Głogówek

miasto w województwie opolskim
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Głogówek i (daw. Górny Głogów, Mały Głogów[1], dodatkowa nazwa w j. niem. Oberglogau; łac. Glogovia minor, cz. Horní Hlohov, dś. Klee Gloge, Kraut Glôge, śl. Gogůwek) – miasto w Polsce położone w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Głogówek. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej, na pograniczu Kotliny Raciborskiej i Płaskowyżu Głubczyckiego, będących częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez niego rzeka Osobłoga.

Głogówek
— miasto w gminie miejsko-wiejskiej —
Ilustracja
Panorama Głogówka
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo  Polska
Województwo  opolskie
Powiat prudnicki
Gmina Głogówek
Data założenia XI wiek
Prawa miejskie 1275
Burmistrz Piotr Bujak
Powierzchnia 22,06 km²
Wysokość 212 m n.p.m.
Populacja (2019)
• liczba ludności
• gęstość
5299
240 os./km²
Strefa numeracyjna 77
Kod pocztowy 48-250
Tablice rejestracyjne OPR
Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, w centrum znajduje się punkt z opisem „Głogówek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Głogówek”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Głogówek”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, plisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Głogówek”
Ziemia50°20′38″N 17°52′02″E/50,343889 17,867222
TERC (TERYT) 1610024
SIMC 0965281
Urząd miejski
Rynek 1
48-250 Głogówek
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Głogówek

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa opolskiego.

Według danych z grudnia 2019 r. miasto liczyło 5299 mieszkańców[2].

Patronką miasta jest św. Kandyda[3].

GeografiaEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Geografia Głogówka.

PołożenieEdytuj

Miasto jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 10 km od granicy z Czechami, na pograniczu Kotliny Raciborskiej i Płaskowyżu Głubczyckiego. Należy do Euroregionu Pradziad. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[4]. Przez granice administracyjne miasta przepływa rzeka Osobłoga. Głogówek położony jest na wysokości 212 m n.p.m.

Środowisko naturalneEdytuj

Klimatogram dla Głogówka
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
 
 
32
 
1
-5
 
 
30
 
3
-4
 
 
31
 
7
-1
 
 
41
 
13
3
 
 
71
 
19
7
 
 
81
 
22
11
 
 
86
 
23
12
 
 
82
 
23
12
 
 
53
 
19
9
 
 
41
 
14
5
 
 
42
 
7
1
 
 
38
 
3
-3
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: climate-data.org

W Głogówku panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Głogówka wynoszą 628 mm. Dominują wiatry zachodnie[5].

Podział miastaEdytuj

Według Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju częściami Głogówka są[6]:

W mieście znajdują się również osiedla:

  • os. Jana Pawła II
  • os. Marii Konopnickiej
 
Widok na centrum Głogówka

NazwaEdytuj

 
Nazwa Głogówek wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie[7]

Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy rośliny należącej do rodziny różowatych – głogu (Crataegus L.). Wywód ten prezentuje topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notujący miasto pod niemieckimi, polskimi oraz łacińskimi nazwami we fragmencie: „Ihren Namen Ober-Glogau (Gorny Glógow, Superior Glogovia) hat die Stadt wahrscheinlich von dem noch heute hie und da wachsenden Hagedorn (pol. głog) erhalten sie wird auch wohl Klein-Glogau oder Weniger-Glogau, polnisch Mały-Glogów, Głogówek, Minor-Glogovia genannt”, czyli w tłumaczeniu na język polski Jego nazwy Ober-Glogau (Gorny Glógow, Superior Glogovia) wzięły się zapewne od głogu, który tu rośnie podobnie jak wzięły je nazwy Klein-Glogau lub Weniger-Glogau, polski Mały-Głogów, Głogówek, Minor Glogovia[8].

W 1475 roku w łacińskich statutach Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Glogouie minoris[9].

W 1750 roku nazwa Głogówek wymieniona została w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Dolnego i Górnego Śląska[10].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod nazwami niemieckimi Klein Glogau oraz Ober Glogau, a także polską Gorny Glogow[11]. Takie same nazwy wyszczególniono w statystycznym opisie państwa pruskiego z 1837 roku[12]. Polskie nazwy Mały Głogów oraz Głogówek w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił górnośląski pisarz Józef Lompa[13].

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[14].

HistoriaEdytuj

ŚredniowieczeEdytuj

 
Zamek w Głogówku

Teren, na którym powstał Głogówek, znajdował się na terytorium zajmowanym przez plemię Opolanów[15].

Pierwsza wzmianka o osadzie Glogovia pochodzi z rosyjskiego źródła z 1076[16]. W 1223 była wzmiankowana jako wieś[17]. Władysław opolski w 1264 ufundował na jej terenie klasztor franciszkanów i nadał prawo niemieckie oraz ściągnął kolonistów niemieckich. Prawdopodobnie tenże władca zainicjował wzniesienie głogóweckiego zamku. Prawa miejskie Głogówek otrzymał 21 grudnia 1275[18][19].

Od 1283 do 1313 Głogówek był siedzibą Bolka I opolskiego. Wcześniej stał tu gród wczesnopiastowski. Po złożeniu hołdu lennego poprzez księcia Bolka I królowi czeskiemu i niemieckiemu księciu elektorowi Wacławowi II w 1291, Głogówek wraz z całym księstwem opolskim zaczął podlegać Królestwu Czech i pośrednio Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu. Po śmierci Bolka i podziale księstwa opolskiego, miasto przypadło jego synowi, Bolesławowi Pierworodnemu.

