Wikipedia

Paczków

miasto w województwie opolskim

Paczków (niem. Patschkau) – miasto w województwie opolskim, w powiecie nyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Paczków. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do starego województwa opolskiego.

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Paczków
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Paczków – widok na Stare Miasto
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: In principio erat verbum (Na początku było słowo)
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

nyski

Gmina

Paczków

Data założenia

1254

Burmistrz

Artur Rolka

Powierzchnia

6,6[1] km²

Populacja (2024)
• liczba ludności
• gęstość


6607[1]
1001 os./km²

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-370

Tablice rejestracyjne

ONY

Położenie na mapie gminy Paczków
Mapa konturowa gminy Paczków, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Paczków”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Paczków”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Paczków”
Położenie na mapie powiatu nyskiego
Mapa konturowa powiatu nyskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Paczków”
Ziemia50°27′59″N 17°00′41″E/50,466389 17,011389
TERC (TERYT)

1607074

SIMC

0965855

Hasło promocyjne: Paczków – polskie Carcassone
Urząd miejski
Rynek 1
48-370 Paczków
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
BIP

Miasto leży historycznie na Dolnym Śląsku[2], na Przedgórzu Sudeckim, na Obniżeniu Otmuchowskim na południowo-zachodnim krańcu województwa opolskiego nad Nysą Kłodzką, położone między sztucznymi zbiornikami wodnymi Jeziorem Otmuchowskim i nowymi zbiornikami, zwanymi Topola i Kozielno, razem tworzącymi Zalew Paczkowski.

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 8081 mieszkańców[3], a 30 czerwca 2016 – 7631[4]. Na koniec 2022 zamieszkiwało tu 6748 osób[5]. Największymi zakładami przemysłowymi Paczkowa są cegielnia Wienerberger i manufaktura opakowań kartonowych Jarpak.

Nazwa

edytuj
 
Nazwa Paczkow wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie[6].

W łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Paczkaw[7][8]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Patzkow wielokrotnie notuje wraz z sąsiednimi wsiami spisana po łacinie w latach 1269–1273 Księga henrykowska m.in. we fragmencie wymieniającym Henryka z Paczkowa – „Henrico de Patzkow” oraz innych występujących w tej księdze[9]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Patscovia[10]. Niemiecki historyk Gustav Adolf Stenzel w swoich komentarzach do tej księgi wydanych w roku 1854 podaje także pierwotną nazwę miejscowości jako Patzchow[9].

W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego miasto wymienione jest pośród innych śląskich miejscowości jako Paczkow[6]. Późniejsza nazwa niemiecka Patschkau jest zgermanizowaną nazwą pierwotnej słowiańskiej i stała się urzędową nazwą miasta dopiero po zajęciu Śląska przez Prusy w wyniku trzech wojen śląskich z Austrią[potrzebny przypis].

Polską nazwę Paczków w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[11].

Historia

edytuj
 
Panorama miasta na rycinie z 1738 roku wg rysunku Friedricha Bernharda Wernera

Geneza

edytuj

Założenie Paczkowa było ściśle związane z polityką biskupów wrocławskich, którzy w XIII wieku ukształtowali samodzielne władztwo terytorialne. W tym celu prowadzili na wzór książęcy intensywną akcję kolonizacyjną na ziemi nysko-otmuchowskiej, lokując wsie i miasta na prawie niemieckim[12]. W 1177 roku Bolesław Wysoki podzielił dzielnicę śląską pomiędzy synów. Śląsk Środkowy – ziemia opolska, przypadła Jarosławowi, który od 1198 roku objął biskupstwo wrocławskie. Część swojego władztwa, tak jak ziemię nyską, przyłączył do uposażenia biskupiego. Zaledwie po trzech latach piastowania stolca biskupiego Jarosław umiera, przekazując ziemię nyską Kościołowi, zaś ziemię opolską Mieszkowi Plątonogiemu. Nowo nabyte terytorium było szczególnie cenne dla biskupstwa wrocławskiego, gdyż połączone z pobliską ziemią otmuchowską tworzyło silne, samodzielne władztwo kościelne na pograniczach Śląska. Sukcesy biskupów doprowadziły do konfliktu z kolejnymi książętami piastowskimi, którzy rościli sobie prawo do ziemi nyskiej. Apogeum nastąpiło za panowania Henryka IV, który ostatecznie na łożu śmierci w 1290 roku przekazał prawa książęce biskupowi Tomaszowi II, czego skutkiem było powstanie księstwa biskupiego. Na tle tych wydarzeń powstało miasto Paczków, które było tworem świadomej polityki biskupów wrocławskich[13].

