Tour de Pologne

organizowany cyklicznie wyścig kolarski w Polsce

Tour de Pologne (pol. Wyścig dookoła Polski, oficjalny skrót TdP) – wieloetapowy szosowy wyścig kolarski, przeprowadzany cyklicznie na terytorium Polski, będący jedną z najbardziej prestiżowych międzynarodowych imprez sportowych w Polsce organizowanych regularnie. Od 1. edycji w 1928 do 49. edycji w 1992 posiadał status wyścigu amatorskiego (jedynie w 1974 wyjątkowo rozgrywany był w formule open z udziałem zawodowców). Od 1993 – po przejęciu organizacji przez Lang Team kierowany przez Czesława Langa – jest w pełni zawodowy. Od 2005 należał do cyklu UCI ProTour, od 2009 do UCI World Ranking, od 2011 do UCI World Tour.

Tour de Pologne
Szczegóły wyścigu
DyscyplinaKolarstwo szosowe
Data powstania1928
Liczba edycji81 (in 2024)
Częstotliwośćco roku (sierpień)
TypWyścig wieloetapowy
PaństwoPOL Polska
OrganizatorLang Team
Dyrektor wyściguCzesław Lang
Strona internetowaOficjalna strona
Kategorie2.5 (1996-1997)
2.4 (1998-1999)
2.3 (2000-2001)
2.2 (2002-2004)
2.PT (2005-2010)
2.UWT (2011-)
CyklUCI World Tour
Zwycięzcy
Ostatni zwycięzcaDEN Jonas Vingegaard
Najwięcej zwycięstwPOL Marian Więckowski
POL Dariusz Baranowski
POL Andrzej Mierzejewski
(3 zwycięstwa)
Aktualne wyścigi
Ostatnia edycja :
Tour de Pologne 2024
Dokumentacja

Całkowita długość trasy danej edycji TdP wynosi około 1200 kilometrów. Od 1999 do 2005 wyścig kończyła górska czasówka z metą na Orlinku w Karpaczu. W 2008 trasę przeniesiono na wschód kraju. Od tego momentu meta wyścigu usytuowana jest w Krakowie. W 2016 r. po raz pierwszy zorganizowano również Tour de Pologne kobiet – inauguracyjna edycja rozpoczęła się dzień po zakończeniu wyścigu mężczyzn.

Historia

edytuj
 
TdP 2004, etap górski
 
Start TdP 2005 we Wrocławiu
 
Peleton TdP 2006 na ulicach Torunia
 
w Olsztynie
 
W okolicach Świdnicy
 
Finał w Karpaczu
 
TdP 2011 w Warszawie
 
TdP 2013

XX-lecie międzywojenne

edytuj

Wstępne koncepcje przeprowadzenia w odrodzonej i niepodległej Polsce wieloetapowej imprezy kolarskiej – wzorowanej na coraz popularniejszym Tour de France – pojawiały się już na początku lat 20. XX wieku. Bardziej realnych kształtów pomysły te nabrały jednak dopiero kilka lat później, gdy konkretny projekt jej organizacji przedstawiły wspólnie: Warszawskie Towarzystwo Cyklistów i dziennik Przegląd Sportowy. To właśnie z ich inicjatywy postanowiono późnym latem 1928 r. rozegrać I Bieg Kolarski dookoła Polski (pierwsza i oryginalna nazwa TdP). Jego historyczna, premierowa edycja odbyła się w dniach 7–16 września 1928. Na starcie stanęło 71 kolarzy, a do mety dojechało 43. Z nich – po przejechaniu prawie 1500 km, podzielonych na 8 etapów – najlepszym okazał się Feliks Więcek z Bydgoskiego Klubu Kolarskiego (zwycięzca aż 6 etapów).

Do wybuchu II wojny światowej odbyły się jeszcze cztery edycje narodowego touru, z których dwie – w latach 1937 i 1939 – wygrał „tygrys szos” – Bolesław Napierała. 4. edycja (1937) była pierwszą, w której – oprócz Polaków – udział wzięli także obcokrajowcy. Na starcie stanęły bowiem drużyny: Węgier, Rumunii oraz kombinowana (po dwóch zawodników) ekipa francusko-włoska. Wówczas to po raz pierwszy przyznano również nagrody pieniężne (12 tys. franków dla zwycięskiego zespołu i 5 tys. franków dla indywidualnego triumfatora).

Pierwsze wyścigi znacznie różniły się od współczesnych. Etapy były o wiele dłuższe (często na dystansie ok. 300 km), kolarze notorycznie łapali „gumy” na szutrowych drogach, a w celu zaspokojenia głodu przerywali jazdę, by skorzystać z przygotowanych posiłków.

Wyścig amatorski po II wojnie światowej

edytuj

Po zakończeniu działań wojennych wrócono do idei kolarskiej walki dookoła Polski. W 1947, po 8-letniej przerwie, dzięki współpracy: Polskiego Związku Kolarskiego, wydawcy prasowego „Czytelnik” i grupy dziennikarzy udało się reaktywować wyścig. Zwycięzcą po przejechaniu zaledwie czterech etapów i 606 km (najkrótsza trasa w całej historii TdP) okazał się Stanisław Grzelak (Tramwajarz Łódź). Tę edycję żartobliwie nazwano „kieszonkową” (z racji bardzo krótkiej trasy) lub „gumową” (z powodu dużej liczby przebitych dętek). 22 czerwca 1948 po raz pierwszy etap TdP wygrał obcokrajowiec – Szwed Olle Persson (WarszawaOlsztyn), a cała edycja cieszyła się olbrzymią popularnością wśród kibiców i mediów.

