Kasy oporu
Kasy oporu – kasy, których zadaniem było gromadzenie środków na pomoc strajkującym robotnikom[1]. Stworzone w latach 1877–1878 roku w Królestwie Polskim. Założycielem był Ludwik Waryński. Do kas oporu robotnicy mieli wpłacać miesięcznie po 5 kopiejek, tworząc w ten sposób swego rodzaju fundusz strajkowy. Kasy oporu były luźną, dość szeroką organizacją obejmującą różnorodne elementy robotnicze. Aby wyodrębnić spośród nich robotników-socjalistów zakładano oddzielne tzw. koła rewolucyjne, do których przyjmowano tylko ludzi zaufanych. Liczebność takiego koła wynosiła od 10 do 15 osób. Członkowie wybierali spośród siebie skarbnika i organizatora. Organizatorzy tworzyli „Kółko organizatorów”, decydujące większością głosów o sprawach całej organizacji[2]. W marcu 1878 w Warszawie do kas należało 300 osób[3]. Władze carskie szybko trafiły na ślad obu organizacji i w latach 1878-1880 zlikwidowały je, aresztując niemal 1/3 osób w nich zrzeszonych[4][5]. Działaczami kas oporu byli m.in.: K. Dąbrowski, H. Rottengruber, Wacław Sieroszewski. Wkrótce ustąpiły one miejsca bardziej zakonspirowanym kółkom socjalistycznym[6]. Reaktywacja kas nastąpiła w latach 1890–1891 z inicjatywy Związku Robotników Polskich i II-go Proletariatu[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b kasy oporu, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-07-04].
- ↑ Tadeusz Daniszewski, Historia ruchu robotniczego w Polsce. Rozdział II. Wielki Proletariat. Stenogram wykładu, Warszawa: Szkoła Partyjna przy KC PZPR. Katedra Historii Polski, 1949, s. 7.
- ↑ Józef Buszko, Historia Polski 1864-1948, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 76-77, ISBN 83-01-03732-6.
- ↑ Stefan Kieniewicz, Historia Polski, 1795-1918, wyd. 7, Warszawa: Państwowe Wydawn. Naukowe, 1987, s. 337, ISBN 83-01-01204-8, OCLC 10599102.
- ↑ Janina Kasprzakowa, Polski ruch robotniczy w latach niewoli narodowej. Rozwój świadomości klasowej i powstanie pierwszej partii robotniczej, [w:] Polski ruch robotniczy. Zarys historii, wyd. 2, Warszawa: Książka i Wiedza, 1974, s. 45.
- ↑ Aleksander Kochański, Okres do XI 1918, [w:] 100 lat polskiego ruchu robotniczego. Kronika wydarzeń., Warszawa: Książka i Wiedza, 1978, s. 24.