Gród graniczny

edytuj

W odróżnieniu od innych średniowiecznych grodów, rozwijających się dzięki położeniu przy gościńcach czy w pobliżu siedzib feudałów[14], Paczków w założeniach miał chronić południowo-zachodnią granicę księstwa biskupiego. Ulegała one w czasie pewnym przesunięciom. W szczytowym okresie rozwoju księstwa (w XV w.), granica na południu przebiegała pasem głównych szczytów, najpierw Rychlebskich Hor oraz Jeseników, aż do Pradziada (do XIII w. przebiegała podnóżem Gór Złotych). Od północy zaś granica księstwa biegła północnym brzegiem Nysy kłodzkiej aż do Kozielna, za wsią Błotnica kierując się w kierunku gór[15].

Oznacza to, że miasto z trzech kierunków otaczały w bezpośredniej bliskości (maksymalnie kilku kilometrów) dwie lub trzy granice. Ze względu na takie położenie miasta, prawdopodobnie już na samym początku jego istnienia zostało ono silnie ufortyfikowane[16]. W 1389 roku ukończono parafialny kościół katolicki[16], ufundowany przez biskupa Przecława z Pogorzeli, który w XVI w. został włączony w system obronny miasta z powodu obawy przed najazdem Turków.

W końcu XIII wieku w pobliżu miasta istniał zamek, który należał do księcia świdnicko-ziębickiego. Zamek został zniszczony prawdopodobnie na początku XV w. i nie jest znane jego dokładne położenie.

Średniowiecze

edytuj

Jak pisze Henryk Borek „Paczków założono w pobliżu już istniejącej, starszej osady, od której nowe miasto i dawna warownia na granicy państwa biskupiego wzięły nazwy”. Uważa się, że wzmiankowana osada w pobliżu której założono Paczków to obecna wieś Stary Paczków. Pierwsza źródłowa wzmianka o mieście pochodzi z 1254 roku, kiedy to biskup Tomasz I przekazał kasztelanom (wójtom) nyskim Henrykowi i Wilhelmowi wieś Bogunów (Paczkówek) wraz z częścią gruntów wsi Paczkowa (tzw. Stary Paczków). Miasto założono w 1254 r., na surowym korzeniu, a jego lokacji dokonano na prawie magdeburskim. Dokument lokacyjny spisał w Nysie 8 marca 1254[17] roku biskup wrocławski Tomasz I Koźlowarogi. Osada tworzyła miasteczko i otrzymała prawa do:[18]:

  • pastwiska do wspólnego wypasania bydła poza miastem (6 łanów frankońskich)
  • połowu ryb na Nysie i Kamienieckim Potoku (obecnie Biała Woda) dla wszystkich mieszkańców,
  • zwolnienie z małej dziesięciny.

Jako miasto Paczków pojawia się po raz pierwszy w źródłach w roku 1292[19]. Z umowy sprzedaży paczkowskiej łaźni wynika, że już przed 3 lipca 1295 miasteczko (osada) zostało podniesione do rangi miasta (Civitate Patschkaw)[20]. W dokumentach z XIV w. wzmiankowane są kramy rzeźników oraz piekarzy. Mieszkańcy miasta zajmowali się przede wszystkim uprawą roli, hodowlą bydła, rzemiosłem, handlem oraz rybołówstwem ze względu na otaczające ośrodek rzeki[21]. Pobliskie lasy zapewniały rozwój przemysłu drzewnego[13]. Gospodarka jednak nie rozwijała się na tyle mocno, by uchronić miasto przed emigracją mieszczan.

Od 1327 r. Paczków znajdował się pod zwierzchnictwem Czech i dzielił losy polityczne Śląska. Paczków pozostał własnością biskupów wrocławskich do 1810 r.

18 marca 1428 r. Paczków z uwagi na poparcie, jakim darzyło biskupa Konrada, zwolennika Zygmunta Luksemburczyka i przeciwnika husytów, został zajęty przez wojska husyckie, które splądrowały miasto i spowodowały wiele zniszczeń[13][16].

