Jan Ernesti
Jan Ernesti, Johannis Ernesti (ur. 23 lipca 1632 w Kisielicach, zm. 10 grudnia 1709 we Wrocławiu[1]) – niemiecko-polski leksykograf, autor podręczników do nauki języka polskiego dla Niemców, nauczyciel i pastor.
Od 1645 uczęszczał do gimnazjum w Elblągu, a od 1645 w Toruniu. W Toruniu prawdopodobnie uczył się języka polskiego, co było istotne dla jego późniejszej działalności leksykograficznej[1]. W 1657 wyjechał do Niemiec, gdzie podjął naukę[2] teologii[3] w Wittenberdze na tamtejszym uniwersytecie, ale po jakimś czasie zrezygnował z edukacji[2]. W 1662 uczył w szkole w Bojanowie w Wielkopolsce. W roku 1670 przeprowadził się z Bojanowa do Wrocławia[2], by prowadzić tamtejszą Miejską Szkołę Polską, czym zajmował się do śmierci[4][2]. Był też duchownym w protestanckim kościele św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic[2].
Publikacje J. Ernestiego
Napisał 10 podręczników do nauki języka polskiego dla Niemców i 3 książki z własnymi tłumaczeniami niemieckich modlitw na polski[5].
Językowe:
- „Forytarz języka polskiego”. Wyd. drukarnia Baumannów, Wrocław 1674[6].
- „Przewodnik Pokazujący Pilnemu, jako Języka w krotkiem Czasie łatwie nabyć polskiego y onego z Pożytkiem pożądanem zażywac może: Młodzi Wrocławskiey ku lepszemu wyprawiony”. Brzeg, 1682, nakładem autora[5].
- podręcznik „Polnischer Donat”. Toruń, 1689 i drugie wydanie: Wrocław 1702[7]
- słownik polsko-niemiecki „Polnisches Hand-Büchlein darinnen nebst denen Stamm-Vieldeutenden-Sprüch-Wörtern, auch allerhand täglich vorfallende Redensarten enthalten, vor die Bresslauische Polnische Schul verfertiget”. Wyd. Christian Okeln, Świdnica, 1689 r.[8]
- podręcznik „Polnischer Trichter”, dwa wydania w Brzegu: 1692, 1695[7]
Religijne:
- „Ekscytarz serc nabożnych”. 1687 Toruń.[7]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Agnieszka Frączek, Słowniki polsko-niemieckie i niemiecko-polskie z przełomu XVII i XVIII wieku. Analiza leksykograficzna, 2010, s. 12 [dostęp 2024-11-09].
- ↑ a b c d e Kobel 2017
- ↑ Anna Burzyńska-Kamieniecka, Anna Dąbrowska, 2014: Tradycje nauczania języka polskiego jako obcego we Wrocławiu. W: A. Dąbrowska i U. Dobesz (red.): 40 lat wrocławskiej glottodydaktyki polonistycznej. Wyd. Atut, strona 346 [1]
- ↑ Encyklopedia Wrocławia, hasło Miejska Szkoła Polska, Wrocław 2006
- ↑ a b Sikorska M. Deutsch-polnische Konversationsübungen als Quelle zur Ernährungsgeschichte. Polnischer Donat Johannes Ernestis von 1689. W: Zientara W., Lewandowska L. Das Fremde erfahren Polen-Litauen, Deutschland und Frankreich in der frühneuzeitlichen Reiseliteraturs. Toruń, 2014, s. 242-273. [2]
- ↑ Bibliografia Estreichera[3]
- ↑ a b c Sikorska 2014
- ↑ Marek Kaszewski, 2017: O zasobie leksykalnym słownika Jana Ernestiego z 1689 roku. Prace Językoznawcze, 19(2): 39-50 [4]
Bibliografia
edytuj- Agnieszka Frączek: Słowniki polsko-niemieckie i niemiecko-polskie z przełomu XVII i XVIII wieku. Analiza leksykograficzna. Warszawa 2010, s. 12-55, 105-158,280-302. ISBN 978-83-8991-926-5.
- Kobel E., Lista obecności czyli 700 postaci związanych z dawnym i współczesnym Wrocławiem, Wrocław: Ewa Kobel, 2017, s. 599–600, ISBN 978-83-927040-1-0.
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Jana Ernestiego w bibliotece Polona