W 1373 miasto zostało przeniesione na prawo magdeburskie. Książę Henryk I niemodliński w 1379 założył kolegiatę św. Bartłomieja. Nieco później Władysław Opolczyk zbudował pod miastem klasztor Paulinów.

Bernard niemodliński wraz z bratem Bolkiem IV przejęli Prudnik i Głogówek jako oprawę wdowią po śmierci wdowy po Władysławie Opolczyku, która nastąpiła pomiędzy 1418 a 1424. Wkrótce władzę na tym obszarze przejął syn Bolka IV, Bolko V Husyta (Wołoszek). Początkowo sprawował on rządy wraz ze swoim ojcem. Pierwszy zachowany dokument, w którym Bolko V jest wspomniany jako pan Prudnika pochodzi z 6 maja 1425 roku, zaś jego żona Elżbieta Granowska, pasierbica króla Polski Władysława II Jagiełły, jako księżna głogówecka występuje w dokumencie z 5 lutego 1427[20].

Bolko V został samodzielnym władcą Prudnika i Głogówka dopiero w 1426[21]. W 1428 roku na Śląsk wkroczyli husyci. Oddziały husyckie dowodzone przez Walka Kudelnika obległy Głogówek. Książę Bolko V, który wówczas przebywał w Gliwicach nie poszedł miastu na odsiecz, lecz sam przystąpił do husytów. Książę zsekularyzował dobra kościelne w swojej domenie.

Na dworze Bolka V w Głogówku zamieszkał ksiądz Jędrzej Gałka z Dobczyna. Przebywając w Głogówku, między połową kwietnia a 23 czerwca 1449 stworzył Pieśń o Wiklefie oraz łaciński traktat o Wiklefie i jego nauce, stanowiący komentarz do utworu poetyckiego in lingua vulgari (po polsku)[22].

Księstwo głogówecko-prudnickie zostało ponownie przyłączone do księstwa opolskiego z inicjatywy Mikołaja I opolskiego po śmierci Bolka V w 1460 roku[23].

XVI–XX wiekEdytuj

 
Panorama Głogówka z 1636
 
Panorama, Głogówek – (Friedrich Gottlob Endler – 1808 r.)
 
Panorama Głogówka z XVI wieku
 
Rynek w Głogówku (1916)
 
Panorama Głogówka w XVIII w. autorstwa Friedricha Bernharda Wernera
 
Rynek w Głogówku przed 1939

W myśl zawartych z Janem II Dobrym umów Głogówek wraz z całym księstwem opolsko-raciborskim przypadł królom czeskim z dynastii Habsburgów. Udzielali oni opolskiego lenna m.in. Wazom.

Najstarszy znany druk prawdopodobnie wydrukowany w Głogówku pochodzi z 1625[24]. W latach 1625–1635 i jesienią 1643 w mieście trwała epidemia dżumy. W samym 1643 w mieście i na przedmieściach zmarło przez nią ponad 500 osób[25].

Podczas wojny trzydziestoletniej w 1643 Szwedzi w trakcie oblężenia zniszczyli miasto.

Najazd Szwedów na Rzeczpospolitą Obojga Narodów w 1655 roku nie spotkał się początkowo z większym oporem i wojska szwedzkie zajęły w krótkim czasie prawie całe terytorium Korony Królestwa Polskiego i część Wielkiego Księstwa Litewskiego. Prawie wszystkie województwa koronne porzuciły króla Jana II Kazimierza Wazę i przeszły na stronę króla Szwecji Karola X Gustawa. Król Jan Kazimierz musiał wraz z żoną Marią i 1800 osobowym dworem opuścić granice Rzeczypospolitej i udał się do Głogówka, gdzie przebywał na wygnaniu przez dwa miesiące od października 1655 roku. Księstwo opolsko-raciborskie stanowiło uposażenie królowej Marii, a ówczesny właściciel zamku Franciszek Euzebiusz Oppersdorff, mógł odwdzięczyć się parze królewskiej za to, że kilka lat wcześniej w czasie wojny trzydziestoletniej mógł schronić się najpierw na Wawelu, a później w królewskim zamku w Niepołomicach. Żona Oppersdorfa, Anna Zuzanna de Bess, była wcześniej dwórką królowej Marii. Na zamku organizowano sojusze międzynarodowe przeciwko Szwedom i spotkania z wojskowymi stojącymi po stronie króla. Jednym z dworzan przebywających na zamku był poeta barokowy Jan Andrzej Morsztyn. Ludwika Maria wyjechała z Głogówka 28 czerwca 1656 roku, sześć miesięcy po mężu[26].

W XVIII wieku Głogówek podlegał inspekcji podatkowej w Prudniku[27]. W wyniku I wojny śląskiej między Prusami a Austrią miasto wraz z większością historycznego Śląska weszło w granice Prus. W 1765 pożar strawił miasto.

Na początku XIX wieku w Głogówku nadal dominował język polski[28]. Rozwinęło się sadownictwo i warzywnictwo oraz powstały cukrownia i roszarnia lnu.

W 1806 roku Franciszek Joachim Oppersdorff gościł tu Ludwiga van Beethovena, który uciekł do Głogówka przed wojskami Napoleona. Z wdzięczności za gościnę niemiecki kompozytor dedykował jemu swoją IV symfonię B-dur opus 60. Ocalał do dziś klawesyn, na którym grywał Beethoven, obecnie instrument prezentowany jest w Muzeum Wnętrz Zamkowych w Pszczynie[29].

