Wikipedia

Język tabaru

język północnohalmaherski

Język tabaru (lub tobaru)[1][2][3] – język zachodniopapuaski używany na wyspie Halmahera w archipelagu Moluków w Indonezji. Jego zasięg geograficzny obejmuje kecamatany Ibu, Jailolo i Oba w północnej części wyspy. Należy do grupy języków północnohalmaherskich[1].

Tabaru
Obszar

wyspa Halmahera (Moluki Północne, Indonezja)

Liczba mówiących

15 tys. (1991)[1]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-3 tby
IETF tby
Glottolog taba1263
Ethnologue tby
BPS 0783 0
WALS tbr
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

C.L. Voorhoeve (1988) oszacował, że ma 10–15 tys. użytkowników[4]. Dzieli się na wzajemnie zrozumiałe dialekty – adu i nyeku (kolejno „nizinny” i „górski”[5]), przy czym głównym dialektem jest dialekt północny[1]. Ludność Tabaru w rejonie miejscowości Tuada (na południe od Jailolo) wykształciła swój własny dialekt, odrębny od odmiany z dorzecza Ibu (uważanego za ojczyznę Tabaru)[6]. W użyciu jest także lokalny malajski wraz z językiem indonezyjskim[1]. Pobliskie języki to gamkonora, sahu i waioli[7].

Posługuje się nim grupa etniczna Tabaru. Wśród samych użytkowników preferowana jest forma Tabaru, natomiast nazwą Tobaru posiłkują się inne społeczności językowe[8]; tej drugiej używa również Voorhoeve w swoich pracach[4][9].

Pewne informacje nt. tego języka (materiały gramatyczne i tekstowe) wydał J. Fortgens w 1928 roku (Grammaticale aantekeningen van het Tabaroesch)[10]. Powstała też literatura religijna (przekład Biblii, pieśni)[11]. Kolejne badania prowadził od 1988 r. E.A. Kotynski wraz z żoną[12]. W tym okresie sporządzono opracowanie dot. fonologii i morfologii (Tabaru phonology and morphology, 1988[13]) oraz podręcznik językowy (Nou, Pomakata-tabaru, 1991[14]). Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tabaru, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-02-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-11] (ang.).
  2. ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Tabaru. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-07)]. (ang.).
  3. ↑ Andrew Dalby: Dictionary of Languages: The definitive reference to more than 400 languages. London: A & C Black, 2004, s. 621. ISBN 978-1-4081-0214-5. OCLC 842286334. [dostęp 2022-09-09]. (ang.).
  4. ↑ a b Voorhoeve 1988 ↓, s. 188.
  5. ↑ Kotynski 1988 ↓, s. 145.
  6. ↑ van Fraassen 1980 ↓, s. 110.
  7. ↑ Barbara F. Grimes, Richard S. Pittman, Joseph Evans Grimes: Ethnologue: Languages of the World. Wyd. 12. Dallas, Texas: Summer Institute of Linguistics, 1992, s. 598, 610. ISBN 978-0-88312-815-2. OCLC 27019605. (ang.).
  8. ↑ Kotynski 1988 ↓, s. 146.
  9. ↑ Voorhoeve 1983 ↓, s. 16.
  10. ↑ J. Fortgens. Grammaticale aantekeningen van het Tabaroesch, Tabaroesch volksverhalen en raadsels. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië”. 84, s. 300–544, 1928. [dostęp 2022-09-26]. (niderl.). 
  11. ↑ Voorhoeve 1988 ↓, s. 189.
  12. ↑ Kotynski 1995 ↓, s. 1.
  13. ↑ Kotynski 1988 ↓.
  14. ↑ Jorriece Dimayu, Janet Kotynski, Edward A. Kotynski, Yosias Palangi, Alwina Tjiwili: Nou, Pomakata-tabaru = Mari, kita berbicara dalam bahasa Tabaru = Letʼs speak Tabaru. Ambon: Universitas Pattimura/Summer Institute of Linguistics, 1991. ISBN 979-8132-14-9. OCLC 27064123. (indonez. • ang.).

Bibliografia edytuj

  • Christiaan F. van Fraassen: Types of sociopolitical structure in North Halmaheran history. W: E.K.M. Masinambow (red.): Halmahera dan Raja Ampat: konsep dan strategi penelitian. Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1980, s. 87–150. OCLC 7407482. (ang.).
  • Edward A. Kotynski. Tabaru phonology and morphology. „Work Papers of the Summer Institute of Linguistics, University of North Dakota Session”. 32 (1), s. 143–216, 1988. DOI: 10.31356/silwp.vol32.06. ISSN 0361-4700. [dostęp 2023-07-18]. (ang.). 
  • Edward A. Kotynski: Glottal stop and the nasal prefix in Tabaru and other North Halmaheran languages. W: Wyn D. Laidig (red.): Descriptive Studies in Languages of Maluku. Cz. II. Jakarta: Universitas Katolik Indonesia Atma Jaya, 1995, s. 1–17, seria: NUSA: Linguistic Studies of Indonesian and Other Languages in Indonesia 38. OCLC 770431580. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
  • Clemens L. Voorhoeve: The Non-Austronesian Languages in the North Moluccas. W: E.K.M. Masinambow (red.): Halmahera dan Raja Ampat sebagai kesatuan majemuk: studi-studi terhadap suatu daerah transisi. Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1983, s. 13–40, seria: Buletin LEKNAS. Vol. II. No. 2. OCLC 23557257. (ang.).
  • Clemens L. Voorhoeve: The languages of the North Halmaheran stock. W: Papers in New Guinea linguistics. No. 26. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1988, s. 181–209, seria: Pacific Linguistics A-76. DOI: 10.15144/PL-A76.181. ISBN 0-85883-370-0. OCLC 220535054. (ang.).
  • David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Galela-Loloda, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 25, Dallas: SIL International, 2022 [dostęp 2022-09-27] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Język_tabaru&oldid=70873767”