Jacek Stawiński
Jacek Antoni Stawiński (ur. 26 lutego 1946 w Lesznie[1][2]) – polski chemik, profesor nauk chemicznych[3] specjalizujący się w chemii organicznej związków fosforu, szczególnie w chemii i stereochemii kwasów nukleinowych i ich składników, w tym analogów nukleozydów, nukleotydów i oligonukleotydów[4].
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 lutego 1946 |
| Profesor nauk chemicznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1974 – chemia |
| Habilitacja |
1982 – chemia |
| Profesura |
1994 |
| Pracownik naukowy | |
| Uczelnia | |
| Stanowisko |
asystent |
| Okres zatrudn. |
1968–1969 |
| Uczelnia | |
| Stanowisko |
profesor |
| Okres zatrudn. |
od 1984 |
| Instytut | |
| Stanowisko |
profesor zwyczajny |
| Okres zatrudn. |
1976–1984; obecnie |
Życiorys
edytujW 1968 ukończył studia chemiczne na Wydziale Chemii UAM i rozpoczął pracę w grupie prof. Macieja Wiewiórowskiego[5], z której później powstał Instytut Chemii Bioorganicznej PAN[6]. Doktorat (1974) i habilitację (1982) uzyskał w Instytucie Chemii Organicznej PAN. Staż podoktorski odbył w latach 1974–1976 w zespole prof. Sarana Naranga w National Research Council of Canada w Ottawie[4], biorąc udział w pracach związanych z chemiczną syntezą operatora lac (składnika operonu laktozowego) i wykazaniem po raz pierwszy, że syntetyczny fragment DNA ma taką samą aktywność biologiczną jak preparat naturalny[7]. W roku 1984 wyjechał do Szwecji, gdzie na Uniwersytecie Sztokholmskim uzyskał stanowisko profesora (1986)[4]. Jego prace nad H-fosfonianami w chemii nukleotydów zapoczątkowały szerokie zastosowanie tej klasy związków w chemii produktów naturalnych[8][9]. W latach 90. nawiązał stałą współpracę z zespołem prof. Adama Kraszewskiego z ICHB PAN[10]. Został zatrudniony jako profesor zwyczajny w ICHB PAN, kierował tam Zespołem Stereochemii Nukleotydów funkcjonującym w ramach Zakładu Chemii Nukleozydów i Nukleotydów[11], później został profesorem afiliowanym przy Zakładzie Chemii Komponentów Kwasów Nukleinowych[12]. Jest członkiem Komitetu Chemii PAN[3].
Jest autorem ponad 250 publikacji naukowych w czasopismach międzynarodowych oraz kilku rozdziałów w książkach dotyczących chemii organicznych związków fosforu[13]. Wypromował 14 doktorów na Uniwersytecie Sztokholmskim[14] i 3 w ICHB PAN (2020)[15].
Przypisy
edytuj- ↑ Jacek Antoni Stawinski [online], prabook.com [dostęp 2021-01-26] (ang.).
- ↑ Stawiński, Jacek [online], Baza osób polskich - Polnische Personendatenbank [dostęp 2021-01-26] (niem.).
- ↑ a b Prof. dr hab. Jacek Antoni Stawiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b c The Stawinski Research Group. JS CV [online], Stockholm University [dostęp 2021-01-26] (ang.).
- ↑ Jacek Stawinski, Adam Kraszewski, How to get the most out of two phosphorus chemistries. Studies on H-phosphonates, „Accounts of Chemical Research”, 35 (11), 2002, s. 952–960, DOI: 10.1021/ar010049p, PMID: 12437320 (ang.).
- ↑ Historia [online], Instytut Chemii Bioorganicznej PAN [dostęp 2021-01-26] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-13].
- ↑ K.J. Marians i inni, Cloned synthetic lac operator DNA is biologically active, „Nature”, 263 (5580), 1976, s. 744–748, DOI: 10.1038/263744a0, PMID: 792711 (ang.).
- ↑ Colin B. Reese, Oligo- and poly-nucleotides: 50 years of chemical synthesis, „Organic & Biomolecular Chemistry”, 3 (21), 2005, s. 3851–3868, DOI: 10.1039/b510458k, PMID: 16312051 (ang.).
- ↑ Subhadeep Roy, Marvin Caruthers, Synthesis of DNA/RNA and their analogs via phosphoramidite and H-phosphonate chemistries, „Molecules”, 18 (11), 2013, s. 14268–14284, DOI: 10.3390/molecules181114268, PMID: 24252996, PMCID: PMC6270087 (ang.).
- ↑ Publikacje współautorstwa Kraszewskiego & Stawińskiego [online], Google Scholar [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Zespół Chemii Pronukleotydów [online], ICHB PAN [zarchiwizowane z adresu 2014-04-19].
- ↑ Zakład Chemii Komponentów Kwasów Nukleinowych [online], ICHB PAN [dostęp 2021-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-21].
- ↑ Jacek Stawinski, Publication List [online], Stockholm University [dostęp 2020-04-29] (ang.).
- ↑ Jacek Stawinski, Thesis [online], Stockholm University [dostęp 2021-01-26] (ang.).
- ↑ Stopnie doktora nadane przez Radę Naukową ICHB PAN [online], ICHB PAN [dostęp 2024-06-11].