Kamienica Balcerowska w Warszawie
Kamienica Balcerowska[2][3][4], także kamienica Winklerowska[5] – czterokondygnacyjna i trzytraktowa kamienica wzniesiona w XV wieku, znajdująca się przy Rynku Starego Miasta nr 20 w Warszawie.
 nr rej. :498 z 1.07.1965[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
Warszawa |
| Adres |
Rynek Starego Miasta 20 |
| Typ budynku |
kamienica |
| Zniszczono |
1944 |
| Odbudowano |
1952–1953 |
| Pierwszy właściciel |
Gambala (1476−1498) |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′00,92″N 21°00′44,50″E/52,250256 21,012361
| |
Budynek mieści Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Wnętrze połączone jest z sąsiednim budynkiem nr 18, również użytkowanym przez Muzeum Literatury.
Historia edytuj
Kamienica wzniesiona została w XV wieku jako budynek jednotraktowy z piwnicą przykrytą stropem. W XVI wieku budynek został przebudowany i powiększony przez rodzinę Baltazar (Balcer). W 1599 roku dobudowano nową ścianę od kamienicy nr 18 oraz tylny trakt. W wyniku przebudowania stała się dwutraktowa, dwupiętrowa ze sklepionymi piwnicami, sienią na parterze i sklepioną izbą tylną. Następnie dobudowano oficynę gospodarczą i mur zamykający pierwsze podwórze, powstał także budynek za murem obronnym (ul. Brzozowa nr 23). Kolejna przebudowa miała miejsce w XVII wieku.
Kupił ją podskarbi koronny Maciej Grabowski za sumę 27 000 florenów, w 1752 roku otwarto w niej Collegium Nobilium jezuitów w Warszawie[6].
Jako pierwszego właściciela wzmiankuje się Gambala (1476-1498), a następnie od 1511 roku Baltazara (Balcer). Kolejnymi jej właścicielami była m.in. rodzina Winklerów, Ptaszyńskich (1812-1921), Duratowiczów (ok. 1844-1953), a następnie Michał Wliczan (ok. 1876-1915) oraz Tadeusz Jan Kazimierz Borowski[7].
W 1928 roku usunięto balkon na I p. i Felicjan Szczęsny Kowarski wykonał polichromie[7].
Częściowo zniszczona podczas II wojny światowej. Zachowały się m.in. piwnice, fragmenty przyziemie fasady i portale.
W 1948 roku odsłonięto detale gotyckie, m.in.: w fasadzie portal, resztki profilowań zejścia do piwnicy i wnęk okiennych.
Odbudowana w latach 1952−1953 według projektu Anny Boye-Guerquin. Zachowano niezniszczone relikty, zrekonstruowano fragment muru i glifu okiennego znajdującego się nad portalem głównym fasady. Wnętrza i elewacja podwórzowa powstały według nowego projektu. Na parterze znajdują się fragmenty malowideł z pierwszej połowy XVI wieku (Oblicze Chrystusa adorowane przez dwa anioły).
W 1965 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 2023-01-03].
- ↑ Anna Berdecka, Olgierd Puciata, Janina Rutkowska, Hanna Szwankowska: Ulice Starego Miasta. W: Olgierd Puciata (red.), Hanna Szwankowska, Eugeniusz Szwankowski, Stanisław Żaryn: Szkice staromiejskie. Warszawa: Wydawnictwo "Sztuka", 1955, s. 15.
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architeltury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 20, 229.
- ↑ Juliusz Pollack, Julian Żebrowski: Historia kamieniczek na Rynku Starego Miasta w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 69. ISBN 83-03-02312-8.
- ↑ Maria Lewicka: Atlas architektury Starego Miasta w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1992, s. 58. ISBN 83-213-3512-8.
- ↑ Ludwik Piechnik, Jezuickie Collegium Nobilium w Warszawie (1752-1777), w: Nasza Przeszłość, t. 35, 1971, s. 116.
- ↑ a b Rynek 20 (kamienica Winklerowska), zapiecek.com. zapiecek.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]., [dostęp: 30.03.2010]