W wydanej w 1863 książce „Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku” Juliusz Roger notuje polskie pieśni ludowe pochodzące z Głogówka[30]. W 1876 otwarto linię kolejową, która połączyła Głogówek z Nysą i Koźlem[31].

W 1911 w Głogówku powstało pierwsze pole golfowe na obecnych terenach Polski związane z rodziną Radziwiłł przez Dorotę Leontyna Maria Radziwiłł[32], zaprojektowane przez C.S.Butchart (wzmianka Niemiecki Rocznik Golfowy 1912 jako prywatne pole w Oberglogau).

Dwudziestolecie międzywojenneEdytuj

 
Synagoga w Głogówku (1930)

Od 1919 Głogówek należał do nowo utworzonej prowincji Górny Śląsk. Prowincja została zlikwidowana w 1938, a 18 stycznia 1941 utworzono ją ponownie.

Podczas plebiscytu na Górnym Śląsku w Głogówku za przynależnością do Niemiec głosowało 96% mieszkańców (5093), 4% mieszkańców (226) głosowało za Polską. W głogóweckim obwodzie wyborczym wygrała opcja niemiecka z 88% (za przynależnością do Polski głosowało 12%).

Podczas III powstania śląskiego, 20 maja 1921 dowództwo Samoobrony Górnego Śląska (Selbstschutz Oberschlesien, SSOS) objął gen. Karl Hoefer, który miał do dyspozycji sztab generalny kierowany przez mjr. Jacobsona oraz Centralę (Zentrale) dowodzoną przez płk. Beckera, a ulokowaną we Wrocławiu. Kwatera gen. Hoefera mieściła się w Głogówku. W bezpośredniej dyspozycji głównodowodzącego znajdowały się tzw. formacje specjalne (Sonderformationen), na ogół pochodne rozmaitych korpusów ochotniczych: oddziały barona Bolko von Richthofena, Semdorfa, Winklera, Kagelmanna, Schlackego, Handy’ego, Brunnera, von Hülsena, Lenczyka, Möllmanna, Wilda, Behrendta i kompania sanitarna Freikorps „Oberland”.

Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938, bojówki hitlerowskie spaliły głogówecką synagogę zbudowaną w 1864. Spalonego budynku jednak nigdy nie rozebrano[33].

II wojna światowaEdytuj

 
Pomnik Wdzięczności w parku miejskim

W latach II wojny światowej niemieccy mieszkańcy Głogówka korzystali z niewolniczej pracy przymusowych robotników z Polski. Robotnicy byli skrajnie wykorzystywani i prześladowani przez niemieckich gospodarzy, a w razie nieposłuszeństwa kierowani do obozów koncentracyjnych. Taki los spotkał Jana Grabowskiego z Nowego Targu[34].

Na początku grudnia 1944 do Głogówka zaczęli przybywać uchodźcy między innymi z Prus Wschodnich. W styczniu 1945 w obecnym Zespole Szkół, Domu Dziecka, na ulicy Batorego i w gimnazjum utworzono lazarety, do których przywożeni byli ranni żołnierze znad Odry. W szpitalu przy ul. Konopnickiej leczeni byli wyżsi rangą oficerowie, m.in. generał Georg Koßmala(ang.) i SS-Oberführer Georg Bochmann. Lżej ranni wojskowi byli ewakuowani w głąb III Rzeszy samolotami z lotniska Rossweide w Nowych Kotkowicach[35].

W lutym 1945 miasto zostało zamienione w twierdzę. Miejscowy volkssturm wraz z robotnikami przymusowymi zaczęli kopać okopy, budować wały i zapory przeciwpancerne. W mieście pozostało około 1500 osób, głównie śląskich gospodarzy. Żandarmeria wojskowa dokonała egzekucji na około 30 niemieckich dezerterach w okolicy ul. Zamkowej i na żwirowni w Rzepczu[35].

18 marca Głogówek został zbombardowany przez sowiecki samolot. Zniszczeniu uległy kamienice na rynku, ratusz, roszarnia i magazyny na ulicy Fabrycznej.

Kocioł GłogówekEdytuj

W okolicach Głogówka okrążono:

344 Dywizja osłaniała ewakuację i ochronę kosztowności (dokumenty, papiery wartościowe, złoto itp.) z Górnego Śląska. W skład taboru wchodziła duża ilość ciężarówek wojskowych (trudna do oszacowania). Tabor w dekadzie marca 1945 stacjonował na dziedzińcu zamkowym i parku, podczas przebicia z kotła został porzucony. Zawartość ładunku nieznana.

W związku z zaistniałą sytuacją, postanowiono ewakuować z miasta pod wieczór 17 marca pozostałych żołnierzy, rannych i uchodźców w kierunku Błażejowic. Kiedy pierwsi Rosjanie zbliżali się do wioski Wierzch stało się jasne, że jedynym rozwiązaniem będzie próba przebicia w kierunku Racławice Śląskie – Osobłoga, w której znajdowały się wojska niemieckie. W komunikacie radiowym przesłanym do dowództwa XXIV Korpusu Armijnego gen. Jolasse poinformował o rozpoczęciu wyłomu na Racławice Śląskie o godz. 17.00. Warunkiem powodzenia akcji było utrzymanie miejscowości Wierzch i zabezpieczenie odwodów w okolicy Zawada i Leśnik. Podczas zaciętych walk o wieś po obu stronach zginęło wielu żołnierzy oraz uchodźców i mieszkańców. Atutem niemieckich wojsk była dobrze rozlokowana artyleria, która skutecznie powstrzymała radzieckie natarcie. Zniszczono kilka rosyjskich czołgów. Sukces wojsk niemieckich był jednak bardzo kosztowny. Musiano pozostawić ciężki sprzęt, pojazdy, ciężarówki, armaty oraz ostatnie działa szturmowe, które zalegały na odcinku kilku kilometrów. Ostatnie walki miały miejsce w samych Racławicach Śląskich, gdzie Rosjanie niespodziewający się ataku pozostawili niewielkie siły. Wojsko razem z uchodźcami (można przypuszczać, że było ich kilka tysięcy) utworzyło falę, która przetoczyła się przez wąską lukę rosyjskiego frontu. Nie wszystkim żołnierzom niemieckim udało się przebić przez tak zwany „kocioł”. Znane są przypadki, chodzi głównie o Estończyków z Waffen-SS, którzy osłaniając tyły nie zdążyli się przebić, tworzyli więc odizolowane punkty oporu. Wieczorem z 19/20 marca cała gmina Głogówek była w rękach sowieckich.

