Karma (album Pharoaha Sandersa)

album muzyczny

Karmajazzowy album amerykańskiego saksofonisty tenorowego Pharoaha Sandersa, wydany w maju 1969 roku przez wytwórnię Impulse Records.

Karma
Wykonawca albumu studyjnego
Pharoah Sanders
Wydany

maj 1969

Nagrywany

14 i 19 lutego 1969, w RCA Studios w Nowym Jorku

Gatunek

Spiritual jazz, free jazz, jazz awangardowy[1]

Długość

38:33 (edycja LP)

Wydawnictwo

Impulse! Records

Producent

Bob Thiele

Oceny
Album po albumie
Jewels of Thought
(1969)
Karma
(1969)
Jewels of Thought
(1969)

Społeczne i polityczne przewroty lat 60. XX wieku są uważane za główny czynnik w pojawieniu się nowego trendu stylistycznego w jazzie, bardzo różniącego się od granych wcześniej form muzyki. Wielu artystów zaangażowanych w tworzenie tego nowego gatunku, zwanego inaczej „free jazzem”, „nową rzeczą” lub „muzyką energetyczną”, nagrywało dla wytwórni Impulse!. Ashley Kahn napisał, że kilku muzyków, często tych, którzy albo grali z Johnem Coltranem, albo byli pod jego wpływem, takich jak wdowa po nim Alice Coltrane, Archie Shepp, Pharoah Sanders i Leon Thomas, zaczęło odkrywać nowe pomysły tematyczne i muzyczne, często związane ze wschodnimi tradycjami religijnymi i muzycznymi[3]. Chociaż przesłanie ideologiczne było znacznie bardziej widoczne w muzyce Sheppa niż Sandersa, wpływ muzyczny był równie wyraźny: praktycznie wszystkie jego nagrania jako lidera z końca lat 60. i wczesnych lat 70. zawierają afrykańskie instrumenty perkusyjne i inne wschodnie elementy twórczości, takie jak charakterystyczne jodłowanie Leona Thomasa, którego najprawdopodobniej nauczył się on od afrykańskich Pigmejów.

Informacje o albumie

edytuj

Karma to trzecie nagranie Sandersa jako lidera, należy do wielu albumów o tematyce spirytualistycznej wydanych przez wytwórnię Impulse! na przełomie lat 60. i 70. XX wieku. Chociaż na końcu albumu znajduje się krótki utwór „Colors”, główną jego część stanowi trwający 32 minuty „The Creator Has a Master Plan”, skomponowany przez Sandersa, wspólnie z wokalistą Leonem Thomasem. Niektórzy postrzegają ten utwór jako kontynuację legendarnego albumu Johna Coltrane'a z 1964 r. A Love Supreme (którego otwarcie wybrzmiewa w potężnym, ale lirycznym wstępnym „preludium”, z Sandersem grającym na zawieszonym, atonalnym tle, przed wejściem basowego motywu, który stanowi podstawę większości utworu). Utwór zawiera Sandersa grającego na saksofonie tenorowym wraz z dwoma swoimi najważniejszymi współpracownikami, wspomnianym wyżej Leonem Thomasem i pianistą Lonnie Listonem Smithem, a także wspierającą obsadą muzyków, którzy sami byli ważnymi muzykami: flecistą Jamesem Spauldingiem, waltornistę Juliusa Watkinsa, basistę Reggiego Workmana (który wcześniej grał z Johnem Coltranem w latach sześćdziesiątych), drugiego basistę Richarda Davisa, perkusistę Billy'ego Harta i drugiego perkusistę Nathaniela Bettisa. Podczas gdy później nagrane wersje melodii, z których niektóre zawierały grę Sandersa i Thomasa, stały się krótsze i bardziej liryczne, oryginał zawiera długie i swobodne sekcje instrumentalne, szczególnie trzecia część, w której saksofonista demonstruje niektóre techniki, które tworzą jego charakterystyczną grę, takie jak przedęcie i multifonika.

Jednak ogólnie rzecz biorąc, był to dość przystępny, jak na free jazz, album (w porównaniu z np. albumem Coltrane'a Ascension z 1966 roku), z mantrycznym śpiewem i melodią, przystępnym rytmem (który od tego czasu był samplowany i coverowany przez innych artystów - sam Sanders ponownie wykorzystał go w utworze „Heart Is a Melody of Time (Song Hikoro)” z albumu Heart is a Melody) i optymistycznym tekstem o tematyce duchowej. Niezwykłe tekstury sprawiają wrażenie egzotycznych, z wykorzystaniem francuskiego rogu i fletu, dodając niemal orkiestrowy odcień, rzadko spotykany w jazzie, a także charakterystyczne jodłowanie Leona Thomasa i różnorodne instrumenty perkusyjne. Pomimo swojej długości, utwór osiągnął popularność w radiu (największy odniesiony przez tak awangardową muzykę, poza kultowym albumem A Love Supreme), a jego popularność wśród artystów acid jazzowych i hip-hopowych potwierdza, że nadal cieszy się zainteresowaniem. Wpływ spiritual jazzu, a w szczególności Sandersa, można zobaczyć w tekstach Sarah Webster Fabio z 1976 roku do albumu „Jujus: Alchemy of the Blues”.

Lista utworów

edytuj

Na ponownym wydaniu albumu na płycie kompaktowej z 1995 r. dwie części „The Creator Has a Master Plan” zostały połączone w jeden utwór o czasie odtwarzania 32:46.

NrTytuł utworuAutorzyDługość
1.„The Creator Has a Master Plan (part one)”Pharoah Sanders, Leon Thomas19:20
2.„The Creator Has a Master Plan (part two)”Pharoah Sanders, Leon Thomas13:36
3.„Colors”Pharoah Sanders, Leon Thomas5:37
38:33

Twórcy

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Allmusic review. [dostęp 2020-03-28]. (ang.).
  2. Langdon Winner. Records. „Rolling Stone”. 44, s. 42, 1969-10-18. San Francisco: Straight Arrow Publishers, Inc.. 
  3. Ashley. Kahn, The house that Trane built : the story of Impulse Records, wyd. 1st ed, New York: W.W. Norton & Co, 2006, ISBN 0-393-05879-4, OCLC 62732684 [dostęp 2020-03-28].