Od tego czasu aż do połowy lat 90. XX wieku nie udało się jednak uzyskać wyścigowi odpowiedniej rangi. Na przeszkodzie stanęła postawa władz, faworyzująca inną imprezę kolarską – Wyścig Pokoju. Z tego okresu warto odnotować: triumfy kolarzy zagranicznych – Włocha Francesco Locatelliego (1949, pierwszy zwycięzca klasyfikacji generalnej spoza Polski), Belga Rogera Dierckena (1960), Hiszpana José Luis Viejo (1972) oraz Belga André Delcroix (1974), najdłuższą edycję wyścigu – 2311 km i 13 etapów (1953) oraz hat-tricki zwycięstw Mariana Więckowskiego (w latach 1954–1956) i Dariusza Baranowskiego (w latach 1991–1993).

W 1957 do regulaminu wyścigu wprowadzono zapis umożliwiający – w przypadku awarii sprzętu – korzystanie z pomocy wozu technicznego, osób postronnych lub współzawodników, włącznie z wymianą roweru. Podczas tej edycji po raz pierwszy zastosowano także fotokomórkę na finiszu. Okazała się ona potrzebna już na pierwszym etapie, gdy metę w Toruniu niemal równocześnie minęli Grzegorz Chwiendacz i Henryk Łasak (wygrał ten pierwszy). W trakcie edycji 1967 doszło do pierwszego dramatycznego zdarzenia w wyścigu. 17 września – na trasie 3. etapu – doszło do kraksy, w wyniku której obrażeń głowy doznał 22-letni Jan Myszak. Następnego dnia rano zmarł on w szpitalu w Sanoku.

Wyścig zawodowy

edytuj

Od 1993 r. funkcję dyrektora wyścigu objął wicemistrz Igrzysk Olimpijskich w Moskwie i pierwszy polski kolarz zawodowy – Czesław Lang. Jego praca zaowocowała regularnym wzrostem prestiżu imprezy. W 1996 r. została ona oznaczona kategorią 2.5, najniższą w ówczesnym kalendarzu Międzynarodowej Unii Kolarskiej (UCI). W 1997 r. podczas Kongresu UCI w San Sebastián Tour de Pologne awansował o jedną klasę, otrzymując kategorię 2.4 i został zakwalifikowany jako „Wyścig Narodowy”. W 1999 r. na Mistrzostwach Świata w Weronie Komisja Techniczna UCI awansowała wyścig do klasy 2.3, a 12 października 2001 r., podczas kongresu Rady Kolarstwa Zawodowego (Professional Cycling Council), Tour ponownie awansował, otrzymując kategorię 2.2.

W 2005 r. decyzją władz UCI Wyścig został włączony do cyklu wielu imprez nazwanych UCI ProTour, jako jedyna tego typu impreza w Europie Środkowo-Wschodniej[1]. W skład tej grupy weszły trzy wielkie toury (Grand Tour): Giro d’Italia, Tour de France, Vuelta a España, klasyki Pucharu Świata, wyścigi etapowe kategorii 2.HC (np. Paryż-Nicea, Tour de Suisse), klasyki 1.HC (np. La Flèche Wallonne – Walońska Strzała). Tour de Pologne jako jedyny awansował o dwie klasy i został zrównany z imprezami 2.HC.

Przez wiele lat Tour de Pologne odbywał się w różnych terminach (najczęściej pomiędzy lipcem a październikiem). Po przejęciu wyścigu przez Czesława Langa pierwszym stałym terminem aż do 2008 r. był wrzesień, najczęściej drugi tydzień tego miesiąca. Od 2009 r. wyścig odbywa się w sierpniu, zaledwie tydzień po Tour de France, jednocześnie nie kolidując z odbywającym się w tym samym czasie Vuelta a España. Od tego czasu pierwsze etapy odbywają się w ostatnich dniach lipca. Wyjątkowo w 2012 i 2016, z powodu letnich igrzysk olimpijskich, wyścig odbywał się w lipcu, kolidując z Tour de France.

Pięciokrotnie Tour de Pologne otrzymał tytuł „Najlepszej Imprezy Sportowej Roku” w Polsce w Plebiscycie Przeglądu Sportowego, w latach 1995, 1996, 2004, 2008 i 2011. Zyskuje również uznanie władz Międzynarodowej Unii Kolarskiej, zdobywając wysokie oceny za organizację[2].