19 marca 1945 roku jednostki niemieckie zostały wyparte z miasta przez oddziały 135 i 245 dywizji piechoty 115 korpusu piechoty 59 armii 1 Frontu Ukraińskiego (po wojnie ku ich czci odsłonięto w parku miejskim Pomnik Wdzięczności)[36]. Po wyparciu oddziałów niemieckich miasto zostało przejęte przez polską administrację.

Czasy polskieEdytuj

Po II wojnie światowej zamek w Głogówku został przejęty przez władze polskie i stał się własnością gminy. Do lat 50. niszczejący zamek nie był objęty opieką konserwatorską. Pomimo adaptacji części zamku na schronisko młodzieżowe, muzeum regionalne, galerię malarstwa Jana Cybisa i domu kultury oraz drobnych prac remontowych zamek wciąż wymaga gruntownej konserwacji. W roku 2005 zamek sprzedano prywatnemu inwestorowi, jednak w 2013 wrócił on do gminy Głogówek[37].

Od 1950 Głogówek leży w granicach województwa opolskiego, przy czym były to trzy różne jednostki administracyjne funkcjonujące w latach 1950–1975, 1975–1998 oraz współczesne od 1999.

Po pierwszych wyborach do samorządu terytorialnego w Polsce po jego przywróceniu w 1990 roku burmistrzem miasta został Hans Borsutzky.

DemografiaEdytuj

Według danych GUS z 30 czerwca 2018, Głogówek miał 5614 mieszkańców (25. miejsce w województwie opolskim i 558. w Polsce), powierzchnię 22,1 km² (8. miejsce w województwie opolskim i 262. miejsce w Polsce) i gęstość zaludnienia 254 os./km²[38].

Mieszkańcy Głogówka stanowią około 10% populacji powiatu prudnickiego, co stanowi 0,57% populacji województwa opolskiego.

Głogówek podlega pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku[39].

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźny
jednostka osób % osób % osób %
populacja 5607 100 2909 51,9 2598 48,1
gęstość zaludnienia

(mieszk./km²)

240 132 118

Liczba mieszkańców miastaEdytuj

1858 – 3937[40]
1895 – 5706[40]
1933 – 7356[41]
1936 – 7742[40]
1939 – 7594[41]
1946 – 4532
1980 – 6232
1995 – 6630[42]
1996 – 6567[42]
1997 – 6469[42]
1998 – 6411[42]
1999 – 6451[42]
2000 – 6410[42]
2001 – 6362[42]
2002 – 6144[42]
2003 – 5948[42]
2004 – 5904[42]
2005 – 5846[42]
2006 – 5764[42]
2007 – 5742[42]
2008 – 5755[42]
2009 – 5731[42]
2010 – 5731[42]
2011 – 5774[42]
2012 – 5756[42]
2013 – 5770[42]
2014 – 5702[42]
2015 – 5608[42]
2016 – 5573[42]
2017 – 5607[42]


Piramida wieku mieszkańców Głogówka w 2014 rokuEdytuj


 [43]

ZabytkiEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Zabytki w Głogówku.
 
Replika Grobu Pańskiego
 
Klasztor franciszkanów – brama
 
Późnorenesansowy ratusz
 
Kamienice w rynku

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[44]:

