Jan Sowa

Jan Sowa (ur. 1976 w Krakowie) – polski socjolog i kulturoznawca.

Jan Sowa
Jan Sowa Warszawa, 8 kwietnia 2015
Data i miejsce urodzenia	1976 Kraków
Narodowość	polska
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Dziedzina sztuki	socjologia
Ważne dzieła
„Sezon w teatrze lalek i inne eseje” „Ciesz się, późny wnuku! Kolonializm, globalizacja i demokracja radykalna” „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” „Inna Rzeczpospolita jest możliwa. Widma przeszłości, wizje przyszłości"

Życiorys

Studiował polonistykę, psychologię i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz na Université de Paris VIII Vincennes Saint Denis (w Saint-Denis). Od 2006 doktor socjologii, od 2012 doktor habilitowany kulturoznawstwa. Aktualnie pracuje jako kurator programu dyskursywnego i badań Biennale Warszawa.

Publikował w Polsce i za granicą m.in. w Lampie, Krytyce Politycznej, kwartalniku 2+3D, Philosophie Magazine, Praesens, Focus Historia"” oraz w magazynie Ha!art, z którym jest związany od 1999 (w latach 1999–2008 redaktor działu kulturoznawczego). Jest redaktorem Linii Radykalnej Korporacji Ha!art. Przewodniczący rady Fundacji Korporacja Ha!art. Współpracuje z kwartalnikiem Praktyka Teoretyczna.

Tłumaczył książki i artykuły z zakresu politologii, filozofii i socjologii. Pracował również jako dziennikarz w krakowskim oddziale Polskiego Radia i kurator w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie. W latach 2008–2011 prowadził krakowską świetlicę Goldex Poldex (wspólnie z Agnieszką Klepacką, Kubą de Barbaro, Jankiem Simonem).

Zainteresowania Jana Sowy skupiają się wokół socjologicznych i kulturowych badań nad nowoczesnością. W szczególności interesuje go problematyka związana z modernizacją w cywilizacji Zachodu i poza nią, rozwojem kapitalizmu oraz relacjami między kulturą europejską a innymi kulturami (w tym kwestie kolonializmu, globalizacji, migracji oraz zderzenia Zachodu ze światem Islamu).

Jan Sowa należał do pierwszych osób spoza środowiska informatycznego, które zajmowały się w Polsce licencjami otwartymi. W 2003 w magazynie Ha!art ukazał się przetłumaczony przez niego tekst Grahama Lawtona Open Source – wielka promocja rozdawania, gdzie m.in. pojawia się jedna z pierwszych w polskiej prasie informacji o Wikipedii, która miała wtedy 20 tys. haseł (patrz link na końcu artykułu). Zarówno książki autorstwa Jana Sowy, jak i redagowane przez niego w wydawnictwie Korporacja Ha!art ukazywały się na otwartych licencjach. W 2005 Jan Sowa był z Łukaszem Jachowiczem, Jarosławem Lipszycem i Sławomirem Sierakowskim inicjatorem listu otwartego przeciw unijnej dyrektywie patentowej.

Dużo podróżował, między innymi po Indiach, Azji Południowo-Wschodniej, Afryce i obu Amerykach. Czynnie uczestniczy w ruchu antyglobalistycznym.

Mieszka w Warszawie. Syn Kazimierza Sowy.

Publikacje

Sezon w teatrze lalek to zbiór, na który składają się teksty napisane między rokiem 2000 a 2003. Można tam znaleźć większość esejów publikowanych na łamach „Ha!artu” oraz teksty wcześniej nie drukowane (w tym prawie cały cykl pocztówki patafizyczne pojawiający się w internetowym miesięczniku „Ha!art” w latach 2001–2003). Poruszają one taką tematykę jak: urbanizacja, ewolucja wiedzy naukowej, konsumpcja, ruchy rewolucyjne, media niezależne, neoliberalizm ekonomiczny, polityka, współczesne postacie kontrkultury, Internet, terroryzm, globalizacja oraz ruchy anty- i alterglobalistyczne.

