Jawornik Wielki (Góry Złote)
Jawornik Wielki (dawniej niem. Geyersberg lub Gross Jauersberg) zwany również Świętą Górą. Szczyt w paśmie Gór Złotych. Wznosi się na wysokość 872 m n.p.m. Najwyższy szczyt w zachodniej i północnej części Gór Złotych[1]. Ze szczytu (przy dobrej pogodzie) można zobaczyć Przedgórze Sudeckie i Nizinę Śląską. Szczyt jest wyraźnie widoczny z okolic Paczkowa, Kamieńca Ząbkowickiego, Otmuchowa.
 Wieża widokowa w pobliżu szczytu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
872[1] m n.p.m. |
| Wybitność |
289 m |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°24′24,0″N 16°51′03,3″E/50,406667 16,850917
| |
Nazwa wywodzi się od słowiańskiego słowa: iavor (klon jawor), który w przeszłości porastał stok góry[2].
Cały masyw zbudowany ze skał metamorficznych należących do metamorfiku Lądka i Śnieżnika[1]. W rejonie szczytu znajduje się kilka skałek[1]. Las występujący w okolicach szczytu jest mieszany, możemy spotkać tu świerki, modrzewie i buki[1].
Wieża widokowa edytuj
Na szczycie stoi drewniana wieża widokowa otwarta w sierpniu 2009 w ramach mikroprojektu Szlak widokowy szczytami pogranicza. Posiada dwie platformy - na wysokości 3,5 oraz 6,4 m. Jest to pierwsza w historii wieża widokowa na tym szczycie - wcześniej istniały tu tylko punkty triangulacyjne[3]. W 2018 źle wykonana konstrukcja wieży uległa uszkodzeniu, a wieża została zamknięta[4].
Cmentarz edytuj
Na północnym zboczu Jawornika Wielkiego przy leśnej drodze w przeszłości znajdował się cmentarz ofiar zarazy[1]. Cmentarz powstał w 1633 r., kamiennym murem zostało wyznaczone pole grzebalne. Na niewielkim kawałku ziemi spoczywa 1291 ofiar epidemii cholery i dżumy: 897 mieszkańców Złotego Stoku i 394 osób, które szukały schronienia w czasie trwania wojny trzydziestoletniej. Epidemię udało się opanować zimą 1633 r., dzięki silnym mrozom. W 2015 r. w miejscu dawnego cmentarza został ustawiony pamiątkowy kamienny obelisk z wyrzeźbionym krzyżem i pamiętną datą 1633 oraz tablica informacyjna z opisem wydarzeń, które miały miejsce w tamtym czasie[5].
Turystyka edytuj
Pod szczytem biegnie droga wojewódzka nr 390[6]. Na szczyt można dostać się 
czerwonym szlakiem prowadzącym z Lądka Zdroju, z przełęczy Jaworowej na drodze nr 390[6]. Szlak czerwony lekkim łukiem omija szczyt ale można z niego zboczyć i wyjść na górę. Szlak z Lądka do Złotego Stoku, szlak średnio-trudny (cały czas wiedzie malowniczymi lasami). Długość szlaku mierzona z rynku w Złotym Stoku na szczyt Jawornika Wielkiego wynosi ok. 6 km. Czas przejścia ok. 1,5 godz.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 96, 97. ISBN 83-85773-01-0.
- ↑ Piotr Romanowski, Złoty Stok : podróż przez historię pięknego miasta w górach, Złoty Stok: Usługi Turystyczne "Aurum" Elżbieta Szumska, 2014, ISBN 978-83-940141-1-7, OCLC 894985595 [dostęp 2023-03-31].
- ↑ Jawornik Wielki/Velký Javorník - ulotka informacyjna Funduszu Mikroprojektów w Euroregionie Glacensis 2007–2013
- ↑ Wieża na Jaworniku Wielkim uszkodzona
- ↑ Gmina Złoty Stok
- ↑ a b Mapa turystyczna [online] [dostęp 2018-06-06].
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 17 Góry Złote, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 1993, ISBN 83-85773-01-0.
- Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, Góry Złote, Krowiarki, mapa w skali 1:40 000, Wydawnictwo „Plan”, Wrocław 2006, ISBN 83-60180-51-2.