Klęski

edytuj

Ze względu na swoje graniczne położenie i związki z biskupstwem wrocławskim ze zmiennym szczęściem toczyły się losy miasta i jego mieszkańców na przestrzeni wieków. Paczków wielokrotnie przechodził pod panowania czeskie, austriackie i pruskie.

W pierwszych wiekach swojego istnienia Paczków dotknęły typowe dla średniowiecza klęski: głód (lata 1325 i 1632), wielkie pożary (1634 r.) zarazy (1438 r., 1449 r, 1063 r., 1607 r[20]) i zajęcia przez obce wojska (w latach: 1428, 1639, 1648, 1741, 1778).

Przez Paczków w pobliżu centrum miasta przepływają niewielkie cieki Potok Gościcki i Kamienica, a przez przedmieścia rzeka Nysa Kłodzka. Rynek Paczkowa i jego znaczna część leżą znacznie powyżej koryt rzek, ale bliżej położone rzek części miasta były wielokrotnie zalewane przez powodzie (w latach: 1333, 1539, 1560, 1598, 1602, 1775, 1777, 1779, 1780, 1783, 1785, 1826, 1829, 1938, 1997, 2024).

Lata świetności

edytuj
 
Ratusz w Paczkowie

XV wiek przyniósł miastu gwałtowny rozwój gospodarczy, do czego znacznie przyczynili się biskupi za sprawą przywilejów nadawanych miastu. Koniec XV wieku i połowa XVI to okresy największej świetności miasta. Paczków stał się ważnym ośrodkiem wyrobu sukna i handlu, które stanowiły podstawę zamożności miejscowego kupiectwa. Wyroby licznych warsztatów sukienniczych z Paczkowa eksportowano aż do Styrii[22]. W 1420 r. biskup Konrad wydaje zgodę na eksploatację lasu na południe od wsi Gościce (Paczkowski Las), na północno-wschodnim stoku Borówkowej w Górach Złotych przyczyniając się do wzbogacenia miasta. Od 1483 r. funkcjonuje w Paczkowie targ solny, w 1464 i 1476 ponownie powstają cechy tkaczy, rzeźników i piekarzy (1471 r.), kuśnierzy (1481), kowali (1483)[17]. Paczków otrzymał również prawo odbywania czterech jarmarków w ciągu roku i zaczął się intensywnie rozbudowywać. W 1514 r. biskup Jan przekazuje miastu prawo do eksploatacji kamieniołomu we wsi Nova Domo (dzisiejszych Chałupkach) na zboczach góry Jägerberg (Góra Łowiec). W 1526 roku Paczków wraz z całym Śląskiem dostał się pod panowanie Habsburgów austriackich. Obok murowanych kamienic stawianych w miejsce dawnych, drewnianych domów, zaczęły powstawać także obiekty użyteczności publicznej np. renesansowy ratusz wraz z wieżą (1552 r.), szkoła katolicka (1557 r.), lazareth św. Mikołaja za Dolną Bramą (ok. 1560 r.) W 1551 roku powstał browar, a pod koniec XVI wieku miasto otrzymało też dwie linie wodociągów. Przełom XV i XVI wieku to także okres wzmożonych prac przy fortyfikacjach miasta.

Klęski i kres świetności

edytuj

W 1565 roku[23], a następnie w latach 1603 i 1607 ludność Paczkowa dziesiątkują epidemie cholery[17], umiera około 1500 osób. Pierwsza połowa XVII w. była najtragiczniejszym okresem w dziejach miasta. W 1634 roku miasto zostało zniszczone przez pożar, a następnie miasto uległo gospodarczemu zniszczeniu w czasie jednego z oblężeń. Wojna trzydziestoletnia ostatecznie zakończyła okres pomyślności Paczkowa[24]. W 1632 r. w Paczkowie panuje głód, Szwedzi i Saksończycy zajmują miasto i okolice, toczą się walki o miasto. 23 maja 1634 r. wielki pożar niszczy w Paczkowie wiele domów. W latach 1639 do 1648 Paczków i okoliczne wsie wielokrotnie plądrują zarówno wojska szwedzkie, jak i cesarskie. Stacjonujące na zmianę w Paczkowie wojska z wyludnionego miasta tworzą tymczasowe twierdze. Miasto zostaje ponownie spalone. Większość ziem leży odłogiem, miasto jest porośnięte krzakami i chwastami.

