Jakub Bohusz-Szyszko

generał brygady Wojska Polskiego

Jakub Krzysztof Bohusz-Szyszko[a] herbu Odyniec[2] (ur. 24 lipca 1855 w Mińsku, zm. 5 kwietnia 1942 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Jakub Krzysztof Bohusz-Szyszko
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

24 lipca 1855
Mińsk

Data i miejsce śmierci

5 kwietnia 1942
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1872–1921

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Jednostki

Dowództwo Okręgu Generalnego „Kraków”

Stanowiska

okręgowy inspektor Armii Ochotniczej

Główne wojny i bitwy

wojna rosyjsko-turecka
wojna rosyjsko-japońska
obrona Port Artur
I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Medal Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Życiorys

edytuj

Urodził się 24 lipca 1855 w Mińsku, ówczesnej stolicy guberni mińskiej, w rodzinie Justyna i Hersylii z Obrompalskich[3][4][5][6].

Ukończył gimnazjum w Jarosławiu. W 1872 ochotniczo rozpoczął służbę w armii rosyjskiej. Ukończył Szkołę Piechoty Junkrów w Moskwie. Od 1877 oficer zawodowy piechoty. W 1904 był kapitanem w 66 Butyrskim pułku piechoty w Chełmie. W 1907 przeniesiony wraz z rodziną do Irkucka. Wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. W 1913 awansował do stopnia podpułkownika. W 1914 roku został awansowany do stopnia pułkownika i przeniesiony na emeryturę. Reaktywowany po wybuchu I wojny światowej. Pełnił służbę w oddziałach tyłowych.

W pierwszej dekadzie lutego 1917 roku został dowódcą zapasowego pułku strzelców należącego do Dywizji Strzelców Polskich generała majora Tadeusza Bylewskiego. Dowodzony przez niego pułk stacjonował w Biełgorodzie i liczył 17 tysięcy żołnierzy. 12 kwietnia 1917 został usunięty ze stanowiska dowódcy przez zrewolucjonizowany Komitet Pułkowy. Pod wpływem agitacji bolszewickiej pułk zbuntował się i przeszedł na stronę Armii Czerwonej (zob. 1 Polski Rewolucyjny Pułk). Po utworzeniu I Korpusu Polskiego objął dowództwo 1 pułku rezerwowego należącego do Brygady Rezerwowej, a następnie dowództwo 5 pułku strzelców polskich, który wchodził w skład 2 Dywizji Strzelców Polskich. Później był przewodniczącym Komisji Regulaminowej. Brał także czynny udział w organizacji III Korpusu Polskiego. Po likwidacji Korpusu przybył do Warszawy.

Od 11 kwietnia 1919 był dowódcą Powiatu Etapowego „Prużany”. 20 maja 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia pułkownika ze starszeństwem od dnia 24 listopada 1914 i zaliczony do I Rezerwy armii z jednoczesnym powołaniem do czynnej służby na czas wojny, aż do demobilizacji[7]. Od 1 kwietnia 1920 dowódcą Etapów 2 Armii na froncie bolszewickim. 28 lipca 1920 został przeniesiony z Dowództwa Okręgu Etapowego „Prużany” na stanowisko Okręgowego Inspektora Armii Ochotniczej przy Dowództwie Okręgu Generalnego „Kraków”[8][9]. Z dniem 1 maja 1921 został przeniesiony w stały stan spoczynku z prawem noszenia munduru, w stopniu pułkownika[10]. Osiadł w Warszawie. 26 października 1923 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu generała brygady[11][12][13]. Później został zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie generałów[14]. Zmarł 5 kwietnia 1942 w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 18A, rząd 5, grób 20)[15].

Jakub Bohusz-Szyszko był żonaty z Heleną z Witowskich, z którą miał syna Zygmunta Piotra (1893–1982), generała dywizji Wojska Polskiego i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych w latach 1976–1980 oraz córki: Eugenię (ur. 21 lutego 1887) i Irenę (ur. 18 września 1902)[16].

Ordery i odznaczenia

edytuj
  1. 28 stycznia 1931 w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych ogłoszono sprostowanie o następującej treści: „na podstawie tytułu wykonawczego Sądu Okręgowego w Warszawie Nr XI. J. 537/30 prostuję nazwisko gen. bryg. w st. spocz. Szyszko Jakuba Krzysztofa i ppłk. dypl. Szyszko Zygmunta, I oficera sztabu z Inspektoratu Armii w Warszawie z »Szyszko« na »Bohusz-Szyszko«”[1].

Przypisy

edytuj
  1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 2 stycznia 1928, s. 44.
  2. Konstanty Prożogo, Chełmscy generałowie, s. 26.
  3. Kolekcja ↓, s. 1.
  4. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-21]..
  5. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-21]..
  6. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-21]..
  7. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 59 z 29 maja 1919, poz. 1869.
  8. Obrona Państwa 1923 ↓, s. 113.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 49 z 22 grudnia 1920, s. 1409.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921, s. 818.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 70 z 7 listopada 1923, s. 738.
  12. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1577.
  13. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1406.
  14. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 322.
  15. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  16. Kolekcja ↓, s. 1, 13.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 22 czerwca 1922, s. 457.
  18. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-21]..
  19. Wiadomości bieżące. Z miasta. Nowi kawalerowie Virtuti militari. „Kurjer Warszawski”, s. 5, nr 147 z 31 maja 1922. 
  20. M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 296.
  21. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 880.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj