Jaskinia na Tomaszówkach Górnych
Jaskinia na Tomaszówkach Górnych – jaskinia znajdująca się w górnej części Doliny Będkowskiej na terenie gminy Wielka Wieś, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim[1]. Pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Olkuskiej w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].
| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Długość |
30 m |
| Głębokość |
2 m |
| Wysokość otworów |
460 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
20 m |
| Ekspozycja otworów |
ku W, WSW |
| Data odkrycia |
znane od dawna |
| Kod |
J.Olk.I-07.60 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Wielka Wieś  | |
 50°11′35″N 19°46′59″E/50,193056 19,783056
| |
| Strona internetowa | |
Opis jaskini
edytujJaskinia znajduje się w skale na zachodnim zboczu Tomaszówek Górnych[1]. Skała ta jest udostępniona do wspinaczki skalnej. Położona jest w niedużej odległości od udostępnionej turystycznie Jaskini Nietoperzowej. Oprócz tej jaskini w Tomaszówkach Górnych znajduje się jeszcze Jaskinia Mała na Tomaszówkach Górnych[3].
Główny otwór jaskini ma wysokość 5 m, szerokość 2 m i znajduje się we wnęce skały. Za nim ciągnie się szczelina o długości 5 m. W północnym kierunku odchodzi od niej korytarz wyprowadzający przez drugi, niewielki otwór na powierzchnię skały na wysokości około 2 m nad ziemią. Dalszy ciąg głównego korytarza po około 4 m kończy się ślepo w niewielkiej salce z kotłem wirowym w stropie. Jest to jaskinia krasowa, wytworzona w wapieniach jury późnej. O jej krasowym pochodzeniu świadczą drobne kanały krasowe i kotły wirowe powstałe w strefie saturacji. Oprócz nich na ścianach występują drobne wżery i różnorodne nacieki: kożuchy mleka wapiennego, grzybki i polewy. Jaskinia z wyjątkiem końcowego odcinka korytarza jest sucha, a jej klimat w znacznym stopniu jest uzależniony od środowiska zewnętrznego. Początkowa jej część jest jasna, końcowa ciemna. W oświetlonych partiach jaskini na ścianach rosną glony. Ze zwierząt obserwowano motyle (paśnik jaskiniec Triphossa dubitata, szczerbówka ksieni Scoliopteryx libatrix, rusałka pawik Inachis io), pająki i komary[3].
Historia poznania i dokumentacji
edytujJaskinia znana była od dawna i często jest odwiedzana. W piśmiennictwie po raz pierwszy wzmiankował ją Z. Ciętak w 1935 r. (wymienił ją w spisie jaskiń południowej części Wyżyny Małopolskiej). Pierwszy jej opis sporządził K. Kowalski w 1951 r. Aktualną dokumentację opracował A. Górny w 2009 r., a plan sporządził M. Napierała[3]. W 1981 r. Sanocka-Wołoszynowa badała florę pajęczaków[4], a w 1999 r. A. Pazdur i in. datowali nacieki[3].
.jpg)
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-05-11].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
- ↑ a b c d Andrzej Górny: Jaskinia na Tomaszówkach Dolnych. [w:] Jaskinie Polski. [on-line]. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. [dostęp 2019-03-26].
- ↑ E.Sanocka-Wołoszynowa, Badania pajęczaków jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Wrocław: Acta Univ. Wratislav. 1981, 548. Prace Zoologiczne 11: 1-92r