Kilkakrotnie miasto otrzymuje materiał budowlany na odbudowę (w latach 1649, 1706, 1729). Niesiona pomoc nie przynosi jednak ze sobą większej poprawy sytuacji. Ostatecznie, po zmianie granicy, która przebiega 5 km od miasta, Paczków traci dawne zaplecze gospodarcze w postaci uzależnionych odeń okolicznych wsi, a tym samym znaczenie gospodarcze i militarne. Liczba mieszkańców w tamtym czasie spadła do (zależnie od źródeł) z około 2800 osób w latach 20. XVII do 100[25][22] albo 700[24] osób w roku 1648. W tamtym czasie zrodziło się przysłowie „Szukaj mnie w Paczkowie”, w znaczeniu ukrycia się w wyludnionym miejscu, gdzie trudno znaleźć człowieka. Paczków w odbiorze jawi się ówcześnie żyjącym jako miasto opuszczone i zapomniane.

W latach 1745–1747 w Paczkowie stacjonują dwa pruskie regimenty. Z powodu ciasnoty zaczyna się szerzyć zaraza pochłaniająca wśród żołnierzy i mieszkańców ofiary, które grzebane są następnie w piwnicach domów[20]. W mieście panuje głód, spowodowany m.in. cłem, jakie wprowadziła cesarzowa Maria Teresa na produkowane w Paczkowie tkaniny.

Na początku sierpnia 1757 r. Paczków zajmują Austriacy. Po powrotnym zdobyciu terenu do Paczkowa wrócił pruski garnizon. 5 lutego 1775 miasto pustoszy wielka powódź. Kolejne nawiedzają miasto w roku 1777 (w lutym z zejściem lodu, i 10 maja) oraz w latach 1779, 1780, 1783, 1785.

W 1778 r. miasto zajmowane jest na zmianę przez austriackie i pruskie oddziały, które otrzymują żywność i paszę dla koni, pieniądze i winiak. W 1807 r. Paczków przechodzi pod dowództwo francuskie. Generał Vandamme wyciska z miasta kontrybucje wojenną na utrzymanie generała i jego oddziałów. W latach 1826 i 1829 Paczków znowu nawiedzają powodzie[20].

Rozwój przemysłu

edytuj

Ożywienie gospodarcze w Paczkowie nastąpiło dopiero w XIX w., kiedy wraz z przejęciem całego Śląska przez władze pruskie zniesiono resztę władzy biskupa i w 1810 r. przeprowadzono sekularyzację księstwa biskupiego. W 1818 roku Paczków włączono do rejencji opolskiej. Od pierwszej połowy XIX wieku gród zaczął odżywać. W 1831 r. powstają pierwsze nowoczesne latarnie w mieście. W 1850 r. powstaje fabryka zapałek.

W 1874 r. uruchomiono linię kolejową, tzw. magistralę podsudecką, łączącą miasto z Nysą i Kamieńcem Ząbkowickim, co pobudziło rozwój lokalnej gospodarki. Wznowiły działanie od dawna istniejące młyny, garbarnia, browar i warsztaty rzemieślnicze. Produkcję rozpoczęły nowe przedsiębiorstwa: fabryka świec Silesia, zakład produkcji przyborów kreślarskich, fabryka mydła, przedsiębiorstwo produkujące złocone ramy, dwie cegielnie, później gazownia, mleczarnia i wodociągi miejskie[24].

W 1868 r. (lub 1873 r.) rozpoczyna działalność fabryka urządzeń gaśniczych i budowy maszyn braci Kieslich. W 1882 fabryka maszyn rolniczych. Od 1880 r. działa fabryka artykułów biurowych Augusta Schneidera. W 1888 r. Joseph Kieslich zakłada parową cegielnię. W 1902 powstaje miejski zakład gazowniczy. W 1907 r. Oskar Biedermann uruchamia Śląską Fabrykę Obróbki Drewna. W 1929 r. Hans Biedermann przenosi swoją fabrykę listew pozłacanych z Magdeburga do Paczkowa. W 1939 zaczyna działać schronisko turystyczne[20].

