Jasia Reichardt
Jasia Reichardt (ur. 13 listopada 1933 w Warszawie) – brytyjska historyczka i krytyczka sztuki pochodzenia polskiego, dyrektorka galerii w Londynie, kuratorka, pisarka i wykładowczyni.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 listopada 1933 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
brytyjski krytyk sztuki, kurator, pisarz, redaktor, wykładowca |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| Doctor honoris causa | |
Zebrała i skatalogowała archiwum swojej ciotki Franciszki i jej męża Stefana Themersonów.
Życiorys edytuj
Urodziła się 13 listopada 1933 w Warszawie jako Janina Chaykin. Jej rodzicami byli Maryla (Maria) Weinles-Chaykin i Seweryn „Sewek” Chaykin. Matka była ilustratorką i pianistką, a ojciec inżynierem architektem[1][2]. W czasie II wojny światowej wraz z matką i babką znalazła się na terenie getta warszawskiego. Przez ponad dwa i pół roku dochodziła do nich korespondencja, a czasem i paczki żywnościowe od Franciszki Themerson, która w tym czasie przebywała w Anglii. W 1942 r. Jasia i wraz z babką zostały wywiezione ambulansem do Otwocka, gdzie się potem ukrywały. W 1942 r. zmieniła nazwisko na Maria Janina Cegłowska[1]. Dziewczynka przetrwała do końca wojny dzięki pomocy ludzi. Jej rodzice zostali zamordowani w obozie zagłady w Treblince. Po wojnie, dzięki ogłoszeniu w gazecie, została odnaleziona przez siostrę jej ojca i udało jej się wyjechać do ciotki do Anglii. Tam musiała nauczyć się języka angielskiego i wrócić do szkoły. Kształciła się w postępowej Dartington Hall School w hrabstwie Devon[3]. Następnie rozpoczęła studia teatralne w Old Vic Theatre School w Bristolu w zachodniej Anglii[4].
W latach 50 była asystentką redaktora czasopisma Art News and Review. W czasie jej istnienia organizowała i opisywała wystawy w londyńskiej awangardowej galerii Grabowski Gallery (1959-1975), gdzie polski właściciel, Mateusz Grabowski promował młodych artystów z całego świata[5][6]. Od 1963 do 1971 r. była wicedyrektorem Institute of Contemporary Arts (ICA) w Londynie[7]. W 1968 r. była kuratorem nowatorskich wystaw Cybernetic Serendipity oraz Fluorescent Chrysanthemum, ta ostatnia w dziedzinie sztuki japońskiej w ICA[8], i była redaktorką specjalnego wydania Cybernetic serendipity: the computer and the arts, w serii czasopisma Studio International, które wydano w tym samym czasie[9].
Od 1974 do 1976 r. była dyrektorem londyńskiej Whitechapel Art Gallery[7]. Od 1990 r. wraz z Nicholasem Wadleyem (później jej drugi mąż, zm. 2017), wykładała na Architectural Association oraz na innych uczelniach, m.in. Bartlett School of Architecture, University College London, Middlesex University, którego to została doktorem honoris causa w 2015 r.
Jasia Reichardt po śmierci Franciszki (młodszej siostry swej matki) i Stefana Themersonów zebrała w ośmiu tomach ich archiwum[10][11][1].
Po skatalogowaniu zbiorów, w 2015 r. praktycznie całość archiwum została zdeponowana w Bibliotece Narodowej, w tym dokumenty dotyczące Gaberbocchus Press, jak również kolekcja kartek życzeniowych i innych druków Themersonów pod hasłem: Gaberbocchus some of the old favourites[12][13].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c 15 Journeys from Warsaw to London – Jasia Reichardt’s memoir. [dostęp 2020-06-01]. (ang.).
- ↑ In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Seweryn Chaykin (Chajkin) [online], www.inmemoriam.architektsarp.pl [dostęp 2020-11-22].
- ↑ Persecution and survival: One family, three cities, six years of war. „Ham & High”, 9 marca 2017. [dostęp 2018-06-18]. (ang.).
- ↑ Reichardt, Jasia. Twenty years of symbiosis between art and science. „Art and Science”. XXIV, (1), s. 41, 1974. (ang.).
- ↑ Reichardt, Jasia: Inner Image – Works by the Leicester Group. [dostęp 2020-05-29]. (ang.).
- ↑ Exhibition Histories Talks: Jasia Reichardt. 2014. [dostęp 2020-05-29]. (ang.).
- ↑ a b Archiwum Jasi Reichardt konkretnej i dźwiękowej poezji, 1959-1977. Getty Research Institute. data dostępu styczeń 2014.
- ↑ Gere, Charlie; ‘Minicomputer Experimentalism in the United Kingdom from the 1950s to 1980’ w Hannah Higgins, & Douglas Kahn (Eds.), Mainframe experimentalism: Early digital computing in the experimental arts. Berkeley, CA: University of California Press (2012), p. 119 (po angielsku).