  • kościół – kolegiata par. pw. św. Bartłomieja, z 1380-XVIII w. Rzadko spotykana gotycka architektura z barokowym wystrojem wnętrza z freskami Franciszka Sebastiniego i sztukateriami Jana Schuberta. Kościół nazywany jest Perłą Opolskiej Ziemi
    • kaplica Oppersdorffów w kościele parafialnym z 1400 r. Wewnątrz alabastrowy nagrobek i sklepienie z kamiennymi wspornikami
  • kościół cmentarny pw. Świętego Krzyża, szachulcowy z 1705 r., na cmentarzu
  • zespół klasztorny franciszkanów, z XIV/XV w. – XIX w.: kościół pw. św. Franciszka z XV w., pierwotnie gotycki, przebudowany w XVII w.; klasztor
  • kaplica „Boży Grób” – replika Grobu Pańskiego powstała w 1634 r., 1714 r., 1822 r., z elementami neogotyckimi, jedna z trzech w Polsce kaplic grobu Chrystusa niewchodzących w skład większych zespołów (pozostałe znajdują się w Żaganiu i Potępie); ul. Świerczewskiego
  • kaplica pw. Najśw. Panny Marii na „Glinianej Górce”, z 1779 r., na miejscu poprzedniej z 1638 r., 1781 r., 1950 r.
  • cmentarz żydowski, zabytkowy z poł. XIX w. / XX w.
  • zespół zamkowy, z XVI-XX w.: manierystyczny zamek Oppersdorffów górny i dolny z lat 1561–1571, rozbudowany w XVII w., trójskrzydłowy, z narożnymi wieżami, ozdobnymi portalami i kaplicą z polichromią Franciszka Sebastiniego. Obecnie część zamku zajmuje Muzeum Regionalne; budynek bramny – brama zamkowa – folwarczna barokowa z 1700 r., ul. Generała Karola Świerczewskiego; park, obecnie miejski
  • mury obronne, z XIV/XV w., 1600 r.
  • baszta strażniczo-więzienna zbudowana w 1595 r.
  • zespół szpitalny, ul. Piastowska, z 1773 r.: kaplica – kościół pw. św. Mikołaja, szpital, na miejscu kompleksu szpitalnego z początku XIV wieku, obecnie dom mieszkalny
  • wieża wodna, z 1597 r.
  • ratusz, późnorenesansowy z 1608 r., 1880 r., z wieżą na rynku
  • dom, ul. Głubczycka 33 (d. 35)
  • domy, ul. Kościelna 4, 12, z XVIII w., XIX w.
  • domy, ul. Mickiewicza 1, 9 (d. 13), 11 (d. 15), 13 (d. 17), 15 (d. 19), z XVIII w., XIX w.
  • d. zajazd, ul. Pasternak 2, z XVII-XVIII w., 1962 r.
  • winiarnia, ul. Pasternak / ul. Powstańców, z XVI w.
  • dom, ul. Piastowska 35, z poł. XIX w.
  • domy, Rynek 1, 2, 3, 4, 5, 8 nie istnieje, 12 (d. 14), 13 (d. 15); 14 (d. 16), 16 (d. 18), 17 (d. 19), wypisany z księgi rejestru; 18 (d. 20), 19 (d. 21), 21 (d.30); 22 (d. 31), 24 (d. 33), 30 (d. 38), 31 (d. 39), wypisany z księgi rejestru; z XVII w., XVIII w., XIX w., XX w.
  • dom Sebastiniego, Rynek 25 (d. 34), z poł. XVIII w., XIX w., wypisany z księgi rejestru
  • domy, ul. Świerczewskiego 3, 4 wypisany z księgi rejestru, 5, 8, 10, 12, 14, 18, 20, 21, 26, 30, 32, 38, XVII, XVIII w./XIX w.
  • dom, ul. Zamkowa 19, z XVIII w.-XX w.

inne zabytki:

  • synagoga z 1864 r.
  • cmentarz ewangelicki, zaniedbany
  • cmentarz żołnierzy niemieckich poległych w czasie II wojny światowej z 1945 r.

TransportEdytuj

 
Stacja kolejowa w Głogówku

Transport drogowyEdytuj

Przez Głogówek przebiega droga krajowa:

Sieć uzupełniają droga wojewódzka:

Transport kolejowyEdytuj

Głogówek
Linia 137. Katowice – Legnica (88,597 km)
   
Twardawa
odległość: 8,978 km
  
odległość: 9,142 km
Linia Głogówek – Głogówek Winiary (0,000 km)
   
Głogówek Winiary
odległość: 2,700 km
  

Komunikacja miejskaEdytuj

Na terenie miasta funkcjonuje komunikacja miejska, świadczenie usług zleca Urząd Miasta.

Transport zbiorowy realizowany jest przez Państwową Komunikację Samochodową.

Miasto posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Prudnikiem, Opolem, Krapkowicami, Głuchołazami, Kędzierzynem-Koźlem i Głubczycami[45].

OświataEdytuj

 
Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Króla Jana Kazimierza

Na terenie Głogówka działają: 2 przedszkola, 3 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, 3 licea ogólnokształcące, 1 szkoła branżowa I stopnia, 2 technika i 1 szkoła policealna[46].

Przedszkola
  • Publiczne Przedszkole nr 3, ul. Powstańców 16
  • Publiczne Przedszkole nr 4, ul. Korfantego 3

Szkoły podstawowe

  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Marii Skłodowskiej-Curie, ul. Jana Pawła II 1[47]
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Henryka Sienkiewicza, ul. Sobieskiego 6
  • Specjalna Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Batorego 2[48]

Szkoły policealne

  • Szkoła Policealna dla Dorosłych, ul. Powstańców 34[49]
 Gimnazja
  • Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Króla Jana Kazimierza, ul. Kościuszki 10[50]
  • Specjalne Gimnazjum nr 3, ul. Batorego 2[48]

Szkoły ponadgimnazjalne

  • Branżowa Szkoła I Stopnia, ul. Powstańców 34[49]
  • Liceum Ogólnokształcące, ul. Powstańców 34[49]
  • Technikum, ul. Powstańców 34[49]
  • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, ul. Powstańców 34[49]
  • Specjalna Szkoła przysposobienia zawodowego, ul. Batorego 2[48]
  • Liceum Uzupełniające dla Dorosłych, ul. Powstańców 34[49]
  • Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące, ul. Powstańców 34[49]
  • Technikum Uzupełniające dla Dorosłych, ul. Powstańców 34[49]

KulturaEdytuj

Stałe imprezy kulturalneEdytuj

  • Dni Głogówka – impreza plenerowa organizowana corocznie w lipcu na głogóweckim rynku[51]
  • Śląski Festiwal Ziemi Prudnickiej im. Ludwiga van Beethovena – festiwal muzyki klasycznej odbywający się corocznie w październiku w Prudniku i Głogówku[52][53]

