Wikipedia

Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3 we Wrocławiu

zabytkowa kamienica we Wrocławiu

Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3 – zabytkowa kamienica znajdująca się przy ulicy Rzeźniczej we Wrocławiu.

Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3
Zabytek: nr rej. A/1567/141 z 15.02.1962[1]
Ilustracja
Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3 (po lewej)
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. Rzeźnicza 3

Styl architektoniczny

barok

Kondygnacje

trzy

Rozpoczęcie budowy

XIV w.

Ważniejsze przebudowy

XVI, XVII, 1894

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3”
51,110654°N 17,028213°E/51,110654 17,028213
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj
 
Portal wejściowy wg rysunku Heinricha Mützela z 1825 roku

Pod koniec XIV wieku na posesji nr 3 w północnej części wzniesiono jednotraktową, jednopiętrową, podpiwniczoną, kamienicę z jednoprzestrzennym pierwszym traktem. Ustawiona była szczytem do ulicy. Szerokość budynku wynosiła ok. 5.73 m a jego głębokość 8,75 m[2]. Południowa część posesji stanowił przejazd na tyły zabudów. W pierwszej połowie XV wieku wzniesiono południową część kamienicy. Mogła to być osobna budowla należąca do oddzielnej parceli[3]. Być może część parterową stanowił przejazd na podwórze[4]. Dobudowana część była węższa; na poziomie piwnic miała wymiary 4,25 × 8,5 m. W okresie między 1470 a 1525 rokiem do jednotraktowego budynku dobudowano drugi podpiwniczony trakt. Budynek stanowił wówczas już osobną własność. W drugiej połowie XVI lub w pierwszej połowie XVII wieku fasada kamienicy została przebudowana, nadając jej renesansowy wygląd; dodano wówczas renesansowy portal[5]. Jego węgary i archiwolta były udekorowane płycinami z tondami wypełnionymi rozetami. W przyłuczach umieszczono rzeźbione wizerunki lwów podtrzymujących dwie tarcze herbowe - herb po lewej stronie przedstawiał konia (Pachały) a po prawej znajdował się herb z szerokim zygzakiem (Jenkwitz-Posadowski). Nadświetle portalu było przeszklone zabezpieczone kratą[6]. Dużych zmian dokonano w południowej części, co związane było z pracami związanymi z przejazdem w kamienicy przy ul. Rzeźniczej 2. W tym samym okresie przebudowano ściany pomieszczeń wszystkich traktów i wydzielono prawdopodobnie ciąg komunikacyjny[7].

Pod koniec XVII wieku nastąpiła barokowa przebudowa kamienicy. Naroża kamienicy zostały zaakcentowane boniowaniem, a pomiędzy oknami umieszczono płaskie pasowe gzymsy[5]. Nad gzymsem koronującym umieszczono trzykondygnacyjny szczyt zwieńczony trójkątnym tympanonem. Każda z kondygnacji oddzielona była gzymsem i otoczona wolutami[5]. Nad oknami dwóch kondygnacji znajdowały się naczółki: odcinkowe na pierwszej a trójkątne na drugim piętrze. Pod oknami natomiast znajdowały się lustra ozdobione girlandami lub festonami (II piętro). W tym samym okresie (w latach 1650 -1660) wymieniono stolarkę portalu, zastępując ją bogatą dekoracją snycerską. Stropy otrzymały polichromowane dekoracje[5][8]. Po 1945 roku polichromowane deski były wykorzystywane jako ogrodzenie placu budowy kamienicy Rynek 3, a następnie po konserwacji trafiły do zbiorów Muzeum Architektury[9].

W 1894 roku kamienice przebudowano, zmieniając układ otworów w części parterowej, zlikwidowano portal znajdujący się w osi środkowej, dodano dwa okna witrynowe a pomiędzy nimi wejście do pomieszczenia handlowego; w północnej osi umieszczono wejście do kamienicy. Uproszczono również dekoracje szczytu[5].

Od 1877 roku kamienica należała do właścicieli kamienicy Kiełbaśniczej 30[10]. W 1899 roku na dziedzińcu znajdowała się drukarnia Freunda[11].

Po 1945

edytuj

W latach 1960–1963 kamienica została przebudowana i połączona z sąsiednią kamienicą nr 3, zachowując odrębną elewację. Zniszczono wówczas wiele zabytkowych elementów architektonicznych[9][12], zmieniono układ wnętrz przez co zatarto jej historyczny charakter[5]. W 2013 roku elewacja kamienicy została gruntownie odnowiona[13].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-05-21].
  2. ↑ Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 335.
  3. ↑ Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 336.
  4. ↑ Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 126.
  5. ↑ a b c d e f Brzezowski 2005 ↓, s. 280.
  6. ↑ Łukaszewicz 2008 ↓, s. 116-117.
  7. ↑ Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 337.
  8. ↑ Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 327.
  9. ↑ a b Harasimowicz 1997 ↓, s. 67.
  10. ↑ Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 338.
  11. ↑ Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 330.
  12. ↑ GEZ.
  13. ↑ Dokumentacja zdjęć z polska-org

Bibliografia

edytuj
  • Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
  • Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.
  • Maciej Krzywka, Małgorzata Chorowska: Parcelacja i zagospodarowanie bloku zabudowy pomiędzy ulicami Kiełbaśniczą, Ruską, Rzeźniczą i św. Mikołaja a zagadnienie I lokacji Wrocławia. Działka, zabudowa, mieszkańcy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2012.
  • Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-885-6. OCLC 75391965.
  • red. Piotr Łukaszewicz: Ikonografia Wrocławia. Wrocław: Muzeum Narodowe, 2008.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamienica_przy_ulicy_Rzeźniczej_3_we_Wrocławiu&oldid=75119083”