- ↑ Jasia Reichardt (ed) (listopad 1968). Cybernetic Serendipity, the computer and the arts. Studio International (po angielsku) Special Issue 905 1968 London, Studio International
- ↑ Skłodowski, Jędrzej. Niezwykli Themersonowie: Gigantyczne archiwum po artystach. „Gazeta Wyborcza”, 29 stycznia 2015. [dostęp 2020-06-11].
- ↑ Kolekcja Themersonów - strona Polona.pl
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-12-16].
- ↑ Kolekcja Themersonów, Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-12-16].
Bibliografia edytuj
Wśród wielu jej utworów można zaliczyć:
- Reichardt, Jasia: The computer in art. Studio Vista, 1971. (ang.).
- Reichardt, Jasia: Cybernetics, art, and ideas. New York Graphic Society, 1971. (ang.).
- Reichardt, Jasia. Twenty years of symbiosis between art and science. „Art and Science”. XXIV (1), s. 41–53, 1974. (ang.).
- Reichardt, Jasia: Robots: Fact, Fiction, and Prediction. Penguin Books, 1978. ISBN 978-0-14-004938-1. (ang.).
- Reichardt, Jasia: Magdalena Abakanowicz. New York: Abbeville Press, 1982. ISBN 0-89659-323-1. (ang.).
- Reichardt, Jasia: Pop Art and After [w] Madoff, Steven Henry (ed.) Pop Art: A Critical History – Documents of Twentieth-Century Art. University of California Press, 1997. ISBN 978-0-520-21243-5. (ang.).
- Swinging London – The Grabowski Collection. Łódź: Muzeum Sztuki. 2007. ISBN 978-8387937485
- Fifteen Journeys from Warsaw to London. London: Dalkey Archive Press. 2012. (po angielsku) ISBN 978-1-56478-720-0.
Opracowania:
- Houédard, Sylvester Dom i Reichardt, Jasia: Between Poetry and Painting. Londyn: Institute of Contemporary Arts, 1965. ASIN: B01N7CN9E1
- Folon, Jean-Michel; Reichardt, Jasia. Jean-Michel Folon "Catalogue of an exhibition organised by the Belgian Ministry of French Culture and held at the Institute of Contemporary Arts, Gallery 21 April - 29 May 1977". 1977. London: Institute of Contemporary Arts Gallery. 1977. ASIN: B0010LNM3A
- Hausmann, Raoul and Schwitters, Kurt; ed. Jasia Reichardt. PIN, Gaberbocchus Press (1962); Anabas-Verlag, Giessen. 1986
- Piero Fogliati - The Poet of Light. Lara, Maria-Vinca, Reichardt, Jasia. Hopefulmonster Editore Srl; Bilingual edition. 1 April 2004. ISBN 978-8877571786
- Schwitters, Kurt/Reichardt, Jasia: Three Stories. Tate Publishing, 2010. ISBN 978-1854379092.
Tłumaczenie z polskiego:
- Czyżewski, Tytus/Reichardt, Jasia: Mechanical Garden. Bernard Stone and Raymond Danowski, the Turret Bookshop, 1992.
O niej:
- Fernandez, Maria. Detached from history: Jasia Reichardt and Cybernetic Serendipity. „Art Journal”, s. 6-23, 2008. [zarchiwizowane z adresu]. (ang.).
- Usselmann, Rainer. The Dilemma of Media Art: Cybernetic Serendipity at the ICA London. „Leonardo 36 (5)”, s. 389–396, październik 2003. DOI: 10.1162/002409403771048191. (ang.).
- MacGregor, Brent: Proceedings of the 4th Conference on Creativity & Cognition: Cybernetic Serendipity Revisited. październik 2002, s. 11–13. DOI: 10.1145/581710.581713. ISBN 978-1581134650. (ang.).
- Cybernetic Serendipity. 2006-07-26. [dostęp 2008-10-08]. (ang.).
- Jasia Reichardt i Renata Jaskulska. Kiedy Myśl jest ponad Wiekiem. „Dziennik Płocki”, 7 listopada 2016.
Linki zewnętrzne edytuj
- Jasia Reichardt archive of concrete and sound poetry, 1958-1975 at the Getty Research Institute (ang.)
- Jasia Reichardt correspondence, 1956-1987 at the Getty Research Institute (ang.)
- http://www.polishculture.org.uk/literature/news/article/15-journeys-from-warsaw-to-london-1646.html, publication of Reichardt’s memoir, „Fifteen Journeys from Warsaw to London”. 2012 (po angielsku)
- Archiwum Themersonów
- Archiwum Themersonów w Katowicach. themersons.us.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-02)]. – strona zarchiwizowana w bazie Internet Archive