Koszulki

edytuj

Koszulki podstawowe

edytuj
 
Marcin Osiński podczas Tour de Pologne 2006
 
Murilo Fischer w białej koszulce najlepszego górala podczas TdP 2007

Podczas wyścigu prowadzone są różne klasyfikacje zawodników, najlepszy kolarz w danej kategorii otrzymuje koszulkę jej lidera, w której kontynuuje wyścig na następnym etapie. Te koszulki to:

  • żółta koszulka – jedzie w niej lider czasowej indywidualnej klasyfikacji generalnej. Jest nim zawodnik, którego suma czasów zarejestrowanych na poszczególnych etapach, łącznie ze wszystkimi bonifikatami i karami, jest najmniejsza;
  • różowa koszulka – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji górskiej (tzw. góral). Podczas etapów górskich na trasie znajdują się premie górskie kilku kategorii, punkty przyznawane są kilku pierwszym kolarzom w zależności od kategorii;
  • granatowa koszulka – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji na najaktywniejszego. W wyścigu przyznawane są punkty za specjalne lotne premie. Na linii premii lotnej trzej pierwsi zawodnicy otrzymują odpowiednio następującą liczbę punktów: 3, 2, 1;
  • biała koszulka – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji punktowej. W wyścigu przyznawane są punkty za dojechanie na metę na czołowych pozycjach w etapach, jak i za tzw. lotne premie charakterystyczne dla etapów płaskich. Na mecie każdego z etapów 20 pierwszych zawodników otrzymuje punkty: w tej grupie pierwszy zawodnik otrzymuje 20 punktów, a każdy kolejny o jeden punkt mniej.

Na koniec każdego etapu liderzy tych czterech klasyfikacji są oficjalnie dekorowani koszulkami przez organizatora wyścigu i są zobowiązani jechać w nich kolejnego dnia. Jeśli ten sam zawodnik będzie liderem więcej niż jednej klasyfikacji, zakłada koszulkę według następującej hierarchii:

  1. „Klasyfikacja generalna” (żółta koszulka)
  2. „Klasyfikacja górska” (różowa koszulka)
  3. „Klasyfikacja na najaktywniejszego” (granatowa koszulka)
  4. „Klasyfikacja punktowa” (biała koszulka)

Klasyfikacje dodatkowe

edytuj

Obok podstawowych organizator zawodów prowadzi(ł) także dodatkowe klasyfikacje:

  • obecnie:
    • klasyfikacja drużynowa;
    • klasyfikacja na najlepszego Polaka
  • w przeszłości:
    • niebieska koszulka – klasyfikacja na najwszechstronniejszego;
    • biało-granatowa koszulka – klasyfikacja zawodników, którzy wygrali największą liczbę etapów;
 
TdP 2009 – ucieczka w Łańcucie

Edycje i zwycięzcy klasyfikacji generalnej

edytuj
Lp. Rok Etapy Km Zwycięzca Drużyna
1. 1928 8 1491   Feliks Więcek Bydgoski Klub Kolarzy
2. 1929 12 2250   Józef Stefański AKS Warszawa
***
3. 1933 9 1721   Jerzy Lipiński Skoda Warszawa
***
4. 1937 9 1336   Bolesław Napierała Polska II
***
5. 1939 8 1291   Bolesław Napierała Syrena Warszawa
***
6. 1947 4 606   Stanisław Grzelak Tramwajarz Łódź
7. 1948 11 1963   Wacław Wójcik Polska I
8. 1949 12 1994   Francesco Locatelli Włochy
***
9. 1952 11 1959   Wacław Wójcik CWKS Warszawa
10. 1953 13 2311   Mieczysław Wilczewski Unia Chorzów
11. 1954 12 1925   Marian Więckowski CWKS Warszawa
12. 1955 10 1563   Marian Więckowski CWKS Warszawa
13. 1956 8 1221   Marian Więckowski CWKS Legia Warszawa
14. 1957 11 1968   Henryk Kowalski Lechia Gdańsk
