Judyta turyńska

(Przekierowano z Judyta Turyńska)

Judyta turyńska (ur. po 1135, zm. 9 września po 1174) – druga żona Władysława II Przemyślidy, a od roku 1158 druga – po Świętosławie Swatawie – królowa czeska.

Judyta turyńska
Ilustracja
Księżna i od 1158 królowa Czech
Okres

od 1153
do 1172

Jako żona

Władysław II Przemyślida

Poprzedniczka

Gertruda Babenberg

Następczyni

Elżbieta

Dane biograficzne
Dynastia

Ludowingowie

Data urodzenia

po 1135

Data śmierci

po 1174

Ojciec

Ludwik I turyński

Mąż

Władysław II Przemyślida

Dzieci

Przemysł Ottokar I
Władysław III Henryk
Richenza Przemyślidka

Była córką Ludwika I, landgrafa turyńskiego. Jej siostra Cecylia poślubiła księcia Oldrzycha. W 1153 Judyta została wydana za Władysława II, trzy lata wcześniej owdowiałego. Dwa lata później urodził się syn Przemysł Ottokar I, pierwszy w dynastii, który otrzymał imię legendarnego jej założyciela Przemysła Oracza. W dalszych latach urodzili się:

Po wyniesieniu Władysława do godności króla Czech przez cesarza Fryderyka I Barbarossę na sejmie w Ratyzbonie 11 stycznia 1158 roku musiało dojść – wzorem dziadka – do kościelnej uroczystości w Pradze, podczas której koronowano oboje małżonków, łącząc obrzęd z pomazaniem(inne języki)[1].

Po abdykacji męża (1172) i interwencji cesarza sprzeciwiającego się następstwu Fryderyka Judyta udzieliła Władysławowi schronienia w rodowych dobrach w Turyngii. Po jego rychłej śmierci (1174) zapewne powróciła do Czech i osiadła w klasztorze w Cieplicach, którego była fundatorką i gdzie została pochowana. Jej szczątki odkryto podczas prac archeologicznych w romańskiej bazylice i poddano badaniom antropologicznym[2].

Zabytki związane z królową Judytą

edytuj
  • Most Judyty(inne języki) w Pradze został wzniesiony z inspiracji króla Władysława i biskupa praskiego Daniela, którzy podczas wyprawy włoskiej (1158) mogli podziwiać antyczne budowle, ale jego fundatorką była królowa. Budowa trwała trzy lata, a w 1172 przeprowadzono kolejne prace. Most był położony poniżej dzisiejszego Mostu Karola, miał 514 m długości i 6,8 m szerokości, a na obu brzegach Wełtawy prowadziły na niego wieże mostowe. Po stronie małostrańskiej zachowały się resztki takiej wieży z reliefem przedstawiającym cesarza Fryderyka Barbarossę nadającego Władysławowi godność królewską[3]. Most przetrwał do 3 stycznia 1342, kiedy zniosła go powódź. W 1357 na polecenie cesarza Karola IV przystąpiono do wznoszenia obecnej budowli.
  • Klasztor benedyktynek w Cieplicach(inne języki) Judyta ufundowała w latach 1160–1167. Klasztor został zniszczony w czasie wojen husyckich.

Przypisy

edytuj
  1. M. Skopal K otázce řezenské korunovace Vladislava II. „Acta Universitatis Carolinae. Philosophica et Historica”, T. 2: „Studia Historica”, t. 31: 1987, s. 31–39, ad rem: s. 36–37.
  2. Emanuel Vlček(inne języki), Judita Durynská – paní znamenité krásy a ducha neobyčejného. O čem vypovídá lebka 2. manželky krále Vladislava II.Vesmír”, R. 81: 2002, nr 9.
  3. Anežka Merhautová-Livorová(inne języki), Reliéf na věži bývalého Juditina mostu. „Uméní”, R. 19: 1971, nr 1, s. 70–75.