Józefa Wnukowa
Józefa Wnukowa z d. Lasota (ur. 2 kwietnia 1911 w Warszawie, zm. 23 stycznia 2000 w Sopocie) – polska malarka, tkaczka, pedagog Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (obecnie: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku).
| Data i miejsce urodzenia |
2 kwietnia 1911 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 stycznia 2000 |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujCórka adwokata Hermana Lasoty. Rodzice i brat Henryk zginęli we wrześniu 1939 podczas bombardowania Warszawy[1]. Ukończyła gimnazjum humanistyczne w Warszawie (1928), następnie od 1930 uczyła się w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie. Od 1932 do 1937 studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni malarstwa M. Kotarbińskiego i L. Pękalskiego. W latach 1937–1938 przebywała we Włoszech i Francji. Od 1938 do 1944 mieszkała we Lwowie. Należała do Lwowskiego Związku Artystów, od 1941 – do Związku Artystów Zachodniej Ukrainy[1].
Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 wraz z mężem Marianem Wnukiem, zaangażowała się w niesienie pomocy Żydom ze środowiska artystycznego – przede wszystkim znajomym malarzom i rzeźbiarzom, którzy zostali zamknięci w getcie w grudniu tego roku. W 1943 zostali współpracownikami lwowskiego oddziału „Żegoty”[2]. W 1944 brała udział w powstaniu warszawskim jako łączniczka AK i przewodniczka w kanałach, ps. „Magda”, „Malarka”[1].
Po wojnie, po krótkim pobycie (od listopada 1944 do czerwca 1945) w Domu Pracy Twórczej w Łańcuchowie pod Lublinem, wraz z mężem znalazła się w Gdańsku[3]. Obok Janusza Strzałeckiego, Krystyny i Juliusza Studnickich, Jacka i Hanny Żuławskich oraz męża Mariana była współzałożycielką Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w Gdańsku (z siedzibą w Sopocie w latach 1945–1954), gdzie prowadziła Pracownię Tkaniny na Wydziale Malarstwa oraz Zakład Artystyczno-Naukowy tkaniny dekoracyjnej. Wieloletni pracownik tej uczelni, przez szereg lat kierowała Zakładem Tkaniny (w 1981 przeszła na emeryturę).
Malarka, inspiracje do licznych pejzaży czerpała z podróży krajowych i zagranicznych (Wietnam, Norwegia, Polinezja, Nowa Gwinea). Autorka cyklów „Ptaki” i „Św. Franciszek na Kaszubach”. Pozostawiła monumentalne realizacje tkanin wykładzinowych na zamkach w Gołuchowie i Książu. Artystka brała udział w pracach malarskich na Starym Mieście w Gdańsku; twórczyni elewacji gdańskich kamieniczek (1953) i stropu w gdańskim Ratuszu (1970).
Była matką chrzestną statku MS „Artur Grottger” (1988).
Zmarła w Sopocie, pochowana na miejscowym cmentarzu komunalnym (kwatera AK-1-36)[4].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1978)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1956)
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1953)[5]
- Medal Księcia Mściwoja II (1997)
- Odznaka „Za Zasługi dla Gdańska” (1960)
Źródło:[1].
Nagrody
edytuj- Nagroda Państwowa II stopnia za całość twórczości w dziedzinie tkaniny dekoracyjnej (1955)[6]
- Nagroda Artystyczna Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (1994)[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e WNUK JÓZEFA, malarka, artystka tkactwa, pedagog – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2024-07-02].
- ↑ Mateusz Szczepaniak, „Założyli u nas oddział lwowski »Żegoty«”. Historia Mariana i Józefy Wnuków POLIN Polscy Sprawiedliwi [dostęp 2024-07-03].
- ↑ Wnuk Józefa – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 2020-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-04].
- ↑ śp. Józefa Wnuk
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 90, poz. 1142 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-02].
Linki zewnętrzne
edytuj- ASP w Gdańsku·strona 406 katalogu · Józefa Wnukowa. asp.gda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-19)].