Wojny światowe

edytuj

Obie wojny światowe nie zostawiły w Paczkowie znaczących śladów. W wyniku działań wojennych II wojny światowej zabudowa miejska Paczkowa ucierpiała w 15%. Na miasto 20 marca 1945 r. spadły jedynie trzy bomby lotnicze, z których jedna zniszczyła cmentarny kościół pw. św. Jana. W połowie marca 1945 roku, na wieść o zbliżającym się froncie, ewakuowano znaczną część mieszkańców, wielu paczkowian dobrowolnie opuściło miasto, kierując się w pobliskie Góry Złote, leżące na terytorium Czechosłowacji (po 1938 r. włączone do Okręgu Rzeszy Kraj Sudetów). 7 maja 1945 r. Paczków zdobył bez walki[23] bliżej nieznany oddział 245 Dywizji Strzeleckiej Armii Czerwonej z 11 Korpusu Piechoty 59. Armii gen. Iwana Korownikowa (I Front Ukraiński) w toku operacji praskiej Armii Czerwonej.

Czasy powojenne

edytuj

Do lipca 1945 r. większość mieszkańców Paczkowa wróciła do swoich domów[23]. W sierpniu 1945 r. Paczków został przekazany polskiej administracji, powołanej przez Sowietów. W wyniku postanowień jałtańsko-poczdamskich miasto zostało przyłączone do Polski. Zniszczone fragmenty miasta odbudowano. W sierpniu 1945 roku rozpoczął się proces wysiedlenia niemieckich mieszkańców Paczkowa, którego największe nasilenie przypada na maj 1946 roku. Jednocześnie na miejsce stopniowo wysiedlanych Niemców przybyli osadnicy polscy i przesiedleńcy z Kresów Wschodnich. Od 1946 Paczków należał do województwa śląskiego, a w 1950 r. został włączony do tworzonego województwa opolskiego.

Po roku 1946 wielu niemieckich byłych mieszkańców Paczkowa, nowe miejsce zamieszkania, ze względu na wysiedlanie ich do brytyjskiej strefy okupacyjnej w Niemczech, znalazło w mieście Einbeck.[26]

Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 151 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Paczkowie[27].

Osobne artykuły: Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Paczkowie i Placówka Straży Granicznej w Paczkowie.

Transport i komunikacja

edytuj
Osobny artykuł: Paczków (stacja kolejowa).
Osobny artykuł: Przejście graniczne Paczków-Bílý Potok.

Demografia

edytuj

Paczków podlega pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku[28].

  • Piramida wieku mieszkańców Paczkowa w 2014 roku[4].


 

Zabytki

edytuj

Do rejestru zabytków wpisane są następujące obiekty[29]:

  • układ urbanistyczny, w ramach średniowiecznego założenia
  • kościół par. pw. Jana Ewangelisty, inkastelowany, gotycki z l. 1361 – 1389, i rozbudowywany w dwóch następnych stuleciach: XV w., XVI w. Wewnątrz studnia zwana tatarską. Kościół jest siedzibą parafii
  • ruina kościoła cmentarnego pw. św. Jana Ewangelisty, z l. 1604 – 1606
  • kaplica pw. św. Mikołaja, z XIX w.
  • kościół ewangelicki, ob. rzymskokat. zakonny, pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, ul. Staszica 27, z l. 1902 – 1903
  • planty miejskie, po 1846 r.
  • mury obronne z dziewiętnastoma basztami oraz trzema wieżami bramnymi, z XIV-XVI w., XIX w., bardzo dobrze zachowane, tzw. śląskie Carcassonne[30] (zob. Fortyfikacje Paczkowa):
    • wieża – brama Wrocławska
    • wieża – brama Ząbkowicka
    • wieża – brama Kłodzka
  • ratusz, z renesansową wieżą z 1550 r. – XVI w., późnoklasycystyczny z l. 1821 – 1822 – XIX w.
  • dom, ul. Armii Krajowej 3, z XIX w.
  • domy, ul. Daszyńskiego 5, 36, z XIX w.
  • willa, ul. Jagiellońska 6, z ok. 1890 r.: ogród dendrologiczny, z ok. poł. XIX w.
  • dom, ul. Kołłątaja 8, z XIX w./XX w.
  • dom, ul. Kościelna 11, z XIX w.
  • dom, ul. Kościuszki 4, z XIX w.
  • domy, ul. Narutowicza 2, 8, 10, 16, z XVII w., XVIII w.-XIX w.
  • dom, ul. E. Plater 2, z poł. XIX w.
  • willa, ul. Pocztowa 19, z XIX w./XX w.: ogród
  • domy, Rynek 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 25, 27, 28, 29, 31, 33, 35, 36, 38, 39, 40, 43, 44, 48, 49, 50, 52, 55, z XV/XVI w., XVII w., XVIII w., XIX w., XX w.
  • folwark, ul. Sienkiewicza 6, z XIX w.: dom, brama wjazdowa, czworak
  • dom, ul. Sienkiewicza 8, z XIX w.
  • domy, ul. Słowackiego 1, 8 nie istnieje, z XVIII w.-XIX w.
  • domy, ul. Wojska Polskiego 4, 17, z XIX w.
  • dom kata miejskiego, ul. Wojska Polskiego 23, z XVIII w., położony poza obrębem murów miejskich – obecnie siedziba Centrum Informacji turystycznej
  • domy, ul. Wrocławska 6, 10, z XVIII w./XIX w.

