Jaworze (polana)
Jaworze[1], Na Jaworzu[2], Hala Jaworze[3] – polana na najwyższym, zachodnim szczycie masywu Łopienia (961 m) w Beskidzie Wyspowym[3]. Znajduje się na płaskim i rozległym wierzchołku oraz północnych jego zboczach. Ze wszystkich stron otoczona jest świerkowym lasem z domieszką buka. Jak inne polany w Karpatach powstała w wyniku działalności Wołochów, którzy w XV w. przybyli do nas wraz ze swoimi stadami owiec i kóz. Góry wówczas były całkowicie zalesione, w dolinach istniały już niewielkie osady. Wołosi przygotowywali sobie teren do wypasu swoich stad poprzez wypalanie lasów w wierzchołkowych partiach gór. Nie było to wcale takie proste, jak mogłoby się wydawać (zobacz cyrhlenie). Z czasem Wołosi asymilowali się z miejscową ludnością[4][5]. W drugiej połowie XIX w. i później, gdy wsie na Podhalu stały się już przeludnione i rolniczo wykorzystany był każdy, najmniejszy skrawek ziemi, również polana Jaworze została zaorana pod pola uprawne. Świadczą o tym wyraźnie widoczne do dzisiaj ślady zagonów, a także liczne, znajdujące się na niej i jej obrzeżach kopce kamieni, obecnie już zarośnięte krzewami i roślinami. Aby móc uprawiać kamienistą ziemię, trzeba było stale zbierać kamienie, wyrzucano je na kopce w upatrzonych miejscach. Polana od dawna już nie jest użytkowana rolniczo. Uprawa ziemi na tej wysokości, na jałowej i kamienistej glebie z przyczyn ekonomicznych stała się nieopłacalna. Nieopłacalne stało się obecnie również pasterstwo. Aby przeciwdziałać zarośnięciu polany lasem, jak dzieje się to na licznych innych beskidzkich polanach, jest ona koszona.
 Widok z lotu ptaka na polanę Jaworze | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
700–794 m n.p.m. |
| Zagospodarowanie |
łąka |
Położenie na mapie gminy Dobra  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |
 49°41′32″N 20°15′57″E/49,692222 20,265833
| |
Pod samotnym drzewem stoi na polanie kapliczka i ławka dla turystów. Polana jest doskonałym miejscem na biwak. Ze szczytowej części polany warto podejść nieznakowaną ścieżką przez las ok. 30 m na południe od polany. Ponad doliną Jurkówki znajduje się tutaj niewielka, podcięta wychodniami skalnymi polanka Widny Zrąbek z krzyżem, księgą wpisów dla turystów, polowym ołtarzem i ławką. Rozpościera się stąd doskonały widok. W kierunku od lewej do prawej widać: Krzystonów, Jasień, Kobylicę, fragment pasma Gorców, Mały Ćwilinek, Ćwilin, Szczebel, Śnieżnicę, Ciecień. W południowym kierunku, ponad szczytami Krzystonowa, Jasienia i pasma Gorców wznoszą się Tatry. W głębokiej dolinie Jurkówki i Łososiny miejscowości: Półrzeczki, Jurków, Gruszowiec i Dobra[1].
Polana znajduje się w obrębie miejscowości Dobra w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Dobra[2]. Z zachodniej części polany Jaworze widoki obejmujące Ostrą, Cichoń, Modyń i Mogielicę.
Szlak turystyki pieszej edytuj
– zielony z Dobrej przez Łopień na Przełęcz Rydza-Śmigłego:
- czas podejścia z Dobrej 1:45 h (↓ 1 h), suma podejść 490 m
- czas podejścia z Przełęczy Rydza-Śmigłego: 1 h (↓ 0:45 h), suma podejść 250 m
-
Polana Jaworze, w głębi kopce kamieni zbierane dawniej z ornego pola -
Kapliczka na polanie -
Dolna część polany
Przypisy edytuj
- ↑ a b Gacek Dariusz, Beskid Wyspowy, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, ISBN 978-83-62460-25-0.
- ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2021-12-13].
- ↑ a b Beskid Wyspowy 1: 50000. Mapa turystyczna, Kraków: Compass, 2006, ISBN 83-89165-86-4.
- ↑ M. Cieszkowski, P. Lubieński, Gorce – przewodnik dla prawdziwego turysty, P. Lubieński (red.), Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004, ISBN 83-89188-19-8.
- ↑ Andrzej Matuszczyk, Beskid Wyspowy. Część zachodnia, Warszawa. Kraków: Wyd. PTTK „Kraj”, 1986, ISBN 83-7005-104-9.