Kamienica przy Rynku 10-10a w Tarnowskich Górach
Kamienica przy Rynku 10-10a w Tarnowskich Górach – zabytkowa (figurująca w gminnej ewidencji zabytków[2]) kamienica wybudowana najprawdopodobniej w latach 70. XIX wieku[1], znajdująca się pod numerem 10-10a przy Rynku w Tarnowskich Górach (róg ul. Strzeleckiej i Tylnej).
 Kamienica w 2007 roku | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Miejscowość | |||
| Adres |
Rynek 10-10a | ||
| Typ budynku | |||
| Kondygnacje |
2 | ||
| Ukończenie budowy | |||
| Pierwszy właściciel |
nieznany[1] | ||
| Kolejni właściciele |
| ||
Położenie na mapie Tarnowskich Gór  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |||
 50°26′41,1″N 18°51′22,7″E/50,444750 18,856306
| |||
Historia edytuj
Na pochodzącym z 1797 roku najstarszym zachowanym planie śródmieścia Tarnowskich Gór w miejscu współczesnego budynku pod numerem 10 i 10a u zbiegu Rynku i ul. Strzeleckiej widoczny jest niewielki budynek policyjnego odwachu (niem. Haupt-Wache)[3]. Na kolejnych planach, z 1805 i 1807 roku, za wartownią widoczne są budynki mieszczące remizę strażacką z sikawką oraz dom wartownika[4].
Według katastru z 1843 roku odwach był małym, parterowym budynkiem wzniesionym z cegły, krytym gontem, wielkości 11,3 × 10 m. Drewniana remiza na sikawkę była bardziej obszerna (22 × 7,2 m), a z 1859 roku pochodzi niezrealizowany projekt jej rozbudowy autorstwa Constantina von Koschützkiego. W 1867 roku wozy strażackie przeniesione zostały do nowej remizy przy obecnej ul. Wajdy 1[5].
W 1807 roku wachmistrz i rymarz Edmund (Erdmann) Corvin na wschód od odwachu wybudował niewielki parterowy dom, którego kolejnym właścicielem był August Corvin. W latach 60. XIX wieku budynek był własnością Leopolda Joschta, który prowadził w nim oberżę[1].
Nie są znane projektant oraz dokładna data wzniesienia kamienicy w obecnym kształcie, gdyż w miejskich aktach budowlanych nie zachowała się żadna dokumentacja na ten temat. Na podstawie planów miasta wiadomo jednak, ze budynek został wybudowany nie później niż w 1880 roku[1]. W latach 1909 i 1911 oraz w okresie dwudziestolecia międzywojennego jako właściciel budynku wymieniany jest Josef Joscht (Józef Joszt), kupiec i właściciel składu mąki, syn Leopolda[1].
Po II wojnie światowej na parterze kamienicy przed wiele lat działał sklep ogrodniczy, w latach 2011–2013 klubokawiarnia[6][7], a w latach 2013–2021 – restauracja[8]. W październiku 2022 roku miasto sprzedało kamienicę osobom prywatnym[8]. W latach 2023–2024 budynek został wyremontowany[9].
Architektura edytuj
Budynek wzniesiony na planie prostokąta w stylu historyzmu, dwukondygnacyjny, kryty mansardowym dachem[1]. Elewacja kamienicy od strony Rynku (południowa) jest czteroosiowa, a od strony ul. Strzeleckiej (zachodnia) – siedmioosiowa[1]. Okna budynku są prostokątne z wyjątkiem zakończonych łukiem półkolistym okien na piętrze od strony Rynku oraz blend w skrajnych osiach elewacji zachodniej[1].
Galeria edytuj
-
Wejście od strony ul. Strzeleckiej (2021) -
Wejście od strony ul. Tylnej (2020) -
Kamienica podczas Gwarków Tarnogórskich (2017)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j Wojcik 2017 ↓, s. 123.
- ↑ Gminna Ewidencja Zabytków ↓.
- ↑ Wojcik 2017 ↓, s. 16.
- ↑ Wojcik 2017 ↓, s. 18–19.
- ↑ Wojcik 2017 ↓, s. 58.
- ↑ SZEN, ZAPOWIEDŹ: Otwierają klubokawiarnię w kamienicy przy Rynku 10 w Tarnowskich Górach [online], tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 2 listopada 2023 [dostęp 2023-09-05] (pol.).
- ↑ Krzysztof Szendzielorz, ZAPOWIEDŹ: W tarnogórskim klubie Rynek 10 wystąpi Kasia Grzesiek [online], tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 6 lutego 2013 [dostęp 2023-09-05] (pol.).
- ↑ a b Jarosław Myśliwski, Tarnowskie Góry. Miasto sprzedało piękną kamienicę przy rynku [online], gwarek.com.pl, 8 października 2022 [dostęp 2023-09-05] (pol.).
- ↑ Jacek Tarski, Tarnowskie Góry. Miasto dorzuca się do remontu zabytkowych kamienic przy Rynku. 107 tys. zł na elewację, stolarkę... [online], gwarek.com.pl, 6 czerwca 2023 [dostęp 2023-09-05] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Gminna Ewidencja Zabytków – stan na 1 czerwca 2021. BIP – Urząd Miejski w Tarnowskich Górach, 2021-06-01. [dostęp 2023-09-05]. (pol.).
- Marek Wojcik: Tarnogórski rynek. Dzieje domów i mieszkańców od XVII wieku do początków XX wieku. Tarnowskie Góry: Urząd Miejski w Tarnowskich Górach, 2017. ISBN 978-83-939816-1-8.