Paczków – Paczkówek

  • folwark, z XIX w.

inne zabytki:

13 listopada 2012 roku zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji został wpisany na listę Pomników historii[31].

Paczkowski Las

edytuj

Miasto Paczków posiadało las, nadany w 1420 r. Po wojnach śląskich las został oddzielony granicą – Paczków wcielono do terytorium Prus, a las pozostał we władaniu Habsburgów. Nie przeszkadzało to miastu w gospodarczym wykorzystywaniu lasu. Było tak również w okresie międzywojennym (dochód z lasu stanowił 25% miejskich dochodów).

Po objęciu administracji przez władze polskie w 1947 r. przypomniano sobie o miejskim lesie (w Paczkowie znajdowały się zakłady wymagające drewna jako surowca). Jego obszar wynosił 1979,75 ha drzewostanu iglastego. W 1945 r. Czechosłowacja znacjonalizowała las jako własność poniemiecką, jednak jego administracja została wyłączona z ogólnej administracji leśnej. Podczas rozmów o korektach granicznych między Polską i Czechosłowacją strona polska naciskała na prawo Paczkowa do eksploatacji lasu; w zamian za to obiecywała spełnić roszczenia Czechów w rejonie Kudowy-Zdroju, gdzie miasto Nachod posiadało ok. 50 ha terenu.

Ostatecznie w 1949 r. zarówno pretensje polskie, jak i czechosłowackie wygasły. Polskie Ministerstwo Leśnictwa stwierdziło m.in. że korzystanie z lasu paczkowskiego byłoby bezcelowe z powodu utrudnień granicznych, międzynarodowych umów o obrocie drewnem, a także stan taki byłby sprzeczny z zasadami naszej struktury lasów[32].

Wspólnoty wyznaniowe

edytuj

Współpraca międzynarodowa

edytuj

Miasta i gminy partnerskie[34]:

Turystyka

edytuj

Zespół staromiejski w Paczkowie został wymieniony w Kanonie Krajoznawczym Polski[35]. Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku przyznaje Kolarską Odznakę Turystyczną w „Królestwie Pradziada” za odwiedzenie m.in. Paczkowa[36].

15 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Paczków prowadziła trasa „Szlakiem błogosławionej Marii Luizy Merkert”[37].

Sport

edytuj

W mieście gra klub piłkarski Sparta Paczków, założony w 1949 roku[38]

Ludzie związani z Paczkowem

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Paczkowem.