Odniesienia w kulturze masowejEdytuj

Media lokalneEdytuj

PrasaEdytuj

  • Życie Głogówka – miesięcznik wydawany przez Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Głogówku opisujący głównie wydarzenie związane z pracą placówek oświatowych.
  • Nowiny z Głogówka – niezależny dwutygodnik o profilu politycznym, podejmujący tematykę samorządową.
  • Tygodnik Prudnicki
  • Prudnik24
  • Gazeta Pogranicza

TelewizjaEdytuj

  • TV Prudnik (TV Pogranicza)

PortaleEdytuj

  • Teraz Prudnik[54] (do 2017 Tygodnik Prudnicki[55])
  • prudnik24.pl[56]

ReligiaEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Religia w Głogówku.
 
Kolegiata św. Bartłomieja (1380 r. – XVIII w.)
 
Szachulcowy, cmentarny kościół pw. Świętego Krzyża z 1705 r.

Wspólnoty wyznanioweEdytuj

Kościół rzymskokatolickiEdytuj

Dekanat Głogówek

CmentarzeEdytuj

Nieistniejące obiekty sakralneEdytuj

  • synagoga (nieczynna)
  • kościół ewangelicki (nie istnieje)

SportEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Sport w Głogówku.

Głównym podmiotem odpowiedzialnym za sport i rekreację w mieście jest Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Głogówku[57].

Obiekty sportoweEdytuj

  • Stadion Miejski (ul. Damrota)
  • Kąpielisko Gminne (ul. Kąpielowa)
  • Korty tenisowe (ul. Targowa)
  • Strzelnica sportowa (ul. Winiary)
  • Boisko pełnowymiarowe
  • Hala Sportowa przy Publicznym Gimnazjum Nr 1
  • Boiska ORLIK 2012

Kluby sportoweEdytuj

PolitykaEdytuj

 
Ratusz

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Organem wykonawczym jest burmistrz. W wyborach samorządowych w 2018 na urząd został wybrany Piotr Bujak[59]. Siedzibą władz jest Urząd Miejski na Rynku.

Rada MiejskaEdytuj

Mieszkańcy Głogówka wybierają do swojej Rady Miejskiej 3 radnych (3 z 15). Pozostałych 12 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Głogówek[60].

Radni Rady Miejskiej VIII kadencji wybrani w wyborach samorządowych w 2018:

  • Niezależni Razem (7 mandatów) – Andrzej Wawer, Piotr Samson, Tadeusz Wrona, Bogusława Poremba, Jan Hojdem, Mariusz Wdowikowski, Józef Kowaś
  • Gmina Głogówek – Wspólna Sprawa (4 mandaty) – Jerzy Kunert, Marcin Kus, Joachim Sobek, Fabian Patron
  • Mniejszość Niemiecka (2 mandaty) – Tomasz Nosol, Róża Zgorzelska
  • Porozumienie dla Gminy Głogówek (2 mandaty) – Grzegorz Thiel, Piotr Bujak

Budżet miastaEdytuj

Budżet miasta Głogówka
Lp. Rok Budżet
1 2009 34,2 mln. zł.
2 2010 34,7 mln. zł.
3 2011 33,5 mln. zł.
4 2012 37,7 mln. zł.
5 2013 37,5 mln. zł.
6 2014 41,3 mln. zł.
8 2015 38,8 mln. zł.
9 2016 45,0 mln. zł.

Lista burmistrzówEdytuj

Czasy niemieckie[61][62]

  • Peter Otta (1544)
  • Adam Rotter (1606)
  • Martin Schneider (1615)
  • Valentin Karas von Bombstein (1625)
  • Georg Heinrich Friese (1653)
  • Michael Rehorn (1662)
  • Georg Heinrich Slawikowsky (1683)
  • Elias Pietruschka (1683)
  • Hieronymus Carove (1683–1689)
  • Johann Reverti (1689–1691)
  • Wenzel Jaschick (1691–1695)
  • Franz Mitschke (1695–1696)
  • Johann Anton Rotter (1697–1702)
  • Johann Riedel (1703)
  • Peter Arlerth (1704)
  • Franz Xavier Riedel (1705–1708)
  • Peter Arlerth (1710–1711)
  • Johann Franz Herrmann (1712–1717)
  • Peter Arlerth (1717–1718)
  • Leopold Ziendetti (1718–1721)
  • Johann Thadäus Riedel (1722–1736)
  • Anton Ignatz Riedel (1736–1739)
  • Wenzel Michael Alberti (1739–1760)
  • Johann Kurz (1760–1767)
  • Joseph Sammberger (1767–1772)
  • George Grachus (1772–1775)
  • Franz Karl Thomeczek (1775–1788)
  • Anton Glatzel (1796–1807)
  • Schwand (1807–1810)
  • Maier (1810–1811)
  • Schwanzer (1811–1815)
  • Bürg (1815–1817)
  • Heinrich Hasse (1817)
  • Joseph Lindner (1823–1854)
  • Dr. Heinrich Schnurpfeil (1854–1867)
  • Engel (1867–?)
  • Troska (1888)
  • Reinhold Freyhube (1898–1909)
  • Heinrich Smikalla (1917–1926)
  • Hensel (1926–1927)
  • Felix Scholz (1927–194?)
  • Eckert (1945)

Rzeczpospolita Polska i PRL

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
  • Tyrała (1945–1946)
  • Ludwik Stanisławczyk (1946)
  • Wiktor Les (1946–1949)

III Rzeczpospolita

  • Hans Borsutzky (1990–1994)
  • Karl Kopacz (1994–1998)
  • Jan Mencler (1998–2006)
  • Andrzej Jan Kałamarz (2006–2018)
  • Piotr Bujak (od 2018)

Miasta partnerskieEdytuj

Miasta i gminy partnerskie[63]
Miasto Kraj Data podpisania umowy
Osobłoga   Czechy 1998
Rietberg   Niemcy 1998
Vrbno pod Pradědem   Czechy 2002

Ludzie związani z GłogówkiemEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Głogówkiem.