15. 1958 11 2038   Bogusław Fornalczyk LZS Myszków
16. 1959 11 1621   Wiesław Podobas CWKS Warszawa
17. 1960 8 1336   Roger Diercken Belgia
18. 1961 8 1329   Henryk Kowalski Lechia Gdańsk
19. 1962 8 1278   Jan Kudra Społem Łódź
20. 1963 8 1482   Stanisław Gazda Start Bielsko
21. 1964 10 1394   Rajmund Zieliński LZS Nowogard
22. 1965 9 1318   Józef Beker LZS Mokrzeszów
23. 1966 10 1272   Józef Gawliczek LZS II
24. 1967 11 1682   Andrzej Bławdzin LZS Mazowsze
25. 1968 12 1757   Jan Kudra Społem Łódź
26. 1969 13 1795   Wojciech Matusiak Arkonia Szczecin
27. 1970 12 1611   Jan Stachura Unia Oświęcim
28. 1971 12 1291   Stanisław Szozda CWKS Legia Warszawa
29. 1972 10 1194   José Luis Viejo Hiszpania
30. 1973 12 1512   Lucjan Lis Górnik Radzionków
31. 1974 p+11 1593   André Delcroix Belgia
32. 1975 p+10 1440   Tadeusz Mytnik Flota Gdynia
33. 1976 p+10 1499   Janusz Kowalski Polska
34. 1977 p+10 1460   Lechosław Michalak Polska I
35. 1978 p+11 1415   Jan Brzeźny Polska I
36. 1979 p+9 1335   Henryk Charucki Metalowiec
37. 1980 p+10 1282   Czesław Lang Polska I
38. 1981 p+9 1195   Jan Brzeźny Polska I
39. 1982 p+8 892   Andrzej Mierzejewski Polska
40. 1983 p+9 1147   Tadeusz Krawczyk Polska I
41. 1984 p+9 1219   Andrzej Mierzejewski Polska
42. 1985 p+10 1224   Marek Leśniewski Polska
43. 1986 p+10 1490   Marek Kulas Polska
44. 1987 p+8 1162   Zbigniew Piątek Polska
45. 1988 p+7 1016   Andrzej Mierzejewski LZS I
46. 1989 p+8 1271   Marek Wrona JZS Jelcz Oława
47. 1990 9 1207   Mieczysław Karłowicz JZS Jelcz
48. 1991 p+8 1222   Dariusz Baranowski OZKol Wałbrzych
49. 1992 p+8 1149   Dariusz Baranowski Sonia – Górnik Wałbrzych
50. 1993 p+12 1794   Dariusz Baranowski Pekaes Lang Rover Legia
51. 1994 p+7 1110   Maurizio Fondriest Lampre Panaria Animex
52. 1995 p+7 1254   Zbigniew Spruch Lampre Panaria Animex
53. 1996 8 1346   Wiaczesław Dżawanian Roslotto ZG
54. 1997 8 1499   Rolf Järmann Casino – Géant
55. 1998 8 1434   Siergiej Iwanow TVM Farm Frites
56. 1999 7 1164   Tomasz Brożyna Mróz
57. 2000 7 1171   Piotr Przydział Mat Ceresit CCC
58. 2001 8 1249   Ondřej Sosenka CCC Mat
59. 2002 8 1273   Laurent Brochard Jean Delatour
60. 2003 8 1233   Cezary Zamana Action Nvidia Mróz
61. 2004 8 1264   Ondřej Sosenka Aqua & Sapone
62. 2005 8 1246   Kim Kirchen Fassa Bortolo
63. 2006 7 1221   Stefan Schumacher Gerolsteiner
64. 2007 7 1237   Johan Vansummeren Predictor-Lotto
65. 2008 6[a] 1076   Jens Voigt Team CSC
66. 2009 7 1253   Alessandro Ballan Lampre
67. 2010 7 1241   Daniel Martin Garmin-Transitions
68. 2011 7 1113   Peter Sagan Liquigas
69. 2012 7 1234   Moreno Moser Liquigas
70. 2013 7 1227   Pieter Weening Orica-GreenEdge Cycling Team
71. 2014 7 1251   Rafał Majka Tinkoff-Saxo
72. 2015 7 1076   Ion Izagirre Movistar Team
73. 2016 6[b] 1190   Tim Wellens Lotto Soudal
74. 2017 7 1123   Dylan Teuns BMC Racing Team
75. 2018 7 1026   Michał Kwiatkowski Team Sky
76. 2019 7 1036   Pawieł Siwakow Team Ineos
77. 2020 5[c] 911   Remco Evenepoel Deceuninck-Quick Step
78. 2021 7 1141   João Almeida Deceuninck-Quick Step
79. 2022 7 1209   Ethan Hayter Ineos Grenadiers
80. 2023 7 1130   Matej Mohorič Bahrain Victorious
81. 2024 7 1050   Jonas Vingegaard Team Visma-Lease a Bike