Paczków w literaturze

edytuj

W Paczkowie rozgrywa się akcja wydanej w 2015 roku powieści Aleksandra Sowy pt. „Góra Bogów Śmierci”[39][40].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
  2. ↑ Księstwo Nyskie [online], anv.pl [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-23] (pol.).
  3. ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska, Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008, ISSN 1734-6118.
  4. ↑ a b Paczków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  5. ↑ Ludność w gminach bez miast na prawach powiatu i w miastach na prawach powiatu wg płci. stat.gov.pl. [dostęp 2023-08-25].
  6. ↑ a b Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
  7. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
  8. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
  9. ↑ a b Stenzel 1854 ↓, s. 82.
  10. ↑ Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 179. ISBN 978-83-910595-2-4.
  11. ↑ Józef Lompa, Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej, Głogówek 1847, s. 28.
  12. ↑ Marek Czapliński, Historia Śląska, 2007.
  13. ↑ a b c Anna Maria Rosiek, Praca licencjacka: Fortyfikacje miejskie Paczkowa – forma, konserwacja i współczesne problemy ochrony, 2013.
  14. ↑ Paczków, „gazetapl” [dostęp 2017-02-17] (pol.).
  15. ↑ Od kasztelanii otmuchowskiej do księstwa nyskiego [online], www.glucholazy.info [dostęp 2017-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-09].
  16. ↑ a b c Historia miasta – Paczków – oficjalna strona internetowa [online], www.archiwum.paczkow.pl [dostęp 2017-02-17] (pol.).
  17. ↑ a b c Historia miasta – Paczków – oficjalna strona internetowa [online], www.archiwum.paczkow.pl [dostęp 2017-02-15] (pol.).
  18. ↑ Kalendarium – Paczków – oficjalna strona internetowa [online], www.archiwum.paczkow.pl [dostęp 2017-02-15] (pol.).
  19. ↑ Rafał Eysymontt, Kod genetyczny miasta. Średniowieczne miasta lokacyjne Dolnego Śląska na tle urbanistyki europejskiej, 2009.
  20. ↑ a b c d e Kalendarium – Paczków – oficjalna strona internetowa [online], www.archiwum.paczkow.pl [dostęp 2017-02-17] (pol.).
  21. ↑ Rada Miejska w Paczkowie, Gminny program opieki nad zabytkami Gminy Paczków na lata 2010–2013, 27 maja 2010.
  22. ↑ a b Paczków, „gazetapl” [dostęp 2017-02-15] (pol.).
  23. ↑ a b c Stadtgeschichte [online], www.patschkau.de [dostęp 2017-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-15] (niem.).
  24. ↑ a b c Rada Miejska w Paczkowie, Dziennik Urzędowy Województwa Opolskiego, 28 kwietnia 2016.
  25. ↑ Historia miejscowości – Informacje o mieście – Paczków – Wirtualny Sztetl [online], www.sztetl.org.pl [dostęp 2017-02-15] (pol.).
  26. ↑ Ralf Volkmann, Helga Grasleben: Das Flüchtlingslager Mariental. 1945–1947. Gemeinde Mariental, Landkreis Helmstedt, 1997.
  27. ↑ Okupacja w imię sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944-1956 (fragmenty), „forumemjot”, 9 maja 2012 [dostęp 2018-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-08] (pol.).
  28. ↑ Czy wiesz, że..., [w:] Andrzej Dereń, Polska bardziej polska, „Tygodnik Prudnicki”, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza ANEKS, 8 grudnia 2004, ISSN 1231-904X.
  29. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 78.
  30. ↑ Paczków – śląskie Carcassone. zielonegoscince.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-09)]..
  31. ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 października 2012 r. w sprawie uznania za pomnik historii "Paczków - zespół staromiejski ze średniowiecznym syste... [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  32. ↑ P. Szymkowicz Polsko-czechosłowacki konflikt graniczny na odcinku Śląska Opolskiego i Opawskiego w latach 1945–1947, Opole 2002, s. 160–166.
  33. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14].
  34. ↑ Miasta Partnerskie [online], paczkow.pl [dostęp 2021-05-09] (pol.).
  35. ↑ Kanon Krajoznawczy Polski [online], pttk.pl [dostęp 2024-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  36. ↑ Regulamin Kolarskiej Odznaki Turystycznej w „Królestwie Pradziada” [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08].
  37. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  38. ↑ Skarb - Sparta Paczków [online], 90minut.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  39. ↑ Góra Bogów Śmierci – prezent dla naszych Czytelników. Paczkow24.pl – Jasna Strona Paczkowa. [dostęp 2015-10-14]. (pol.).
  40. ↑ Aleksander Sowa, Góra Bogów Śmierci, marzec 2015, ISBN 978-83-941974-9-0.

Bibliografia

edytuj
  • Gustav Adolf Stenzel: Liber Fundationis Claustri Sanctae Mariae Virginis in Henrichow. Breslau: Josef Max & Komp., 1854.
  • Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, tom 21 N-Ż, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, s. 110–131

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Paczków&oldid=75048944”