Honorowi Obywatele MiastaEdytuj

Zasłużeni dla Miasta i Gminy GłogówekEdytuj

Odznaka honorowa „Zasłużony dla Miasta i Gminy Głogówek” jest przyznawana osobom, instytucjom, organizacjom społecznych, gospodarczych i politycznych jako wyraz uznania i wdzięczności za zasługi dla miasta i gminy Głogówek[64].

  • Lesław Niziński (2002)
  • Zygmunt Wojas (2002)
  • Krystian Knicz (2002)
  • Barbara Grzegorczyk (2006)
  • Bolesław Osadkowski (2006)
  • Józef Matysek (2006)
  • Ursula Trinczek (2010)
  • Albert Szyndzielorz (2010)
  • Bronisław Kielański (2010)
  • Waldemar Kurspiot (2010)
  • Ryszard Kinder (2014)
  • Krzysztof Hura (2014)
  • Marian Duda (2019)
  • Tadeusz Kłuskiewicz (2019)
  • Henryk Larysz (2019)
  • Andrzej Szała (2019)

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Akta miasta Głogówka, Archiwum Państwowe w Opolu, 1508–1940 [dostęp 2020-09-27].
  2. ↑ Magdalena Bernard, Monika Domaradzka, Raport o stanie gminy - Gmina Głogówek, bip.glogowek.pl, 21 maja 2019 [dostęp 2020-07-02].
  3. ↑ Św. Kandyda - Patronka miasta, [w:] Patronowie, parafia.glogovia.pl, 29 kwietnia 2019 [dostęp 2020-02-22].
  4. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa, bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  5. ↑ Klimat: Głogówek: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-02-20].
  6. ↑ Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia – Dziennik Ustaw, dziennikustaw.gov.pl [dostęp 2020-01-31].
  7. ↑ Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
  8. ↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 1063.
  9. ↑ Franz Xaver Seppelt, Die Breslauer Diözesansynode vom Jahre 1446, 1912 [dostęp 2020-09-27] (niem.).
  10. ↑ Fryderyk Wielki, Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750, sbc.org.pl, 1750 [dostęp 2020-09-27] (pol.).
  11. ↑ Johann Knie 1830 ↓, s. 929.
  12. ↑ Leopold Freiherr von Zedlitz-Neukirch, Der Preußische Staat in allen seinen Beziehungen (...) Dritter Band, Berlin: Verlag von’August Hirschwald, 1837, s. 133.
  13. ↑ Józef Lompa, Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej, Głogówek 1847 [dostęp 2020-09-27] (pol.).
  14. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  15. ↑ Alexander Gosciniak, Wojny Na Terytorium Sląska: 1000 - 1815. Tom 1, Alexander Gosciniak, ISBN 978-83-930386-5-7 [dostęp 2020-07-14] (pol.).
  16. ↑ Historia Głogówka, gminaglogowek.info [dostęp 2020-05-06].
  17. ↑ Opolszczyzna, listopad 1961, s. 10.
  18. ↑ Głogówek – HKKNOS [dostęp 2020-05-06] (pol.).
  19. ↑ Głogówek – Historia – Interaktywny Portal Turystyczny Perły Polski, www.perlypolski.pl [dostęp 2020-05-06].
  20. ↑ Terytorialne podziały Opolszczyzny w XIII-XV w.
  21. ↑ Bolesław V Wołoszek (Husyta, głogówecki) – POCZET.COM, www.poczet.com [dostęp 2019-09-21].
  22. ↑ Roman Marcinek, Encyklopedia Polski, Kluszczyński, 1996, s. 18, ISBN 978-83-86328-60-4 [dostęp 2020-07-14] (pol.).
  23. ↑ księstwo strzelecko-niemodlińskie – FOTO.POCZET.COM, www.poczet.com [dostęp 2020-05-06].
  24. ↑ Ciurlok 2018 ↓, s. 97.
  25. ↑ Cmentarz parafialny, parafia.glogovia.pl [dostęp 2020-05-06].
  26. ↑ Sebastian Duda, Głogówek – tutaj Jan Kazimierz romansował z nastolatką, a Beethoven pobrał zaliczkę za V Symfonię, wyborcza.pl, 17 września 2018 [dostęp 2020-05-06].
  27. ↑ Historia Powiatu Prudnickiego - Starostwo Powiatowe w Prudniku, www.powiatprudnicki.pl [dostęp 2020-11-09].
  28. ↑ Dorota Borowicz, Mapy narodowościowe Górnego Śląska od połowy XIX wieku do II Wojny Światowej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 36, ISBN 83-229-2569-7, OCLC 69318732.
  29. ↑ Franciszek Dendewicz, Ludwig van Beethoven, [w:] Lidia Procner, Sławne postacie pogranicza polsko-czeskiego Euroregionu Pradziad – wspólne dziedzictwo historyczne, Czesław Kowalczyk, Nysa: powiat nyski, 2007, s. 16, ISBN 978-83-60431-09-2.
  30. ↑ Juliusz Roger 1863 ↓.
  31. ↑ 130 lat linii kolejowej Kędzierzyn Koźle – Racławice Śląskie – Prudnik – Nysa – Kamieniec Ząbkowicki, raclawice.net [dostęp 2020-05-06].
  32. ↑ Dorota Leontyna ks. Radziwiłł na Nieświeżu h. Trąby, Sejm-Wielki.pl [dostęp 2020-05-06].
  33. ↑ Synagoga w Głogówku (ul. Szkolna 1), sztetl.org.pl [dostęp 2020-07-14].