Frustracja. Młodzi o Nowym Wspaniałym Świecie to głos grupy ludzi urodzonych w latach 70. To „manifest generacji”, którą nazywano „pokoleniem nic”. Ten zbiór esejów jest krytycznym głosem o „nowym wspaniałym świecie” polskiej demokracji i wolnego rynku. Zdaniem autorów po upadku PRL zapowiadały się one jako spełnienie wszystkich najwspanialszych marzeń, a okazały się być światem skomercjalizowanej tandety – wypełnionym intelektualnym banałem, bezmyślną konsumpcją i rządami zasady maksymalizacji finansowych zysków.

Autorki i autorzy zbioru Zniewolony umysł 2. Neoliberalizm i jego krytyki poddają ideologię i praktykę „wolnorynkową” analizom zakorzenionym w różnych wersjach krytyki władzy. Konstruują alternatywne propozycje myślenia i szukają rozwiązań dla problemów późnej nowoczesności poza przestrzenią wyznaczoną przez logikę kapitału. Zdaniem autorów i autorek neoliberalny dyskurs zniewala umysły i wyklucza głosy krytykujące, umiejscawia szereg „niepodważalnych” dogmatów – pragnie być systemem „pozbawionym alternatywy” i „zgodnym z naturą ludzką”.

Publikacja Ciesz się, późny wnuku! opisuje rozwój demokracji w świecie zachodnim i próby demokratyzacji poza jego obszarem – z jednej strony jest polemiką z tradycją myśli liberalnej, z drugiej, poruszając kwestie reprezentacji, rewolucji i ideologii, wchodzi w dialog ze współczesnymi autorami lewicowymi, takimi jak Ernesto Laclau, Chantal Mouffe czy Slavoj Žižek. Autor kontrastuje demokrację parlamentarną z modelem greckiej demokracji uczestniczącej i z demokracją radykalną. Zastanawia się nad możliwością demokratyzacji reżimów autorytarnych oraz nad dalszym rozwojem demokracji w krajach zwanych już demokratycznymi. Rozważa wpływ kolonializmu i globalizacji na społeczno-polityczną kondycję społeczeństw peryferyjnych. Obszernie omawia też przemiany społeczno-polityczne w Polsce po 1980.

Bibliografia

• Sezon w teatrze lalek i inne eseje Wydawnictwo Rabid, Kraków 2003
• Frustracja. Młodzi o Nowym Wspaniałym Świecie (red. wspólnie z Piotrem Mareckim) Korporacja Ha!art koedycja z Wydawnictwem Rabid, Kraków 2003
• Zniewolony umysł 2. Neoliberalizm i jego krytyki (red. wspólnie z Ewą Majewską) Korporacja Ha!art, Kraków 2007, ​ISBN 83-89911-61-2​
• Ciesz się, późny wnuku! Kolonializm, globalizacja i demokracja radykalna Korporacja Ha!art, Kraków 2008
• Edu-factory. Samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy (red. wspólnie z Krystianem Szadkowskim) Korporacja Ha!art, Kraków 2011
• Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Universitas, Kraków 2011
• Inna Rzeczpospolita jest możliwa. Widma przeszłości, wizje przyszłości, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2015
• Sport nie istnieje (wspólnie z Krzysztofem Wolańskim), Grupa Wydawnicza Foksa, Warszawa 2017

Linki zewnętrzne

• Profil Jana Sowy w serwisie Academia.edu.
• Jan Sowa w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).
• Jan Sowa Frustracja fragmenty książki
• Wywiad z Janem Sową o Fantomowym ciele króla. Rozmawia Krystian Szadkowski z Praktyki Teoretycznej
• Jan Sowa w wywiadzie z Michałem Pospiszylem i Kamilem Piskałą odpowiada na krytyki Fantomowego ciała króla cz. 1
• Jan Sowa w wywiadzie z Michałem Pospiszylem i Kamilem Piskałą odpowiada na krytyki Fantomowego ciała króla cz. 2
• Tekst Jana Sowy o neoliberalnych zmianach w schyłkowym PRL'u
• Graham Lawton, Open Source – wielka promocja rozdawania w tłumaczeniu Jana Sowy na stronach Korporacji Ha!art.
• Łukasz Jachowicz, Jarosław Lipszyc, Sławomir Sierakowski, Jan Sowa, Opatentować programy komputerowe?