p – prolog

Narodowości zwycięzców klasyfikacji generalnej

edytuj

(Po zakończeniu Tour de Pologne 2023)

  Polacy 52 wygrane edycje 41 kolarzy
  Belgowie 6 wygranych edycji 6 kolarzy
  Włosi 4 wygrane edycje 4 kolarzy
  Rosjanie 3 wygrane edycje 3 kolarzy
  Czesi 2 wygrane edycje 1 kolarz
  Hiszpanie 2 wygrane edycje 2 kolarzy
  Niemcy 2 wygrane edycje 2 kolarzy
  Brytyjczycy 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Duńczycy 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Francuzi 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Holendrzy 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Irlandczycy 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Luksemburczycy 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Portugalczycy 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Słowacy 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Słoweńcy 1 wygrana edycja 1 kolarz
  Szwajcarzy 1 wygrana edycja 1 kolarz

Podium klasyfikacji generalnej

edytuj
 RokPierwszeDrugieTrzecie
1928  Feliks Więcek  Wiktor Olecki  Stanisław Kłosowicz
1929  Józef Stefański  Eugeniusz Michalak  Wacław Kołodziejczyk
1933  Jerzy Lipiński  Wiktor Olecki  Stanisław Wasilewski
1937  Bolesław Napierała  Stanisław Wasilewski   Józef Kapiak
1939  Bolesław Napierała  Marian Rzeźnicki  Mieczysław Jaskolski
1947  Stanisław Grzelak  Zdzisław Stolarczyk  Bolesław Napierała
1948  Wacław Wójcik  Lucjan Pietraszewski  Wacław Wrzesiński
1949  Francesco Locatelli  Marin Niculescu  Kaj Allan Olsen
1952  Wacław Wójcik  Józef Kapiak  Mieczysław Ulik
1953  Mieczysław Wilczewski  Wacław Wójcik  Grzegorz Chwiendacz
1954  Marian Więckowski  Stanisław Bugalski  Adam Wiśniewski
1955  Marian Więckowski  Wiesław Podobas  Adam Wiśniewski
1956  Marian Więckowski  Stanisław Bugalski  Wiesław Podobas
1957  Henryk Kowalski   Stanisław Bugalski  Wacław Wrzesiński
1958  Bogusław Fornalczyk  Constant Goosens  Stanisław Gazda
1959  Wiesław Podobas  Stanisław Gazda  Dick Enthoven
1960  Roger Diercken  Jan Kudra  Anatolij Olizarienko
1961  Henryk Kowalski   Bogusław Fornalczyk  Eberhard Butzke
1962  Jan Kudra  Roger Swerts  Sylwester Góral
1963  Stanisław Gazda  Stanisław Pawłowski  Józef Beker
1964  Rajmund Zieliński  Władysław Kozłowski  Jan Magiera
1965  Józef Beker  Jerzy Mikołajczyk  Władysław Kozłowski
1966  Józef Gawliczek  Jan Magiera  Tadeusz Zadrożny
1967  Andrzej Bławdzin  Aleksandr Kulibin  Józef Mikołajczyk
1968  Jan Kudra  Marian Forma  Stanisław Demel
1969  Wojciech Matusiak  Zygmunt Hanusik  Ryszard Szurkowski
1970  Jan Stachura   Czesław Polewiak  Tadeusz Szpak
1971  Stanisław Szozda  Jan Smyrak  Ladislav Zakretta
1972  Jose Luis Viejo  Tadeusz Mytnik  Stanisław Gazda
1973  Lucjan Lis  Ryszard Szurkowski  Tadeusz Mytnik
1974  André Delcroix  Ludo Peeters  Wojciech Matusiak
1975  Tadeusz Mytnik  Hans-Joachim Hartnick  Marian Majkowski
1976  Janusz Kowalski   Jan Brzeźny  Joachim Vogel
1977  Lechosław Michalak  Tadeusz Skrzypek  Michael Schiffner
1978  Jan Brzeźny  Tadeusz Wojtas   Jan Jankiewicz
1979  Henryk Charucki  Janusz Kowalski   Jan Krawczyk
1980  Czesław Lang  Tadeusz Wojtas   Jan Jankiewicz
1981  Jan Brzeźny  Roman Cieślak  Sławomir Podwójniak
1982  Andrzej Mierzejewski  Jan Schur  Stanislav Masiar
1983  Tadeusz Krawczyk  Andrzej Serediuk  Andrzej Mierzejewski
1984  Andrzej Mierzejewski  Tadeusz Krawczyk  Tadeusz Piotrowicz
1985  Marek Leśniewski  Zdzisław Wrona  Dariusz Zakrzewski
1986  Marek Kulas  Zbigniew Ludwiniak  Mirosław Uryga
1987  Zbigniew Piątek  Marek Leśniewski  Czesław Łukaszewicz
1988  Andrzej Mierzejewski  Arvi Tammesalu  Mieczysław Karłowicz
1989  Marek Wrona  Sławomir Krawczyk  Robert Krzyżostaniak
1990  Mieczysław Karłowicz   Grigorij Isczenko  Tomasz Brożyna
1991  Dariusz Baranowski  Mariusz Bilewski  Marek Kamiński
1992  Dariusz Baranowski  Raimondas Rumšas  Igor Pastauchowicz
1993  Dariusz Baranowski  Marek Leśniewski  Ivanas Romanovas
1994  Maurizio Fondriest  Marco Lietti  Tomasz Brożyna
1995  Zbigniew Spruch  Fabrizio Guidi  Dariusz Baranowski
1996  Wiaczesław Dżawanian  Maurizio Fondriest  Andrea Noé
1997  Rolf Järmann  Zenon Jaskuła  Sasa Sviben
1998  Siergiej Iwanow   Jacky Durand  Fabio Malberti
1999  Tomasz Brożyna  Cezary Zamana  Jens Voigt
2000  Piotr Przydział  Piotr Wadecki  Siergiej Iwanow
2001  Ondřej Sosenka  Jens Voigt  Piotr Przydział
2002  Laurent Brochard  Tomasz Brożyna  Marek Rutkiewicz
2003  Cezary Zamana  Andrea Noé  Dave Bruylandts
2004  Ondřej Sosenka  Hugo Sabido  Franco Pellizotti
2005  Kim Kirchen  Pieter Weening  Thomas Dekker
2006  Stefan Schumacher  Cadel Evans  Alessandro Ballan
2007  Johan Vansummeren  Robert Gesink  Kim Kirchen
2008  Jens Voigt  Lars Bak  Franco Pellizotti
2009  Alessandro Ballan  Daniel Moreno  Edvald Boasson Hagen
2010  Daniel Martin  Grega Bole  Bauke Mollema
2011  Peter Sagan  Daniel Martin  Marco Marcato
2012  Moreno Moser  Michał Kwiatkowski   Sergio Henao
2013  Pieter Weening  Ion Izagirre  Christophe Riblon
2014  Rafał Majka  Ion Izagirre  Beñat Intxausti
2015  Ion Izagirre  Bart De Clercq  Ben Hermans
2016  Tim Wellens  Fabio Felline  Alberto Bettiol
2017  Dylan Teuns  Rafał Majka  Wout Poels
2018  Michał Kwiatkowski   Simon Yates  Thibaut Pinot
2019  Pawieł Siwakow  Jai Hindley  Diego Ulissi
2020  Remco Evenepoel  Jakob Fuglsang  Simon Yates
2021  João Almeida  Matej Mohorič  Michał Kwiatkowski
2022  Ethan Hayter  Thymen Arensman  Pello Bilbao
2023  Matej Mohorič  João Almeida  Michał Kwiatkowski
2024  Jonas Vingegaard  Diego Ulissi  Wilco Kelderman

