w strzelaniu do rzutków (trap).
 Józef Kiszkurno podczas Mistrzostw Świata w Strzelaniu do Rzutków 1936 | ||||||||||||||||||||||
| Data i miejsce urodzenia | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||||||||||||||||||||||
| Wzrost |
172 cm | |||||||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Odznaczenia | ||||||||||||||||||||||
  
| ||||||||||||||||||||||
Był 19-krotnym mistrzem Polski (w latach 1928–1953), a także trzykrotnym mistrzem świata (1931 Lwów, 1936 Berlin oraz 1938 Luhačovice) oraz mistrzem Europy (1931 Lwów).
Życiorys edytuj
Syn Adama i Marii z domu Sycz, urodził się jako jedno z sześciorga dzieci. W młodym wieku zainteresował się łowiectwem – w wieku 9 lat upolował samodzielnie pierwsze zwierzę, a w wieku 10 lat otrzymał własny karabin Berdan, jako nastolatek brał również udział w polowaniach na wilki[1].
Ukończył gimnazjum w Mińsku, w tym samym mieście uzyskał również wykształcenie agronomiczne[1]. Według innych źródeł ukończył Technikum Agrarne w Kaliszu[2]. W 1920 roku wraz z rodziną i przyjaciółmi opuścił Białoruś i przeniósł się do Polski, zamieszkał w Brudzewie, gdzie podjął pracę jako administrator w majątku Wacława Kurnatowskiego, a jego brat – Antoni, został administratorem tamtejszej parafii św. Mikołaja[1]. Po śmierci Kurnatowskiego i odziedziczeniu majątku przez jego córkę – Cecylię, Kiszkurno został plenipotentem i praktycznie wyłącznym zarządcą brudzewskiego majątku. W Brudzewie rozwinął hodowlę krów holenderskich oraz świń, uporządkował również dworskie stawy i zarybił je karpiami[3]. Zajmował także stanowisko administratora majątku Witolda Kępińskiego w Kolnicy. Dzięki Kępińskiemu zainteresował się trapem i strzelectwem sportowym[3].
Za namową mistrza strzeleckiego Stanisława Rosenwertha w 1927 roku Kiszkurno wziął udział w odbywających się w Warszawie zawodach strzeleckich, zajmując czwarte miejsce. W 1928 roku został zawodnikiem klubu Legia Warszawa, który reprezentował do wybuchu II wojny światowej. W 1928 lub 1929 roku po raz pierwszy zdobył tytuł mistrza Polski[4]. W 1931 roku został członkiem reprezentacji Polski na organizowane we Lwowie mistrzostwa świata w strzelectwie, podczas których zdobył indywidualnie złoty medal oraz tytuł mistrza świata i mistrza Europy, uzyskał także drużynowy medal brązowy (wraz z Tadeuszem Barańskim, Konstantym Łyskowskim oraz Baranowskim)[4].
W 1931 roku wraz z rodziną opuścił Brudzew i przeniósł się do Warszawy, gdzie został zatrudniony jako kierownik w Zakładach Amunicyjnych „Pocisk”[5].
W 1934 roku otrzymał nagrodę Złotego Głuszca[5]. Podczas mistrzostw świata w 1936 roku ponownie uzyskał tytuł mistrzowski[6]. Według anegdoty, Adolf Hitler miał odmówić wręczenia nagrody Polakowi, Kiszkurno otrzymał jednak złotą paterę z jego dedykacją oraz złotą odznakę Niemieckiego Związku Strzeleckiego[7]. Na mistrzostwach świata w 1938 roku uzyskał drużynowo tytuł mistrzowski oraz indywidualnie III miejsce[5].
Po wybuchu kampanii wrześniowej opuścił Warszawę i zamieszkał w Białej Rawskiej[8], gdzie podjął pracę jako agronom. W 1940 roku zaproponowano mu podpisanie volkslisty oraz udział w zawodach strzeleckich, odmówił, zaczął się ukrywać i wstąpił do Armii Krajowej. Uczestniczył m.in. w tajnych spotkaniach w Trębaczewie, na których koordynowano dostawy żywności do Warszawy, jeszcze przed wybuchem powstania warszawskiego. Dwukrotnie został aresztowany, wypuszczano go jednak dzięki temu, że w jego posiadaniu znajdowała się złota patera z dedykacją Hitlera, którą otrzymał w 1936 roku[9].
W styczniu 1945 roku Kiszkurno został administratorem ośmiu majątków ziemskich na terenie powiatu rawskiego i skierniewickiego. Po jakimś czasie został administratorem w Kutnie, ostatecznie osiadł w Kamienicy, gdzie zajmował się myślistwem i hodowlą psów[10], kontynuował również karierę sportową jako zawodnik klubu Ogniwo Łódź (1949–1950), OWKS Bydgoszcz (1950), Kolejarz Bydgoszcz (1952–1953) oraz Legia Warszawa (1953–1955). Po raz pierwszy w zawodach wystąpił w 1947 roku, wygrywając konkurencję strzelania do rzutków z podejścia, zajął również drugie miejsce w międzynarodowych zawodach w Czechosłowacji. W 1952 roku brał udział w Letnich Igrzyskach Olimpijskich, zdobywając 9. miejsce[11].
Po zakończeniu kariery sportowej stał się animatorem i trenerem strzelectwa sportowego, jednym z jego wychowanków był jego własny syn[11].
Życie prywatne edytuj
Jego żoną była Józefa z d. Janowska[1], która zginęła w latach 70. XX wieku w wyniku potrącenia przez samochód[12]. Miał dwóch synów – Zygmunta (1921–2012), lekarza i strzelca sportowego[1] oraz Zbigniewa, dyrektora Państwowej Stadniny Koni w Iwnie[12].
Ordery i odznaczenia edytuj
Otrzymał m.in.[11]:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (11 marca 1932)[13]
- Złoty Medal Zasługi Łowieckiej[14]
Upamiętnienie edytuj
W maju 1932 roku dzisiejszej ulicy Kolskiej w Brudzewie nadano imię mistrza świata Józefa Kiszkurno[6].
W 2022 roku został patronem hali sportowej w Brudzewie[15].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Kaszyński 2022 ↓, s. 129.
- ↑ Józef Kiszkurno [online] [dostęp 2022-12-16] (pol.).
- ↑ a b Kaszyński 2022 ↓, s. 130.
- ↑ a b Kaszyński 2022 ↓, s. 131.
- ↑ a b c Kaszyński 2022 ↓, s. 135.
- ↑ a b Kaszyński 2022 ↓, s. 132.
- ↑ Kaszyński 2022 ↓, s. 134.
- ↑ Kaszyński 2022 ↓, s. 137.
- ↑ Kaszyński 2022 ↓, s. 138.
- ↑ Kaszyński 2022 ↓, s. 139.
- ↑ a b c Kaszyński 2022 ↓, s. 140.
- ↑ a b Kaszyński 2022 ↓, s. 141.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 62, poz. 79 „za zasługi na polu sportu strzeleckiego”.
- ↑ Wszystkich Świętych [online], archiwum.pzss.org.pl [dostęp 2023-09-10].
- ↑ Brudzew: Radni zatwierdzili patrona dla hali sportowej [online], iturek.net [dostęp 2022-11-20] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Mariusz Kaszyński, Józef Kiszkurno – mistrz świata z powiatu kolskiego, „Rocznik Kolski”, 15, Koło: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Kole, 2022, ISSN 1898-1607.
Linki zewnętrzne edytuj
- Polski Komitet Olimpijski: Józef Kiszkurno – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-12-21]. (pol.).