Jan Nepomucen Franke

Jan Nepomucen Franke (ur. 4 października 1846 we Lwowie, zm. 6 sierpnia 1918 we Lwowie) – polski inżynier, profesor Politechniki Lwowskiej.

Jan Nepomucen Franke
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 października 1846
Lwów

Data i miejsce śmierci

6 sierpnia 1918
Lwów

Miejsce spoczynku

Cmentarz Łyczakowski we Lwowie

Zawód, zajęcie

inżynier

Miejsce zamieszkania

Lwów

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

profesor zwyczajny

Uczelnia

Politechnika Lwowska

Stanowisko

kierownik Katedry Mechaniki i Teorii Maszyn

Małżeństwo

Aniela Swaryczewska

Dzieci

Marian Franke

Życiorys

edytuj
 
Jan Nepomucen Franke
 
Grobowiec Jana i Anieli Franke

Był synem Józefa i Marii z domu Kühner. We Lwowie ukończył szkołę średnią oraz dwa lata Instytutu Technicznego. Edukację kontynuował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Wiedeńskiej. Po powrocie do Lwowa objął stanowisko asystenta w katedrze Mechaniki i Geometrii Wykreślnej w Szkole Politechnicznej we Lwowie (1874–75 i 1880–81 rektor) którą kierował prof. Karol Maszkowski. Kolejno w Zurychu oraz Paryżu uczęszczał na wykłady sławnych mistrzów mechaniki.

W 1871 został mianowany profesorem zwyczajnym i stanął na czele Katedry Mechaniki i Teorii Maszyn na Politechnice Lwowskiej, którą kierował przez 22 lata. Organizator ówczesnej Politechniki Lwowskiej. W 1892 zrezygnował ze stanowiska i na prośbę Michała Bobrzyńskiego objął wydział szkół zawodowych, realnych i przemysłowych w Radzie Szkolnej Krajowej Galicji. Było to spowodowane tym, że dalszy rozwój Politechniki był już zapewniony, natomiast dalszego rozwoju wymagały szkoły dla młodzieży rzemieślniczej.

Jeden z założycieli Polskiego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie, prezes wydziału głównego 1901-1902 oraz jego członek honorowy[1]. Prezes miejskiego Muzeum przemysłowego. Od 1876 roku członek korespondent, a od 1885 czynny członek krakowskiej Akademii Umiejętności. Doctor honoris causa Politechniki Lwowskiej. Krajowy inspektor szkół realnych i przemysłowych, członek Krajowej Komisji przemysłowej i wielu innych zrzeszeń.

Z Anielą Swaryczewską miał syna Mariana Franke (profesora Uniwersytetu Lwowskiego).

Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim[2].

Publikacje

edytuj
  • O względnościach wykreślnych zachodzących między rzutami systemów geometrycznych. Pamiętnik Towarzystwa Nauk Ścisłych w Paryżu, tom I, 1871.
  • Przyczynek do ogólnej teoryi kół zazębionych. Pamiętnik Towarzystwa Nauk Ścisłych w Paryżu, tom IV, 1873.
  • Studya analityczne nad ruchami4-1 ciał stałych. (Rozprawy wydziału matematyczno-przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie. "Pamiętnik" tom I, 1874.
  • O niektórych zagadnieniach kinematyki na zasadzie ruchu powierzchni skośnych. (Rozprawy wydziału matematyczno-przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie. "Pamiętnik" tom III, 1877.
  • O krzywiźnie powierzchni wzajem odwrotnych. Journal des mathématiques pures et appliquées, Paris Ser. 3 tom V, 1878
  • Maciej Głoskowski, matematyk polski XVII w. Pamiętnik Krakowskiej Akademii Umiejętności tom V, 1878
  • O właściwościach geometrycznych układów sił i układów rotacyjnych w połączeniu z układami linii. Sitzungsberichte d. Kaiserl. Akad. d. Wissenschaften in Wien, Bd. 84, 1881
  • O zależności tarcia posuwistego od prędkości. "Civilingenieur", Bd. XXVIII, 1882 (praca, która znalazła ważne zastosowanie praktyczne w technice kolejowej)
  • O inwolucyi sześciu prostych uważanych jako osi skrętów chwilowych. Pamiętnik Krakowskiej Akademii Umiejętności tom VII, 1881
  • Teorya analityczna kompleksów śrub. Pamiętnik Krakowskiej Akademii Umiejętności tom VII, 1882
  • Program monografii o Janie Brociuszu. Rozprawy wydziału matematyczno-przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie. "Pamiętnik" tom X, 1882.
  • Jan Brożek o liczbach doskonałych i o liczbach zaprzyjaźnionych. Bibl. matem.-fizyczna, ser. III, tom I, Warszawa 1883
  • Jan Brożek akademik krakowski, 1585-1652, jego życie i dzieła, ze szczególnem uwzględnieniem prac matematycznych. Krakowska Akademia Umiejętności, 1884.[3]
  • O krzywiźnie herpolodyi. (Comptes Rendus, Paris tom 101, 1885)
  • O wyrównaniu chyżości biegu nieustannego maszyn parowych. Pamiętnik wydziału matematyczno-przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie,tom X, 1885
  • Rozwój pojęć naszych o kształcie i wielkości ziemi. "Kosmos", Lwów, 1885
  • O kręceniu się ciała stałego około punktu. Pamiętnik wydziału matematyczno-przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie,tom XII, 1886
  • Mechanika teoretyczna. Warszawa, 1889 nakładem Kasy im. Mianowskiego Obszerny podręcznik do wykładów uniwersyteckich, poprzedzony zarysem historycznym rozwoju mechaniki (str. XXXI i 645)
  • O rozprowadzeniu siły (energii) za pomocą powietrza. "Czasopismo Techniczne", Lwów 1890
  • Zasady ogólne mechaniki ciał sztywnych na podstawie spółrzędnych jednorodnych ruchu i siły. Rozprawy wydziału matematyczno-przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie. tom XXIII, 1891

Publikacje popularne

edytuj
  • Szkolnictwo przemysłowe na wystawie paryskiej w 1889. Nakładem funduszu krajowego Lwów, 1890
  • Szkolnictwo przemysłowe na wystawie jubileuszowej w Pradze. Lwów, 1891[4]
  • Poradnik dla obsługi i nadzoru kotłów parowych, dla użytku maszynistów, kotłowych (palaczy), gorzelników, właścicieli kotłów parowych i techników. Nakładem funduszu krajowego, Lwów 1877 (znany podręcznik który ukazał się później w licznych wydaniach (1891[5], 1899[6] i późniejsze) ciągle rozszerzanych i ulepszanych.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj