Karabin maszynowy DP

DP
	; Ręczny karabin maszynowy DP
Państwo	ZSRR
Rodzaj	ręczny karabin maszynowy
	Historia
Prototypy	1926
Produkcja	1927–1945
Wyprodukowano	660 000
	Dane techniczne
Kaliber	7,62 mm
Nabój	7,62 x 54 mm R
Magazynek	talerzowy, 47 lub 49 nab.
	Wymiary
Długość	1290 mm
Długość lufy	609 mm
Długość linii celowniczej	610 mm
	Masa
broni	pusta 9,12 kg
	Inne
Prędkość pocz. pocisku	840 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna	500-600 strz./min
Szybkostrzelność praktyczna	80 strz./min
	Multimedia w Wikimedia Commons

DP – radziecki ręczny karabin maszynowy skonstruowany przez Wasilija A. Diegtiariowa, oznaczany także DP wzór 1927 (DP-27) lub DP wzór 1928.

Historia

Nazwa DP jest skrótem od Diegtiariow Piechotnyj (ros. karabin maszynowy piechoty Diegtiariowa). Karabin ten był jednym z pierwszych typów broni skonstruowanej po 1917 w Związku Radzieckim. Prototyp został zbudowany w 1926 roku. Został przyjęty na uzbrojenie Armii Czerwonej jako podstawowy ręczny karabin maszynowy w 1927 roku^[2] i wykorzystywany przez nią z dużym powodzeniem do końca II wojny światowej^[1]. W źródłach radzieckich karabin ten najczęściej oznaczany był DP bez oznaczenia roku. Czasami oznaczany był DP-27 (DP wzór 1927) (oznaczenie stosowane w Finlandii), natomiast w Polsce znany jest jako DP wzór 1928.

Karabin DP był bronią niezawodną i prostą w produkcji, nie był jednak pozbawiony wad. Największym błędem okazało się umieszczenie sprężyny powrotnej pod lufą (sprężyna otaczała trzon tłoka gazowego). W tak intensywnie strzelającej broni powodowało to nagrzewanie się sprężyny, która traciła własności sprężyste^[1]. Także trwałość niektórych części okazała się niższa niż wymagana. W nowym karabinie sprężyna powrotna została umieszczona w komorze za zamkiem, co skutkowało pojawieniem się charakterystycznej tulei z tyłu komory zamkowej. Wzmocniono niektóre elementy karabinu (iglicę, wyrzutnik), przekonstruowano bezpiecznik. Pod komorą zamkową pojawił się chwyt pistoletowy. Wzmocniono także dwójnóg. Zmodernizowana wersja oznaczona była symbolem DPM, gdzie M oznacza modernizowany. Największą wadą karabinu nadal pozostawał magazynek. Magazynek talerzowy, choć miał sporą pojemność, był ciężki, skomplikowany i drogi w produkcji. Także ładowanie go w warunkach polowych nie należało do najłatwiejszych. Wadę tę próbowano usunąć, zmieniając zasilanie magazynkowe na taśmowe. W ten sposób powstał karabin maszynowy RP-46.

Wybór magazynka talerzowego wynikał ze specyficznych doświadczeń z wojny domowej w Rosji. Wojna ta obfitowała w krótkotrwałe i dynamiczne starcia niewielkich oddziałów (często konnych) złożonych przeważnie ze słabo wyszkolonych żołnierzy, między którymi (starciami) istniały długie okresy spokoju; podczas takich starć nie było czasu na rozstawienie i użycie ciężkich karabinów maszynowych (ponadto niewielkie oddziały nierzadko nie dysponowały nimi). W takich warunkach najlepiej sprawdzał się magazynek talerzowy (obecny np. w karabinie maszynowym Lewis). Jego zaletą była duża pojemność, co pozwalało wystrzelić w czasie starcia dużą liczbę pocisków, co często powodowało załamanie się niedoszkolonych żołnierzy przeciwnika. Wady magazynka talerzowego (powolne i trudne ładowanie) nie ujawniały się, ponieważ pomiędzy starciami było sporo czasu na załadowanie magazynków. Podczas II wojny światowej okazało się, że w warunkach regularnej wojny wymagane jest (w przypadku ręcznych karabinów maszynowych) prowadzenie ognia wspierającego przez dłuższy czas, a w roli broni do szybkiego wystrzelenia większej liczby pocisków był stosowany pistolet maszynowy. W takich warunkach szybko dawały znać o sobie wady magazynka talerzowego (w celu zmniejszenia tej niedogodności, od 1943 r. każda drużyna piechoty dysponowała dwoma rkm-ami).

Poza wersjami przeznaczonymi dla wojsk lądowych istniały specjalizowane, pokładowe wersje DP – DA i DT.

DA – lotnicza wersja DP. Został wprowadzony do uzbrojenia w roku 1928. Przystosowując karabin do nowych celów, usunięto zbędną osłonę lufy, tłumik płomieni, celownik krzywkowy i kolbę, a także przekonstruowano bezpiecznik.
DT – czołgowy karabin maszynowy. Zakres zmian w stosunku do DP bardzo podobny jak w przypadku DA. Pierścień mocujący miał inną konstrukcję (współpracował z jarzmem kulistym). Celownik przeziernikowy. Kolba metalowa wysuwana o regulowanej długości. Karabin mógł być demontowany i używany poza pojazdem. Ponieważ muszka była częścią jarzma kulistego, dwójnóg (według oficjalnej terminologii „nóżki do strzelania naziemnego”) karabinu DT miał w górnej części wspornik z muszką. W 1944 roku przyjęto do uzbrojenia czołgowy karabin maszynowy DTM, będący pochodną DPM.

Opis konstrukcji

Ręczny karabin maszynowy DP był zespołową bronią samoczynną. Zasada działania oparta na odprowadzaniu gazów prochowych przez boczny otwór w lufie^[2], ryglowanie zamka za pomocą dwóch symetrycznie rozmieszczonych rygli, odchylających się w płaszczyźnie poziomej^[2]. Strzelanie z zamka otwartego, krótkimi seriami (3-6 pocisków). Ogień długimi seriami dopuszczano tylko wyjątkowo. Zasilanie magazynkowe (magazynek talerzowy na 49 naboi, jednak przy pełnym załadowaniu często się zacinał, przez co nakazano ładowanie tylko 47 nabojami (stąd w późniejszych seriach wybity na górnym talerzu magazynka napis „47 naboi” dla przypominania ładującym), są wzmianki o opracowywaniu magazynka pudełkowego). Lufa wymienna (połączenie bagnetowe) poprzez wielosektorowo (co 120 stopni) wycięty gwint prostokątny, zakończona stożkowym tłumikiem płomieni. Broń standardowo wyposażona w stałą kolbę drewnianą, dwójnóg, osłonę lufy, tłumik płomienia^[2].

Cykl ryglowania/odryglowania obejmował przy strzale

Oparcie się zamka przy strzale o dno naboju a po 8 mm przesuwu suwadła bijnik/iglica zbijał spłonkę. Przy odrzucie najpierw 8 mm na odsunięcie bijnika a potem do 12–13 mm na odryglowanie zamka przez skosy w ramie suwadła. Całkowita droga suwadła 149 mm a zamka 136 mm. Potem uderzenie w koniec ramy spustowej i zaczepienie się na listwie spustowej. Broń gotowa do następnego strzału.

Zmiany zachodzące w czasie produkcji DP

Jedne z pierwszych zmian nastąpiły już w 1932 roku. Kolejne modyfikacje następowały co jakiś czas a wynikały one nie tylko z chęci poprawy np. chłodzenia lufy, ale również wynikające z potrzeb wojny upraszczanie technologii produkcji. Stąd, mimo że lufa z grzebieniami szybciej się chłodziła to na jej wykonanie potrzeba było więcej roboczo-godzin a potrzeby frontu były duże, w latach wojny spotyka się lufy gładkie.

Należy również pamiętać, że broń ta była produkowana nie tylko w Kowrowie (zakłady Nr 2) i ich filii Nr 1, ale i w Stalińsku (Nowokuźnieck) (zakłady Nr 526) oraz w Leningradzie (Piotrogród) po zakończeniu oblężenia w fabryce Arsenał (Nr 7) i z tego powodu mogły też występować różnice.

Galeria

Żołnierze radzieccy z Frontu Leningradzkiego przed ofensywą z DP
Hilfswillige z DP
Żołnierze Mongolskiej Armii Ludowej z DP w trakcie bitwy nad Chałchin-Goł. Zwraca uwagę założony odwrotnie, na wylot lufy, tłumik płomieni.
Żołnierz amerykański przy zdobycznym egzemplarzu DP w czasie wojny koreańskiej

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Martin J. Dougherty: Broń strzelecka od roku 1860 do współczesności. Bremen: MAK, 2010, s. 157. ISBN 978-3-939991-73-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ciepliński i Woźniak 1994 ↓, s. 60.

Bibliografia

Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994, s. 60. ISBN 83-86028-01-7.

[Dougherty-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Martin J. Dougherty: Broń strzelecka od roku 1860 do współczesności. Bremen: MAK, 2010, s. 157. ISBN 978-3-939991-73-1.

[CITEREFCieplińskiWoźniak199460-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ciepliński i Woźniak 1994 ↓, s. 60.

[1]

[2]