Zwycięzcy pozostałych klasyfikacji

edytuj
Lp. Rok Klasyfikacja
górska
Klasyfikacja
aktywnych
Klasyfikacja
punktowa/sprinterska
Klasyfikacja
drużynowa
1. 1928 AKS Warszawa
2. 1929 AKS Warszawa
3. 1933 Jur Warszawa
4. 1937 Polska I
5. 1939
6. 1947 Ruch Chorzów
7. 1948 Polska I
8. 1949 Rumunia
9. 1952 CWKS I
10. 1953
11. 1954 CWKS I
12. 1955 CWKS I
13. 1956 CWKS I
14. 1957 Federacja Gwardia
15. 1958   Constant Goossens
16. 1959
17. 1960 ZSRR
18. 1961 LZS I
19. 1962 LZS I
20. 1963   Jan Kudra   Rajmund Zieliński
21. 1964 LZS I
22. 1965 Start I
23. 1966   Józef Gawliczek   Bernard Patzig LZS II
24. 1967   Józef Mikołajczyk   Andrzej Bławdzin LZS Zieloni
25. 1968 Polska I
26. 1969   Jan Magiera   Zygmunt Hanusik Polska II
27. 1970   Jurij Połupanow   Henryk Woźniak
28. 1971   Ryszard Szurkowski   Ryszard Szurkowski Katowice
29. 1972   José Luis Viejo   José Luis Viejo
30. 1973   Ryszard Szurkowski
31. 1974   Ryszard Szurkowski   Ryszard Szurkowski
32. 1975   Miroslav Sýkora Polska I
33. 1976 Polska
34. 1977 NRD
35. 1978   Jan Brzeźny Polska I
36. 1979   Jan Krawczyk   Ryszard Szurkowski Chemik
37. 1980   Lechosław Michalak
38. 1981   Roman Cieślak   Tadeusz Krawczyk Polska I
39. 1982   Mathias Kittel Polska
40. 1983   Lechosław Michalak   Witold Mokiejewski Polska I
41. 1984   Janusz Bieniek   Marek Leśniewski Polska
42. 1985   Marek Leśniewski   Marek Leśniewski Polska
43. 1986   Jan Skowronek   Mirosław Uryga Polska
44. 1987   Andrzej Dulas   Czesław Łukaszewicz Gwardia Katowice
45. 1988   Siergiej Uszakow   Dżamolidin Abdużaparow Legia I
46. 1989   Sławomir Krawczyk Legia
47. 1990   Piotr Korab   Mieczysław Karłowicz Korona Wimar Kielce
48. 1991   Władimir Perelaznyj Wasowski Korona Kielce
49. 1992   Dariusz Baranowski   Igor Pastaukhowicz Litwa
50. 1993   Piotr Chmielewski   Remigijus Lupeikis   Zbigniew Spruch Litwa
51. 1994   Quintino Rodrigues   Maurizio Fondriest   Kaspars Ozers Lampre Animex
52. 1995   Mariano Piccoli   Mariano Piccoli   Zbigniew Spruch DEK Meble Joko Romar
53. 1996   Raimondas Rumšas   Wiaczesław Dżawanian   Wiaczesław Dżawanian Roslotto – ZG Mobili
54. 1997   Oscar Pellicioli   Jacek Mickiewicz   Markus Zberg Mróz
55. 1998   Andrzej Sypytkowski   Zbigniew Spruch Mróz
56. 1999   Piotr Przydział   Piotr Przydział   Piotr Wadecki Mróz
57. 2000   Luca Belluomini   Marcin Gębka   Siergiej Iwanow Mat Ceresit CCC
58. 2001   Ruggero Marzoli   Marcin Gębka   Jens Voigt CCC Mat
59. 2002   Cezary Zamana   Kazimierz Stafiej   Marek Rutkiewicz CCC – Polsat
60. 2003   Nuno Ribeiro   Kazimierz Stafiej   Yon Bru L.A. Pecol
61. 2004   Przemysław Niemiec   Bohdan Bondariew   Allan Davis Milaneza Maia
62. 2005   Bartosz Huzarski   Robert Förster   Kim Kirchen Rabobank
63. 2006   Bartosz Huzarski   Marcin Osiński   Wouter Weylandt Crèdit Agricole
64. 2007   Yoann Le Boulanger   Łukasz Bodnar   José Joaquín Rojas Team CSC
65. 2008   Jens Voigt   Marcin Sapa   Allan Davis Team CSC
66. 2009   Marek Rutkiewicz   David Loosli   Jürgen Roelandts Caisse d’Épargne
67. 2010   Johnny Hoogerland
Vacansoleil
  Johnny Hoogerland
Vacansoleil
  Allan Davis
Team Astana
-Transitions
68. 2011   Michał Gołaś
Vacansoleil-DCM
  Adrian Kurek
Reprezentacja Polski
  Peter Sagan
Liquigas-Cannondale
Vacansoleil-DCM
69. 2012   Tomasz Marczyński
Vacansoleil-DCM
  Adrian Kurek
Utensilnord Named
  Ben Swift
Sky Procycling
Sky Procycling
70. 2013   Tomasz Marczyński
Vacansoleil-DCM
  Bartosz Huzarski
Team NetApp-Endura
  Rafał Majka
Team Saxo-Tinkoff
RadioShack-Leopard
71. 2014   Maciej Paterski
CCC Polsat Polkowice
  Matthias Krizek
Cannondale Pro Cycling
  Jauhien Hutarowicz
Ag2r-La Mondiale
Movistar Team
72. 2015   Maciej Paterski
CCC Polsat Polkowice
  Kamil Gradek
Reprezentacja Polski
  Marcel Kittel
Team Giant-Alpecin
Lotto Soudal
73. 2016   Tim Wellens
Lotto Soudal
  Tim Wellens
Lotto Soudal
  Alberto Bettiol
Cannondale-Drapac
Lotto Soudal
74. 2017   Diego Rosa
Team Sky
  Bert-Jan Lindeman
Team LottoNL-Jumbo
  Peter Sagan
Bora-Hansgrohe
Lotto Soudal
75. 2018   Patrick Konrad
Bora-Hansgrohe
  Jenthe Biermans
Team Katusha-Alpecin
  Michał Kwiatkowski
Team Sky
Ag2r-La Mondiale
76. 2019   Simon Geschke
CCC Team
  Charles Planet
Novo Nordisk
  Marc Sarreau
Groupama-FDJ
Team Ineos
77. 2020   Patryk Stosz
Reprezentacja Polski
  Maciej Paterski
Reprezentacja Polski
  Luka Mezgec
Mitchelton-Scott
Mitchelton-Scott
78. 2021   Łukasz Owsian
Reprezentacja Polski
  Taco van der Hoorn
Intermarché-Wanty-Gobert Matériaux
  João Almeida
Deceuninck-Quick Step
Deceuninck-Quick Step
79. 2022   Jarrad Drizners
Lotto Soudal
  Patryk Stosz
Reprezentacja Polski
  Arnaud Démare
Groupama-FDJ
Ineos Grenadiers
80. 2023   Markus Hoelgaard
Lidl-Trek
  Patryk Stosz
Reprezentacja Polski
  Matej Mohorič
Bahrain Victorious
UAE Team Emirates
81. 2024   Michał Paluta
Reprezentacja Polski
  Norbert Banaszek
Reprezentacja Polski
  Diego Ulissi
UAE Team Emirates
UAE Team Emirates

