Jerzy Roman Lubomirski

1799-1865

Jerzy Roman Lubomirski (ur. 1799, zm. 1865) – polski książę, syn Franciszka Grzegorza Lubomirskiego i Anny Dobrzańskiej h. Sas[1], linii rzeszowsko – rozwadowskiej. Ożeniony z Felicją Mniszek (1810 – 1855). Zmarł bezpotomnie. Pochowany w krypcie klasztoru franciszkanów w Rozwadowie. Żona Felicja, zmarła 5 października 1855 roku w Dreźnie mając 45 lat i tam została pochowana[2].

Jerzy Roman Lubomirski
Herb
Herb Lubomirskich używany też przez przedstawicieli rodziny. Alternatywne nazwy Druszyna, Szreniawa bez Krzyża, Corrulus, Curvatura, Krzywaśnic, Krzywaśny
Rodzina

Lubomirscy herbu Drużyna

Data urodzenia

1799

Data śmierci

1865

Ojciec

Franciszek Grzegorz Lubomirski

Matka

Anna z Dobrzańskich Lubomirska

Żona

Felicja (Felicyta) Lubomirska

Rodzeństwo

Teofila Lubomirska (1800-1819)
Adam Hieronim Lubomirski (1812 – 1873)

Historia

edytuj

Po swoim ojcu, został posiadaczem majątku Lubomirskich, linii rzeszowsko – rozwadowskiej. Był ostatnim właścicielem Rzeszowa. Miastem zbytnio się nie interesował, a majątek rzeszowski w tym okresie został znacznie zaniedbany. W 1820 r. austriackie władze miasta wykupiły od właściciela prawa[3].

Dziedzic majątku w Charzewicach, znany był jako lokalny mecenas sztuki – przebudował pałac, nazywano go teraz „zamkiem ”, odnowił i ozdobił jego wnętrza oraz utworzył portretową galerię przodków (zatrudnił malarzy K. Stokowskiego i F. Hanusza). Wspólnie z żoną, zaaranżował park w stylu romantycznym i dworski ogród przy charzewickiej posiadłości: z klombami kwiatów, rzeczką i stawem z wysepką. Obok parku wybudował ogrody ze szklarniami, w których uprawiano nawet owoce południowe

Rozbudował budynki gospodarcze i mieszkalne, m.in. powstała oficyna zwana dworkiem myśliwskim, pałac gościnny zwany pawilonem, domy mieszkalne oficjalistów i pracowników. Pomnażał majątek w Charzewicach, skupując okoliczne ziemie, aby w ustanowić dużą ordynację rozwadowską, mającą na zawsze pozostawać w rękach męskich potomków Lubomirskich linii rzeszowskiej.

Sfinansował budowę dzwonnicy przy kompleksie klasztornym w Rozwadowie, sfinansował i urządził szkołę trywialną i przytułek dla ubogich. Jego żona Felicja, prowadziła i utrzymywała szkółkę parafialną, była kobietą wykształconą (znała kilka języków), utalentowaną artystycznie (malowała).

Byli niezwykle wrażliwi na los innych ludzi, co potwierdzają liczne fundacje i działania na rzecz chorych i ubogich[2].

W lutym 1846 roku zbrojne gromady chłopów galicyjskich, mordowały ziemian i urzędników dworskich. Miejscowi chłopi nie stanęli przeciwko Lubomirskim. Jerzy Roman Lubomirski, którego ominęła ta tragedia, postanowił upamiętnić te wydarzenia i z jego inicjatywy w rogu parku wzniesiono z granitowych głazów kopiec zwieńczony krzyżem[4].

Utworzył dwie fundacje naukowe; jedną finansującą zakup przyrządów naukowych, i drugą nagradzającą autorów wybitnych prac, zastrzegając przy tym, iż fundusze wspierać mają tylko naukę polską. Swego patriotyzmu jeszcze bardziej dowiódł w czasie powstań (1831 i 1864). W 1831 brał udział jako powstaniec, a w obu pomagał rannym powstańcom, organizując dla nich w pałacu szpitale[5].

Przypisy

edytuj
  1. Sejm Wielki [online] [dostęp 2024-03-27].
  2. a b Tajemnice rodu Lubomirskich [online], www.muzeum.stalowawola.pl [dostęp 2023-05-04].
  3. Zespół – Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2023-05-04].
  4. Stalowa Wola – Kamienna Górka w Charzewicach. Atrakcje turystyczne Stalowej Woli. Ciekawe miejsca Stalowej Woli [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2023-05-04].
  5. Turystyczny szlak gniazd rodowych Lubomirskich – Stalowa Wola – Kompas Turystyczny [online], web.archive.org, 26 kwietnia 2012 [dostęp 2023-05-04] [zarchiwizowane z adresu 2012-04-26].

Bibliografia

edytuj