Wikipedia

Juan Balboa Boneke

hiszpański polityk

Juan Balboa Boneke (ur. 1938, zm. 10 marca 2014[1]) – pisarz, poeta, malarz i polityk z Gwinei Równikowej.

Życiorys edytuj

Pochodził z grupy etnicznej Bubi[2][3]. Wywodził się z rodziny o tradycjach niepodległościowych[4]. Urodził się w Reboli[5] na wyspie Fernando Poo (dzisiejsze Bioko) w okresie hiszpańskich rządów kolonialnych. Pobierał nauki w Escuela Superior w Santa Isabel[6] (dzisiejsze Malabo), kształcił się również na uniwersytecie w Grenadzie. Za prezydentury Macíasa Nguemy od 1969, wraz z rodziną, przebywał na emigracji[7], przede wszystkim na Majorce[8]. Pracował w hiszpańskim Banku Centralnym[9]. Powitał z nadzieją zamach stanu z sierpnia 1979. Do kraju powrócił w 1984, angażując się w działalność miejscowego zrzeszenia pisarzy hiszpańskojęzycznych (La Agrupación Hispana de Escritores)[10].

Wszedł następnie do życia politycznego. Doradzał prezydentowi Obiangowi Nguemie Mbasogo w zakresie kultury, był też ministrem pracy (1989-1992) i (od 1992) ministrem kultury[11][12]. Popadł ostatecznie w niełaskę, wyemigrował w 1994[13] do Hiszpanii, wiążąc się wreszcie z dawną metropolią na wiele lat. Udzielał się w kręgach emigracji politycznej, brał chociażby udział w akcie powołania rządu Gwinei Równikowej na uchodźstwie (2003)[14]. Mieszkał między innymi na Majorce, ostatnie lata życia spędził w Walencji.

Wiązany z prostotą i sposobem przekazu naznaczonym pewnym sentymentalizmem[15], Boneke uznawany za jednego z najbardziej wyrazistych i najpłodniejszych twórców w życiu literackim Gwinei Równikowej, tym krajowym, jak również emigracyjnym. Kojarzony głównie ze swoim dorobkiem poetyckim[16]. W poezji Boneke koncentruje się na motywach uchodźstwa i emigracji, operuje nostalgią, czasem przedstawiając kraj ojczysty jako raj utracony[17]. Poszukuje również tożsamości, zarówno własnej, jak i zbiorowej, choćby przez nawoływanie do jedności ponad podziałami etnicznymi, terytorialnymi czy kulturowymi[18]. Jego eseistyka natomiast przynosi analizę socjopolityczną, w tym tą poświęconą życiu Gwinejczyków w czasie rządów Macíasa Nguemy[19].

Był autorem szeregu książek, w tym ¿Dónde estás Guinea? (1978), O Boriba (El exiliado) (1982), Susurros y pensamientos comentados: Desde mi vidriera (1983), La transición de Guinea Ecuatorial: historia de un fracaso (1996, wraz z Ferminem Nguemą)[20] oraz antologii poetyckich Sueños en mi selva (1987) i Requiebros (1994)[21], a także opartej na wątkach autobiograficznych powieści El reencuentro: El retorno del exiliado (1985)[22]. Z powodów politycznych prace Boleki nie ukazują się w Gwinei, bądź dystrybuowane są tam ze znacznymi trudnościami[23].

W swojej twórczości posługiwał się przede wszystkim językiem hiszpańskim, niemniej od początku lat 80. coraz częściej używał w twórczości bubi, języka swojej grupy etnicznej, głównie w tytułach i wtrąceniach, czasem jednak także jako jedyne tworzywo literackie, tak jak w przypadku często analizowanego przez krytyków wiersza N’nepuaoho[22][24]. Jednocześnie, bronił obecności kastylijskiego w gwinejskiej przestrzeni publicznej, jako czynnika jednoczącego społeczeństwo[25].

Posiadał również paszport hiszpański, oceniał pozytywnie okres kolonialny[26]. Zaznaczał wszakże, iż czuje się nade wszystko Gwinejczykiem[27]. Jego córką z nieformalnego związku jest muzyczka Concha Buika[28]. Jeden z jego synów, Guillem, w 2017 został wybrany burmistrzem Alaró na Majorce, stając się tym samym pierwszym w historii Balearów burmistrzem pochodzącym z Afryki Subsaharyjskiej[29].

