Katalizatory Grubbsa
Katalizatory Grubbsa – dwa związki metaloorganiczne, które zostały po raz pierwszy otrzymane przez Roberta H. Grubbsa. Związki te są bardzo skutecznymi katalizatorami reakcji metatezy olefin. Ich zaletą w stosunku do innych katalizatorów metatezy jest „odporność” na występowanie wielu grup funkcyjnych przyłączonych do szkieletu alkenowego oraz zdolność do aktywności katalitycznej w wielu rozpuszczalnikach.
| |||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C43H72Cl2P2Ru | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
822,96 g/mol | ||||||||||||||||||||
| Wygląd |
fioletowe kryształy | ||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C46H65Cl2N2PRu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
848,97 g/mol | ||||||||||
| Wygląd |
czerwone kryształki | ||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||
| PubChem | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||
Katalizator Grubbsa I generacji jest aktywny w reakcjach tzw. metatezy krzyżowej (ang. cross-metathesis), metatezy z otwarciem pierścienia i metatezy z zamknięciem pierścienia (patrz hasło: metateza). Otrzymuje się go w wyniku stosunkowo prostej, jednoetapowej reakcji dichlorotris(trifenylofosfina)rutenu(II) [RuCl2(PPh3)3] z fenylodiazometanem i tricykloheksylofosfiną. Katalizator Grubbsa jest stosunkowo odporny na kontakt z tlenem i wilgocią, dzięki czemu jest łatwy w użyciu. Nazwa systematyczna: benzylidenodichlorobis(tricykloheksylofosfina)ruten(II).
Katalizator Grubbsa II generacji ma podobne zastosowania, lecz jest wielokrotnie bardziej aktywny. Związek ten jest również odporny na kontakt z tlenem i wilgocią. Otrzymuje się go w reakcji katalizatora I generacji z alkoksylową pochodną 1,3-dimezytylo-4,5-dihydroimidazol-2-ylidenu.
Ciekawym zastosowaniem katalizatora Grubbsa jest przemysł lotniczy. Katalizator ten jest stosowany do otrzymywania poliolefiny, w reakcji polimeryzacji przez metatezę z otwarciem pierścienia cyklopentenu, która jest stosowana jako powłoki zabezpieczające powierzchnie natarcia skrzydeł samolotowych przed uszkodzeniami na skutek kawitacji.
5 października 2005, Robert H. Grubbs, Richard R. Schrock i Yves Chauvin otrzymali nagrodę Nobla w dziedzinie chemii, za badania na reakcją metatezy.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Katalizator Grubbsa I generacji (nr 09587) w katalogu produktów Sigma-Aldrich (Merck).
- ↑ a b Katalizator Grubbsa II generacji (nr 569747) w katalogu produktów Sigma-Aldrich (Merck). [dostęp 2010-08-30].
Bibliografia
edytuj- Schwab, P.; Grubbs, R. H.; Ziller, J. W. Journal of the American Chemical Society, 1996, 118, 100-110.
- Louie, J.; Grubbs, R. H. Organometallics, 2002, 21, 2153-2164.
- Scholl, M.; Ding, S.; Lee, C. W.; Grubbs, R. H. Organic Letters, 1999, 1, 953-956.
- Trnka, T. M.; Grubbs, R. H. Accounts of Chemical Research, 2001, 34, 18-29.
- Bonser, K. http://science.howstuffworks.com/self-healing-spacecraft1.htm
- Grubbs, R.H. Handbook of Metathesis; Wiley-VCH, Germany, 2003.
- Grubbs, R.H.; Trnka, T.M.: Ruthenium-Catalyzed Olefin Metathesis in „Ruthenium in Organic Synthesis” (S.-I. Murahashi, Ed.), Wiley-VCH, Germany, 2004.