Puste pola oznaczają, że klasyfikacji prawdopodobnie nie prowadzono.

Statystyki

edytuj

Wygrane wyścigi

edytuj
 
Zwycięzca TdP 2004 Ondřej Sosenka
 
Kim Kirchen – zwycięzca TdP 2005
 
Stefan Schumacher – zwycięzca TdP 2006

Trzech kolarzy wygrało Tour de Pologne 3-krotnie (dwóch z nich – trzy razy z rzędu):

  Marian Więckowski 1954, 1955, 1956
  Andrzej Mierzejewski 1982, 1984, 1988
  Dariusz Baranowski 1991, 1992, 1993

Po 2 razy triumfowali:

  Bolesław Napierała 1937, 1939
  Wacław Wójcik 1948, 1952
  Henryk Kowalski 1957, 1961
  Jan Kudra 1962, 1968
  Jan Brzeźny 1978, 1981
  Ondřej Sosenka 2001, 2004

Wygrane etapy

edytuj
15   Ryszard Szurkowski
12   Wacław Wrzesiński
10   Zbigniew Spruch
9   Stanisław Królak
8   Jaan Kirsipuu
  Stanisław Szozda
  Stanisław Wasilewski
  Adam Wiśniewski
  Wacław Wójcik
7   Jan Jankiewicz
  Lechosław Michalak
  Tadeusz Mytnik
  Janusz Paradowski
  Rajmund Zieliński

Etapy w koszulce lidera

edytuj
20   Marian Więckowski (w 3 wyścigach, w latach 1954–1956)
16   Wacław Wójcik (3, 1948–1953)
15   Bolesław Napierała (2, 1937–1939)
  Marek Leśniewski (3, 1984–1987)
  Zbigniew Spruch (4, 1989–1998)
14   Tadeusz Mytnik (4, 1972–1980)
  Lechosław Michalak (2, 1977–1979)
  Andrzej Mierzejewski (4, 1982–1988)

Cały wyścig w koszulce lidera przejechali Józef Stefański (1929) i Bolesław Napierała (1937).

Najwięcej startów

edytuj
17 wyścigów   Marek Rutkiewicz
14 wyścigów   Zbigniew Piątek
13 wyścigów   Stanisław Gazda
  Michał Gołaś
  Tomasz Marczyński