Był jednym z gwinejskich literatów uchwyconych w filmie dokumentalnym Subvaloradas sin ser vistas. Voces literarias de Guinea Ecuatorial w reżyserii Mischy G. Hendla (2009)[30][31].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Fallece el escritor ecuatoguineano Juan Balboa Boneke. africafundacion.org. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  2. ↑ Conversación con Juan Balboa Boneke Escritor. birdlikecultura.files.wordpress.com. s. 3. [dostęp 2020-09-14]. (hiszp.).
  3. ↑ La formación de identidad en la novelahispano-africana: 1950-1990. academia.edu. s. 2. [dostęp 2020-09-22]. (hiszp.).
  4. ↑ « Exilio y Transterritorialidad en la Literatura de Guinea Ecuatorial (1979-2011) ». e-monsite.com. s. 11. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  5. ↑ Conversación con Juan Balboa Boneke Escritor. birdlikecultura.files.wordpress.com. s. 7. [dostęp 2020-09-14]. (hiszp.).
  6. ↑ Juan Balboa Boneke. gazeta.gt. s. 49. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  7. ↑ El hermano ‘indepe’ de Concha Buika que manda en Mallorca. elmundo.es. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  8. ↑ Studia Iberystyczne 17 2018 VARIEDAD DE CULTURAS – VARIEDAD DE INTERPRETACIONES PLURALITY OF CULTURES – PLURALITY OF INTERPRETATIONS WIELOŚĆ KULTUR – WIELOŚĆ ZNACZEŃ. uj.edu.pl. s. 104. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  9. ↑ Conversación con Juan Balboa Boneke Escritor. birdlikecultura.files.wordpress.com. s. 3. [dostęp 2020-09-16]. (hiszp.).
  10. ↑ atanga Centro Cultural de España en Malaboatanga Nº9. aecid.es. s. 10. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  11. ↑ Casos y Letras: Juan Balboa Boneke. sonidosclandestinos.blogspot.com. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  12. ↑ palabras Revista de la cultura y de las ideas Noviembre 2009. academia.edu. s. 129. [dostęp 2020-09-20]. (hiszp.).
  13. ↑ Studia Iberystyczne 17 2018 VARIEDAD DE CULTURAS – VARIEDAD DE INTERPRETACIONES PLURALITY OF CULTURES – PLURALITY OF INTERPRETATIONS WIELOŚĆ KULTUR – WIELOŚĆ ZNACZEŃ. uj.edu.pl. s. 105. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  14. ↑ Plácido Micó critica la formación del Gobierno guineano en el exilio. abc.es. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  15. ↑ LITERATURA MODERNA HISPANÓFONA EN GUINEA ECUATORIAL. angelfire.com. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  16. ↑ PAISAJES DEL EXILIO EN LA POESÍA DE JUAN BALBOA BONEKE: COMPROMISO SOCIAL CON LA PATRIA GUINEOECUATORIANA1. revista-iberoamericana.pitt.edu. s. 815. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  17. ↑ PAISAJES DEL EXILIO EN LA POESÍA DE JUAN BALBOA BONEKE: COMPROMISO SOCIAL CON LA PATRIA GUINEOECUATORIANA1. revista-iberoamericana.pitt.edu. s. 817. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  18. ↑ African Hispanic literature: Identity and National Discourse. afrst.illinois.edu. s. 25. [dostęp 2020-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-28)]. (ang.).
  19. ↑ POSINDEPENDENCIA Y PROYECTO CULTURAL EN LA LITERATURA HISPANOAFRICANA. cervantes.es. s. 183. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  20. ↑ Ha muerto Juan Balboa Boneke. guinea-ecuatorial.net. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  21. ↑ HOMENAJE AL POETA GUINEANO JUAN BALBOA BONEKE. birdlikecultura.wordpress.com. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  22. ↑ a b La literatura africana de expresión castellana: La creación literaria en Guinea Ecuatorial. biblioteca.org.ar. s. 10. [dostęp 2020-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-16)]. (hiszp.).
  23. ↑ Conversación con Juan Balboa Boneke Escritor. birdlikecultura.files.wordpress.com. s. 5. [dostęp 2020-09-14]. (hiszp.).
  24. ↑ Entre la oralidad y la literatura en el hispanismo africano. congresosdelalengua.es. [dostęp 2020-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-16)]. (hiszp.).
  25. ↑ Conversación con Juan Balboa Boneke Escritor. uib.no. s. 2. [dostęp 2020-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-13)]. (hiszp.).
  26. ↑ El Patio La Revista de la Cultura Hispano-Guineana Numero 56 Noviembre 1997. ac.uk. s. 17. [dostęp 2020-09-16]. (hiszp.).
  27. ↑ Conversación con Juan Balboa Boneke Escritor. birdlikecultura.files.wordpress.com. s. 4. [dostęp 2020-09-14]. (hiszp.).
  28. ↑ Los artistas somos los verdaderos políticos. larazon.com.ar. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  29. ↑ Hijo de Juan Balboa Boneke es alcalde en Alaró (Mallorca). El País. asodeguesegundaetapa.org. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  30. ↑ Las voces literarias de Guinea Ecuatorial reclaman nuestra atención. literafrica.wordpress.com. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
  31. ↑ «Escribir para ser leído. La literatura de Guinea Ecuatorial», de Mischa G. Hendel y P. Rudich. afribuku.com. [dostęp 2020-09-15]. (hiszp.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Juan_Balboa_Boneke&oldid=71731043”