Jan Kowalczuk
Jan Kowalczuk (ur. 13 czerwca 1893 w Drohiczynie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
 por. Jan Kowalczuk | |
 kapitan piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1916–1931, 1939–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
1 Kaukaska Brygada Zapasowa |
| Stanowiska |
dowódca plutonu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Urodzony w Drohiczynie nad Bugiem – syn Stanisława i Zofii z Jurczuków. Podczas I wojny światowej walczył w armii Imperium Rosyjskiego. Od 1 listopada 1916 r. służył w 1 Kaukaskiej Brygadzie Zapasowej, a od 27 czerwca 1917 r. w 2 Kaukaskim pułku pogranicznym, na stanowisku dowódcy plutonu. Z dniem 8 marca 1918 r. został dowódcą plutonu w 2 Ormiańskim pułku strzelców. Od połowy 1918 roku pełnił służbę w 4 Dywizji Strzelców Polskich dowodzonej przez gen. Lucjana Żeligowskiego, jako dowódca plutonu karabinów maszynowych (był dwukrotnie ranny)[1].
Uczestnik kampanii ukraińskiej i wojny polsko-bolszewickiej[2] (od dnia 1 lipca 1919 r. dowodził plutonem w 14 pułku piechoty). Następnie przydzielony został, jako oficer ordynansowy, do dowództwa VII Brygady Piechoty (od 12 września 1920 r. do 28 kwietnia 1921 roku)[1][a].
Na dzień 1 czerwca 1921 r. w stopniu porucznika pełnił służbę w 14 pułku piechoty z Włocławka[3]. Od dnia 1 lutego 1922 r. przebywał na kursie w warszawskiej Szkole Podchorążych. Z kursu tego powrócił 18 lipca 1922 r. i objął dowodzenie nad kompanią w 14 pułku piechoty[1]. Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 r. i 1510. lokatą w korpusie oficerów piechoty[4]. W dniach od 25 listopada 1922 r. do 29 stycznia 1923 roku zapoznawał się z pracą wyższych dowództw w Oddziale I Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu, a w okresie od 29 lipca 1923 r. do 14 grudnia 1923 r. przebywał na kursie w toruńskiej Centralnej Szkole Strzelniczej. W roku 1924 odbył (07.04.1924 – 27.07.1924) kurs oficerów żywnościowych przy Kierownictwie Rejonowym Intendentury w Toruniu[1]. Służąc we włocławskim pułku zajmował w 1923 roku 1351. lokatę wśród poruczników korpusu piechoty[5], a w roku 1934 – 502. lokatę[6].
Awansowany do stopnia kapitana w korpusie oficerów piechoty został ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1928 roku i 26. lokatą[7][8]. Od 20 listopada 1928 r. pełnił funkcję adiutanta batalionu w 14 pp. W roku 1930 zajmował 1536. lokatę łączną wśród kapitanów piechoty (była to jednocześnie 24. lokata w starszeństwie)[9]. Na dzień 16 września 1930 r. zajmował stanowisko oficera taborowego w 14 pułku piechoty i jednocześnie dowodził drużyną dowódcy pułku[10][b].
Zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych marszałka Józefa Piłsudskiego (opublikowanym w dniu 20 września 1930 r.) ogłoszono jego zwolnienie (w korpusie oficerów piechoty) z zajmowanego stanowiska, z pozostawieniem bez przynależności służbowej i równoczesnym oddaniem do dyspozycji właściwego dowódcy Okręgu Korpusu[11]. W stan spoczynku został przeniesiony z dniem 31 marca 1931 roku[12].
W roku 1934 jako kapitan stanu spoczynku zajmował 3. lokatę w swoim starszeństwie w korpusie oficerów piechoty (starszeństwo z dniem 1 stycznia 1928 r.)[13]. Znajdował się wówczas w ewidencji PKU Bielsk Podlaski i przynależał do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr IX (przewidziany był do użycia w czasie wojny)[14].
We wrześniu 1939 r. został zmobilizowany i wziął udział w obronie twierdzy w Brześciu nad Bugiem. Dostał się do sowieckiej niewoli, w której przetrzymywany był w obozie starobielskim. Wiosną 1940 r. został zamordowany w Charkowie.
Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 r. awansował go pośmiertnie do stopnia majora[15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 r. w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” (na listach katyńskich figuruje pod nazwiskiem Kowalczuk-Obniski).
Jan Kowalczuk był żonaty i miał syna.
Upamiętnienie edytuj
Katyński Dąb Pamięci poświęcony majorowi Janowi Kowalczukowi-Obniskiemu zasadzony został w 2010 roku we włocławskim Parku im. Władysława Łokietka[16].
Odznaczenia edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Według części źródeł w okresie od 29 kwietnia 1921 r. do dnia 10 października 1921 r. pełnił funkcję komendanta placu Zambrów, a z dniem 11 października 1921 r. powrócił do 14 pp na stanowisko dowódcy plutonu.[1]
- ↑ Stanowisko oficera taborowego pułku i d-cy drużyny dowódcy pułku zajmował od dnia 18 września 1929 r. Od kwietnia 1930 r. pełnił również funkcję szefa biblioteki pułkowej.
- ↑ Według części źródeł kpt. Jan Kowalczuk nie był kawalerem Krzyża Walecznych.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Kunikowski 2011 ↓, s. 55.
- ↑ a b c Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej ↓.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 62, 706.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 97.
- ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 164, 434.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 156, 377.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 III 1928, s. 51.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 30, 223.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 110.
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 276, 281.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 IX 1930, s. 289.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 III 1931, s. 126.
- ↑ Rocznik oficerski rezerw 1934 ↓, s. 330.
- ↑ Rocznik oficerski rezerw 1934 ↓, s. 1026.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON ↓.
- ↑ Salon 24 ↓.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 30.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Kunikowski: Włocławski Słownik Biograficzny pod redakcją Stanisława Kunikowskiego. Tom VI. Włocławek: Lega Oficyna Wydawnicza, 2011. ISBN 978-83-60150-61-0.
- Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
- Rocznik oficerski 1923. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1923. [dostęp 2018-05-20].
- Rocznik oficerski 1924. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1924. [dostęp 2018-05-20].
- Rocznik oficerski 1928. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1928. [dostęp 2018-05-20].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty opublikowana w „Przeglądzie Piechoty”. Zeszyt 9, wrzesień 1930 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [dostęp 2018-05-20].
- Rocznik oficerski rezerw 1934. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1934. [dostęp 2018-05-20].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921: dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 r.. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie – spis zamieszczony na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego, 1921. [dostęp 2018-05-20].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922: załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 1922 r.. Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1922. [dostęp 2018-05-20].
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie – decyzja nie ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON. Portal Policja.pl – Katyń – lista osób zamordowanych mianowanych pośmiertnie na wyższe stopnie, poz. 1372. [dostęp 2018-05-20].
- Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej.. Muzeum Wojska Polskiego. [dostęp 2018-05-20].
- portal Salon24 – Włocławskie Forum Rozwoju. [dostęp 2018-05-20].
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2018-05-20].