Karol Surowiecki (ur. 4 lutego 1754 pod Gnieznem, zm. w 1824 w Miedniewicach) – franciszkanin, apologeta, zagorzały przeciwnik Stanisława Kostki Potockiego i jego dzieła Podróż do Ciemnogrodu[1].

Karol Surowiecki
Data i miejsce urodzenia

4 lutego 1754
pod Gnieznem

Data i miejsce śmierci

1824
Miedniewice

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Życiorys

edytuj

Wykształcenie zdobywał w szkołach w Poznaniu. W 1768 roku wstąpił do zakonu franciszkanów. Ponieważ bardziej zainteresowała go działalność zakonu reformatów w 1786 roku zmienił zakon. Początkowo był kaznodzieją w Kaliszu, jednak po dwóch latach przez władze zakonne został przeniesiony do Warszawy. Mając wpływ na wychowanie swojego brata Wawrzyńca, spowodował, że ten poszedł w jego ślady[2].

Polemizował z wolterianizmem i jakobinizmem. Był też zawziętym antagonistą masonerii[3]. Po publikacji Podróży do Ciemnogrodu Surowiecki wyjątkowo ostro zaatakował Stanisława Kostkę Potockiego oraz jego dzieło. Interwencja biskupów polskich u cara Aleksandra I Romanowa w sprawie publikacji Kostki Potockiego, spowodowała przeniesienie Surowieckiego, zdymisjonowanie Kostki Potockiego ze stanowiska ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego, oraz usunięcie ze stanowiska cenzora księdza Adama Królikiewicza[4]. Zmarł w 1824 roku w Miedniewicach.

Twórczość

edytuj

Pisma Surowieckiego wydawane były bezimiennie, często z mylnym podaniem miejsca druku i brakiem daty wydania.

  • Python, lipsko-warszawski dyabeł (1792),
  • Cygan z gandziarą prawdy,
  • Świstek warszawski wyświstany (1820)[3].

Przypisy

edytuj
  1. Władysław Rostocki, Jan Skarbek, Jan Ziółek: Duchowieństwo a powstanie listopadowe (Postawa patriotyczna i życie religijne). Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL Lublin 1980, s. 33.
  2. Sowiński 1875 ↓, s. 324.
  3. a b Sowiński 1875 ↓, s. 325.
  4. Halina Winnicka, Wizerunki oświeconych. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych Warszawa 1972, s. 114–115.

Bibliografia

edytuj
  • Leonard Sowiński: Rys dziejów literatury polskiej podług notat Aleksandra Zdanowicza. Tom II. Wilno: Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, 1875.

Linki zewnętrzne

edytuj