Język igbo
Język igbo albo ibo (Asụsụ Igbo) – język z wielkiej rodziny języków nigero-kongijskich, tradycyjnie klasyfikowany w obrębie grupy kwa[2]. Ostatnio klasyfikacja ta jest krytykowana – język ibo umieszcza się wówczas w obrębie benue-kongijskich[1].Językiem posługuje się około 18 do 25 milionów ludzi. Igbo, podobnie jak Haussa i Yoruba, jest jednym z głównych języków Nigerii, obok oficjalnego języka angielskiego.
| Obszar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 18 mln (pierwszy język)[1] | ||||
| Pismo/alfabet | |||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||
| Status oficjalny | |||||
| język urzędowy | Nigeria | ||||
| Ethnologue | 2 prowincjonalny↗ | ||||
| Kody języka | |||||
| ISO 639-1 | ig | ||||
| ISO 639-2 | ibo | ||||
| ISO 639-3 | ibo | ||||
| IETF | ig | ||||
| Glottolog | nucl1417 | ||||
| Ethnologue | ibo | ||||
| GOST 7.75–97 | ибо 199 | ||||
| Linguist List | ibo | ||||
| WALS | igb | ||||
| SIL | ibo | ||||
| Występowanie | |||||
 Zasięg geograficzny poszczególnych języków Nigerii | |||||
| W Wikipedii | |||||
| |||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||
Dzieli się na liczne, niekiedy trudno wzajemnie zrozumiałe dialekty. Używany jest głównie w południowo-wschodniej części Nigerii przez lud Igbo. Jest on używany głównie jako język komunikacji i podstawowy, rzadziej jako język do czytania i pisania, ponieważ istnieje bardzo mało literatury w języku Igbo. W wielu obszarach miejskich Igbos jest obecnie często zastępowany przez lokalne dialekty nigeryjskiego pidżynu. Wymawia się go ibo [íɓò] i używa alfabetu pannigeryjskiego. Istnieje kilkadziesiąt różnych dialektów obok znormalizowanego Igbo, jest językiem tonalnym z dwoma tonami: wysokim i niskim.
Alfabet
edytujPowszechnie używany alfabet dla Igbo, oparty na Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, został ustanowiony w latach 50. przez S. E. Onwu, przewodniczącego Komitetu Ortograficznego Onwu.
| Znak Igbo | Wymowa | Znak Igbo | Wymowa |
|---|---|---|---|
| A, a | [a] | Ọ, ọ | [ɔ] |
| B, b | [b] | P, p | [p] |
| CH, ch | [ʧ] | Kp, kp | [ɓ/k͡p]] |
| D, d | [d] | R, r | [ɾ] |
| E, e | [e] | S, s | [s] |
| F, f | [f] | Sh, sh | [ʃ] |
| G, g | [ɡ] | T, t | [t] |
| Gb, gb | [ɡ͡b] | U, u | [u] |
| Gh, gh | [ɣ] | Ụ, ụ | [ʊ] |
| H, h | [h] | V, v | [v] |
| I, i | [i] | W, w | [w] |
| Ị, ị | [ɪ] | Y, y | [j] |
| J, j | [ʤ] | Z, z | [z] |
| K, k | [k] | Ch, ch | [ʧ] |
| L, l | [l] | Gw, gw | [ɡʷ] |
| M, m | [m] | Kw, kw | [kʷ] |
| N, n | [n] | Nw, nw | [ŋw] |
| Ṅ, ṅ | [ŋ] | Ny, ny | [nj] |
| O, o | [o] |
Przypisy
edytuj- ↑ a b Ethnologue report for language code: ibo
- ↑ Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 134, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
Bibliografia
edytuj- Krystyna Damm, Aldona Mikusińska (red.), Ludy i języki świata, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000 (PWN Leksykon), s. 95, ISBN 83-01-13070-9, OCLC 830240260 (pol.).
- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).