  34. ↑ S. Łukowski, Zbrodnie hitlerowskie, w Łambinowicach i Sławięcicach na Opolszczyźnie w latach 1939–1945, Katowice 1965, s. 111.
  35. ↑ a b Dragomir Rudy, Działania zbrojne w okolicach Głogówka w marcu 1945 r., Prudnik24, 19 stycznia 2014 [dostęp 2020-07-14] (pol.).
  36. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ​ISBN 83-217-2709-3​, s. 489.
  37. ↑ Krzysztof Strauchmann, Gmina Głogówek odzyskała zamek Oppersdorffów, Nowa Trybuna Opolska, 2 października 2013 [dostęp 2020-09-27] (pol.).
  38. ↑ GUS, Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2018 r. Stan w dniu 30 VI, stat.gov.pl, 12 października 2018 [dostęp 2020-05-08] (pol.).
  39. ↑ Czy wiesz, że..., [w:] Andrzej Dereń, Polska bardziej polska, „Tygodnik Prudnicki”, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza ANEKS, 8 grudnia 2004, ISSN 1231-904X.???
  40. ↑ a b c Demografia, sztetl.org.pl [dostęp 2020-01-31].
  41. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt, web.archive.org, 6 września 2017 [dostęp 2020-01-31] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-06].
  42. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Głogówek w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2020-01-31] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  43. ↑ Głogówek w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  44. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 104–106. [dostęp 2013-01-09].
  45. ↑ Odjazdy Głogówek, pks.glubczyce.pl [dostęp 2020-09-12].
  46. ↑ Głogówek w liczbach. Głogówek - Zabytki, atrakcje i noclegi, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2020-07-13] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  47. ↑ Szkoła Podstawowa nr 1 im. Marii Skłodowskiej-Curie w Głogówku, www.sp1glogowek.szkolnastrona.pl [dostęp 2020-07-12].
  48. ↑ a b c Aktualności, web.archive.org, 18 maja 2019 [dostęp 2020-07-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-18].
  49. ↑ a b c d e f g h Zespół Szkół w Głogówku, www.zsglogowek.pl [dostęp 2020-07-12].
  50. ↑ Wiedza, www.gimglogowek.pl [dostęp 2020-07-12].
  51. ↑ Krzysztof Strauchmann, Dni Głogówka 2019. Będą koncerty na Rynku. Wstęp wolny [PROGRAM], Nowa Trybuna Opolska, 21 czerwca 2019 [dostęp 2020-05-08] (pol.).
  52. ↑ POK Prudnik – Festiwal, pok-prudnik.pl [dostęp 2020-05-08].
  53. ↑ XXVI Śląski Festiwal Ziemi Prudnickiej im. Ludwiga van Beethovena zakończony – Aktualności – Starostwo Powiatowe w Prudniku, powiatprudnicki.pl [dostęp 2020-05-08].
  54. ↑ Teraz Prudnik! [dostęp 2020-07-14] (pol.).
  55. ↑ Tygodnik Prudnicki - Twoja ulubiona gazeta, tygodnikprudnicki.pl [dostęp 2020-07-14].
  56. ↑ Gazeta Prudnik24 i portal informacyjny - Prudnik, Głubczyce, Głuchołazy, Prudnik24 [dostęp 2020-07-14] (pol.).
  57. ↑ Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Głogówku - MGOK Głogówek, mgok.glogowek.pl [dostęp 2020-07-12].
  58. ↑ Skarb - Fortuna Głogówek, www.90minut.pl [dostęp 2020-07-12].
  59. ↑ Wybory samorządowe 2018, wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2020-02-21].
  60. ↑ Adam Myśków, OFICJALNE wyniki wyborów w powiecie prudnickim [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  61. ↑ Rolf Jehke, Stadt Oberglogau, territorial.de [dostęp 2020-06-25].
  62. ↑ Głogówek, Academic dictionaries and encyclopedias [dostęp 2020-07-15] (niem.).
  63. ↑ Miasta partnerskie – Gmina Głogówek, glogowek.pl [dostęp 2020-01-31].
  64. ↑ Honorowi i Zasłużeni, gminaglogowek.info [dostęp 2020-02-20].

BibliografiaEdytuj

  • Jerzy Ciurlok: O drukarzach, drukarniach i drukach śląskich. Mikołów, Katowice: Regionalny Instytut Kultury w Katowicach, 2018. ISBN 978-83-952024-1-4.
  • Johann Knie: Alphabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien... Breslau: Barth und Comp., 1830.
  • Felix Triest: Topographisches Handbuch von Oberschlesien. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
  • Juliusz Roger: Pieśni Ludu Polskiego na Górnym Śląsku. Wrocław: Juliusz Roger, 1863.

Linki zewnętrzneEdytuj

Informacje w projektach siostrzanych
   Multimedia w Wikimedia Commons
   Informacje w Wikipodróżach
   Definicje słownikowe w Wikisłowniku
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Głogówek&oldid=62117801”