Rekordy

edytuj
  • Najdłuższy wyścig: 2311 km (10. TdP w 1953 r.)
  • Najkrótszy wyścig: 606 km (6. TdP w 1947 r.)
  • Największa liczba etapów: 13 etapów (10. TdP w 1953 r., 26. TdP w 1969 r., 50. TdP w 1993 r.[d])
  • Najmniejsza liczba etapów: 4 etapy (6. TdP w 1947 r.)
  • Średnia prędkość najszybszego wyścigu: 50,021 km/h (73. TdP w 2016 r.)
  • Średnia prędkość najwolniejszego wyścigu: 25,704 km/h (1. TdP w 1928 r.)
  • Największa liczba uczestników: 200 kolarzy (69. TdP w 2012 r., 73. TdP w 2016 r.)
  • Najmniejsza liczba uczestników: 35 kolarzy (5. TdP w 1939 r.)
  • Najstarszy zwycięzca wyścigu:   Jens Voigt – 37 lat i 4 dni (65. TdP w 2008 r.)
  • Najmłodszy zwycięzca wyścigu:   Dariusz Baranowski – 19 lat i 76 dni (48. TdP w 1991 r.)
  • Największa przewaga zwycięzcy wyścigu: 1 godz. 10 min. 16 sek.  Feliks Więcek (1. TdP w 1928 r.)
  • Najmniejsza przewaga zwycięzcy wyścigu: 2 sek.  Ion Izagirre (72. TdP w 2015 r.),   Dylan Teuns (74. TdP w 2017 r.),   Pawieł Siwakow (76. TdP w 2019 r.)
  • Największa zmierzona prędkość jadącego kolarza: 80 km/h  Jonas Van Genechten podczas mijania mety 4. etapu 71. TdP w 2014 r. obok Spodka w Katowicach[3]

Trasa poza Polską

edytuj

W trakcie pięciu dotychczasowych edycji trasa wyścigu częściowo wiodła poza terytorium Polski, tj. etapy lub części etapów odbyły się poza granicami Rzeczypospolitej (w Republice Czeskiej, we Włoszech i na Słowacji):

  • 2010 – 4 sierpnia, podczas etapu z Tychów do Cieszyna (chcąc uczcić 1200-lecie tego miasta) kolarze wjechali Mostem Wolności na Olzie do Czeskiego Cieszyna. Trzy rundy okrężne – liczące po 6,8 km – przeprowadzono ulicami i obydwoma mostami polskiego oraz czeskiego Cieszyna. Przed wjazdem na pierwszą rundę, w Czeskim Cieszynie, na 22 km przed metą rozegrano lotny finisz[4];
  • 2011 – 3 sierpnia, podczas etapu z Oświęcimia do Cieszyna kolarze wjechali Mostem Przyjaźni na Olzie do Czeskiego Cieszyna. Trzy rundy okrężne przeprowadzono ulicami i obydwoma mostami polskiego oraz czeskiego Cieszyna;
  • 2012 – 12 lipca, podczas etapu z Kędzierzyna-Koźla do Cieszyna kolarze wjechali Mostem Wolności na Olzie do Czeskiego Cieszyna. Cztery rundy okrężne przeprowadzono ulicami i obydwoma mostami polskiego oraz czeskiego Cieszyna;
  • 2013 – po raz pierwszy doszło do przeprowadzenia etapu w całości poza granicami Polski (od startu do mety). Dwa pierwsze etapy (27 lipca i 28 lipca) odbyły się bowiem we włoskim Trydencie – dodatkowo więc była to pierwsza i dotychczas jedyna edycja Tour de Pologne rozpoczynająca się poza Polską;
  • 2014 – ostatnie 172,5 kilometra 5. etapu wiodło przez Słowację – od granicy w Chochołowie i Suchej Górze do Szczyrbskiego Jeziora, w którym usytuowano metę etapu. Miejscowość Szczyrbskie Jezioro jest zatem trzecią zagraniczną lokalizacją w dziejach Tour de Pologne z tym mianem, po włoskich: Madonna di Campiglio i Przełęczy Pordoi z edycji 2013.

Wypadki śmiertelne

edytuj

Na trasie dotychczasowych edycji Tour de Pologne doszło do dwóch wypadków śmiertelnych kolarzy biorących udział w wyścigu:

  1. Zaplanowano i przeprowadzono 7 etapów. Jeden etap (etap 4.) przerwano na 4,6 km przed metą z powodu protestu kolarzy i uznano za nieważny, anulując wszystkie rozstrzygnięcia wynikłe w jego trakcie.
  2. Zaplanowano i przeprowadzono 7 etapów. Jeden etap (etap 6.) przerwano z powodu złych warunków pogodowych i uznano za nieważny, anulując wszystkie rozstrzygnięcia wynikłe w jego trakcie.
  3. Pierwotnie planowano przeprowadzenie 7 etapów w terminie 5–11 lipca 2020. Z powodu pandemii COVID-19 zmieniono termin wyścigu (na 5–9 sierpnia 2020) i zmniejszono liczbę etapów o dwa.
  4. Przeprowadzono prolog i 12 etapów.

Przypisy

edytuj
  1. Historia Tour de Pologne
  2. Tour de Pologne wysoko oceniony.
  3. Ciekawostki na 90-lecie Tour de Pologne. 90lattdp.pl. [dostęp 2020-10-30]. (pol.).
  4. Trasa Tour de Pologne wiedzie przez Czechy. sport.dziennik.pl. [dostęp 2010-08-04]. (pol.).
  5. Tragiczna śmierć kolarza w Bieszczadach. „Nowiny”, s. 1, Nr 223 z 19 września 1967. 
  6. Tragiczny wypadek na trasie Tour de Pologne. Bjorg Lambrecht zmarł na stole operacyjnym. sport.dziennik.pl, 2019-08-05. [dostęp 2019-08-05]. (pol.).
  7. Tour de Pologne: Bjorg Lambrecht nie żyje. sport.onet.pl, 2019-08-05. [dostęp 2019-08-05]. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj